De kunst van jezelf presenteren

Het zelfportret is een bijzonder sub-genre. Naast de drie grote pijlers in de kunstgeschiedenis: landschap, stilleven en portret, neemt het zelfportret een bijzondere plaats in.
Geschaard onder het genre portret, heeft het zelfportret een andere insteek: de kunstenaar presenteert namelijk zichzelf. De kijker en de bekekene vallen samen. De beschouwer krijgt een kijkje in het innerlijk van de maker. Een directere kunstvorm bestaat haast niet. Wij, als kunstkijkers, treden toe tot het intieme leven van de kunstenaar. En eenieder heeft een andere beweegreden om zichzelf te representeren.
Er zijn wel een aantal gemeenschappelijke drijfveren te bespeuren waarbij communicatie en reflectie de belangrijkste zijn. Communicatie in de vorm van promotie, visitekaartje, zelfonderzoek, als studie, in opdracht of als middel om te experimenteren bijvoorbeeld. Reflectie kan gezien worden als reactie op je sterfelijkheid, jezelf te willen vereeuwigen of om iets na te willen laten voor volgende generaties.
Het zelfportret blijft een momentopname waarmee de kunstenaar ons wil tonen hoe hij/zij zichzelf ziet, en bovenal, hoe hij/zij gezien wil worden. De kunstenaar treedt in de voetsporen van een manipulator die het heft in handen neemt en bepaalt wat wij mogen zien en in hoeverre wij toegelaten worden tot de diepere (verf)laag.
Uit onderzoek is gebleken dat het om slechts een paar seconden gaat in een ontmoeting of het nu ‘live’ is of via een beeld(scherm). Het brein heeft het oordeel geveld. Belangrijk is het dus om de juiste snaar te raken. Tja, en hoe doe je dat? En is de eerste indruk wel de juiste? In dit boek bekijken we zelfportretten door de eeuwen heen, van olieverfschilderijen tot digitale selfies. Wat kunnen we ervan leren, hoe kunnen we dit gebruiken in onze eigen presentaties?