Het internationale eigendomsvoorbehoud

VOORWOORD V
LIJST VAN AFKORTINGEN XIII

1 HET INTERNATIONALE EIGENDOMSVOORBEHOUD IN NEDERLAND 1
1.1 Inleiding 1
1.2 Karakteristieken van het Nederlandse eigendomsvoorbehoud 2
1.2.1 De constructie van het eigendomsvoorbehoud 2
1.2.2 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 3
1.2.3 Verlenging van het eigendomsvoorbehoud 5
1.2.3.1 ‘Verlenging’ naar uit de geleverde zaken gefabriceerde producten 5
1.2.3.2 ‘Verlenging’ naar de vordering uit wederverkoop 6
1.2.4 Executie van het eigendomsvoorbehoud 7
1.3 Het eigendomsvoorbehoud volgens de Richtlijn 9
1.4 De goederenrechtelijke verwijzingsregel van art. 10:128 BW 12
1.4.1 Van art. 3:92a BW, via art. 3 Wet conflictenrecht goederenrecht, naar art. 10:128 BW 12
1.4.2 De hoofdregel: lex rei sitae 14
1.4.2.1 De goederenrechtelijke gevolgen 14
1.4.2.2 Het peilmoment 15
1.4.2.3 Verbintenissenrecht en goederenrecht 16
1.4.2.4 Is art. 3:92 lid 2 BW een regel van verbintenissenrecht of goederenrecht? 17
1.4.3 De mogelijkheid van rechtskeuze 19
1.4.3.1 Rechtskeuzemogelijkheid met beperkingen in art. 10:128 lid 2 BW 19
1.4.3.2 Daadwerkelijke invoer in het bestemmingsland vereist 20
1.4.3.3 Rechtskeuze uitsluitend mogelijk indien volgens het gekozen recht het eigendomsrecht niet zijn werking verliest totdat de prijs volledig is betaald 21
1.5 Conflit mobile 22
1.6 De Insolventieverordening 26
1.6.1 Inleiding 26
1.6.2 Opening van een insolventieprocedure ten aanzien van de koper 27
1.6.3 Opening van een insolventieprocedure ten aanzien van de verkoper 29
1.7 Tot slot 30

2 BELGIË 31
2.1 Inleiding 31
2.2 Karakteristieken van het Belgische eigendomsvoorbehoud naar huidig en toekomstig recht 32
2.2.1 De veranderingen 32
2.2.2 De vereisten aan het eigendomsvoorbehoud dat ‘sterke werking’ heeft 33
2.2.2.1 De formulering van de ‘opschortende termijnbetaling’ 34
2.2.2.2 De mogelijkheden van het eigendomsvoorbehoud 35
2.2.2.3 De verlenging van het eigendomsvoorbehoud bij doorverkoop 36
2.2.2.4 Het schriftelijkheidsvereiste 39
2.2.2.5 Instemming? 39
2.2.3 Uitoefening van het eigendomsvoorbehoud 40
2.2.3.1 Verschillende situaties 40
2.2.3.2 Rangorde 42
2.2.4 Aanwezigheid in natura 43
2.2.4.1 Bepaalbaarheid 43
2.2.4.2 Incorporatie – ‘onroerende natrekking’ 44
2.2.4.3 Door bestemming onroerende goederen 44
2.2.4.4 Zaaksvorming (specificatio) 45
2.2.4.5 Roerende natrekking 47
2.2.4.6 Vermenging 48
2.3 Het Belgische internationaal privaatrecht ten aanzien van het eigendomsvoorbehoud 49
2.3.1 Inleiding 49
2.3.1.1 Ius in re – het zaakstatuut 51
2.3.1.2 Ius ad rem acquirendam – de vestiging van een zakelijk recht 51
2.3.1.3 Twee verwijzingscategorieën en het conflit mobile 52
2.3.2 Renvoi – herverwijzing 52
2.4 Het Nederlandse eigendomsvoorbehoud in België 53
2.4.1 Inleiding 53
2.4.2 De gevolgen van incorporatie in onroerende goederen (‘onroerende natrekking’) 54
2.4.3 De gevolgen van zaaksvorming voor het eigendomsvoorbehoud 55
2.4.4 De gevolgen van roerende natrekking voor het eigendomsvoorbehoud 57
2.4.5 De gevolgen van vermenging voor het eigendomsvoorbehoud 58
2.4.6 De gevolgen van doorverkoop voor het eigendomsvoorbehoud 59
2.5 Het Belgische eigendomsvoorbehoud in Nederland 60
2.5.1 Het op het eigendomsvoorbehoud toepasselijke recht 61
2.5.2 Het toepasselijke recht na een levering ‘af fabriek’ in België 62
2.5.2.1 De gevolgen van incorporatie in onroerende goederen (‘onroerende natrekking’) 63
2.5.2.2 De gevolgen van zaaksvorming of natrekking voor het eigendomsvoorbehoud 64
2.5.2.3 De gevolgen van vermenging voor het eigendomsvoorbehoud 65
2.5.2.4 De gevolgen van doorverkoop voor het eigendomsvoorbehoud 66
2.5.3 Het toepasselijke recht na een levering ‘op de plaats van bestemming’ of na een rechtskeuze voor Nederlands recht 68
2.5.3.1 De gevolgen van incorporatie in onroerende goederen (‘onroerende natrekking’) 69
2.5.3.2 De gevolgen van zaaksvorming of natrekking voor het eigendomsvoorbehoud 69
2.5.3.3 De gevolgen van vermenging voor het eigendomsvoorbehoud 70
2.5.3.4 De gevolgen van doorverkoop voor het eigendomsvoorbehoud 71

3 DUITSLAND 73
3.1 Inleiding 73
3.2 Karakteristieken van het Duitse eigendomsvoorbehoud 73
3.2.1 De constructie van het eigendomsvoorbehoud in het Bürgerliches Gesetzbuch 73
3.2.2 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 74
3.2.3 Verlenging van het eigendomsvoorbehoud 76
3.2.3.1 Verschillende vormen van verlenging 76
3.2.3.2 Eigendomsvoorbehoud met ‘Verarbeitungsklausel’ 76
3.2.3.3 ‘Weitergeleiteter’ of ‘nachgeschalteter Eigentumsvorbehalt’ 78
3.2.3.4 Eigendomsvoorbehoud met ‘Vorausabtretungsklausel’ 78
3.2.4 Executie van het eigendomsvoorbehoud 79
3.3 Het Duitse internationaal privaatrecht ten aanzien van het eigendomsvoorbehoud 82
3.3.1 Inleiding 82
3.3.2 Renvoi – herverwijzing 84
3.3.3 Statutenwechsel (conflit mobile) 86
3.3.3.1 Eenvoudige ‘Statutenwechsel’ 87
3.3.3.2 Gekwalificeerde ‘Statutenwechsel’ 88
3.3.3.3 Conclusie 89
3.4 Het Nederlandse eigendomsvoorbehoud in Duitsland 89
3.4.1 Inleiding 89
3.4.2 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 90
3.4.3 Rechtskeuze voor Duits recht en verlenging van het eigendomsvoorbehoud 91
3.4.3.1 Eigendomsvoorbehoud met ‘Verarbeitungsklausel’ 92
3.4.3.2 Eigendomsvoorbehoud met ‘Vorausabtretungsklausel’ 93
3.4.3.3 Geen rechtskeuze, toch verlenging in Duitsland? 94
3.5 Het Duitse eigendomsvoorbehoud in Nederland 95
3.5.1 Inleiding 95
3.5.2 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 95
3.5.3 Verlenging van het eigendomsvoorbehoud 97
3.5.3.1 ‘Eigentumsvorbehalt mit Verarbeitungsklausel’ 97
3.5.3.2 ‘Weitergeleiteter’ of ‘nachgeschalteter Eigentumsvorbehalt’ 99
3.5.3.3 ‘Eigentumsvorbehalt mit Vorabtretungsklausel’ 99
3.5.4 Uitoefening van het eigendomsvoorbehoud 101

4 ENGELAND 103
4.1 Inleiding 103
4.2 Karakteristieken van het Engels eigendomsvoorbehoud 103
4.2.1 De overdracht en de Sale of Goods Act 104
4.2.2 Constructie van het eigendomsvoorbehoud 104
4.2.3 Eenvoudig eigendomsvoorbehoud en het Engelse zekerhedenrecht 105
4.2.3.1 Registratie onder de Companies Act 2006 106
4.2.3.2 Eigendomsvoorbehoud een registrable charge 107
4.2.4 De reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud: all debts retention of title 108
4.2.5 De mogelijkheid van verlengd eigendomsvoorbehoud: aggregation clause 109
4.2.6 De mogelijkheid van verlengd eigendomsvoorbehoud: proceeds retention of title 112
4.2.6.1 Intermezzo: tracing 112
4.2.6.2 Tracing en eigendomsvoorbehoud: Romalpa 115
4.2.6.3 De rechtspraak na Romalpa 116
4.2.6.4 Caterpillar Ltd v John Holt & Co Ltd: een nieuwe wending? 118
4.2.6.5 Conclusie 120
4.2.7 Uitoefening van het eigendomsvoorbehoud 120
4.2.7.1 Bevoegdheden verkoper in geval van verzuim 121
4.2.7.2 Eenvoudig eigendomsvoorbehoud 122
4.2.7.3 All debts retention of title 122
4.3 Het Engelse internationaal privaatrecht ten aanzien van eigendomsvoorbehoud 124
4.3.1 Verwijzingsregel bij een eenvoudig eigendomsvoorbehoud 124
4.3.1.1 Het lex rei sitae-beginsel 124
4.3.1.2 Lex rei sitae: geen renvoi 125
4.3.1.3 Lex rei sitae: het eigendomsvoorbehoud 126
4.3.1.4 Verwijzingsregels bij uitgebreide vormen van eigendomsvoorbehoud 126
4.3.1.5 Lex fori en de registrable charge 127
4.4 Het Nederlands eigendomsvoorbehoud in Engeland 127
4.4.1 Eenvoudig eigendomsvoorbehoud 128
4.4.2 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 128
4.4.3 Verlengd eigendomsvoorbehoud 129
4.5 Het Engelse eigendomsvoorbehoud in Nederland 130
4.5.1 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 130
4.5.2 Verlengd eigendomsvoorbehoud op geproduceerde goederen 131
4.5.3 Verlengd eigendomsvoorbehoud op de vorderingen van doorverkoop 132

5 FRANKRIJK 135
5.1 Inleiding 135
5.2 Karakteristieken van het Franse eigendomsvoorbehoud 135
5.2.1 De constructie van het eigendomsvoorbehoud in de Code civil 135
5.2.2 Het moderne Franse eigendomsvoorbehoud 138
5.2.3 Reikwijdte van het eigendomsvoorbehoud 140
5.2.3.1 Over de vraag voor welke geleverde goederen het tot zekerheid kan dienen 140
5.2.3.2 Over de vraag voor welke vorderingen het eigendomsvoorbehoud tot zekerheid strekt 140
5.2.4 Mogelijkheden van verlenging van het eigendomsvoorbehoud; over de vraag of de verkoper onder eigendomsvoorbehoud in geval van een doorverkoop door de koper aanspraken kan doen gelden op de koopsom 141
5.2.5 Voortbestaan van het eigendomsvoorbehoud bij verwerking van het goed 143
5.2.6 Uitoefening van het eigendomsvoorbehoud 144
5.3 Het Franse internationaal privaatrecht 145
5.3.1 Inleiding 145
5.3.2 Frans internationaal privaatrecht ten aanzien van het goederenrecht 146
5.3.3 Het Franse internationaal privaatrecht ten aanzien van het eigendomsvoorbehoud 147
5.3.4 Eigendomsvoorbehoud in insolventie 149
5.3.5 Conflit mobile 150
5.3.6 Het Nederlands eigendomsvoorbehoud in Frankrijk 152
5.3.6.1 Zaaksvervanging bij doorverkoop 154
5.3.6.2 Zaaksvorming, natrekking en vermenging 154
5.3.6.3 Uitoefening van het eigendomsvoorbehoud 155
5.3.7 Het Franse eigendomsvoorbehoud in Nederland 155
5.3.7.1 Doorverkoop 156
5.3.7.2 Zaaksvorming, natrekking en vermenging 156
5.3.7.3 Uitoefening van het eigendomsvoorbehoud 157
5.4 Bijlagen: 158
5.4.1 Code civil 158
5.4.2 Code de commerce 159

Lijst van verkort aangehaalde en geraadpleegde literatuur 163
Auteursopgave 173
Rechtspraakregister 175
Wetsartikelenregister 183