Hoofdzaken vennootschapsbelasting

Voorwoord / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XIII

HOOFDSTUK 1
Geschiedenis van de winstbelastingen in Nederland / 1
1.1 De winstbelasting in Nederland in vogelvlucht / 1
1.2 De belangrijkste wijzigingen in de Wet VPB 1969 / 2

HOOFDSTUK 2
Rechtsgrondslagen voor een vennootschapsbelasting? / 5
2.1 De relatie met de inkomstenbelasting / 5
2.1.1 Het klassieke stelsel / 6
2.1.2 Het stelsel van volledige integratie / 8
2.1.3 De overige geïntegreerde stelsels / 9
2.2 Rechtsgrondslagen voor de vennootschapsbelasting / 15

HOOFDSTUK 3
De Nederlandse vennootschapsbelasting en het EU-recht / 27
3.1 Inleiding / 27
3.2 Algemene aspecten van EU-recht / 29
3.2.1 Primair en secundair EU-recht / 30
3.2.2 De EU en de rechter / 32
3.3 De invloed tot nu toe van het EU-recht op de vennootschapsbelasting / 33
3.3.1 Verboden staatssteun / 33
3.3.2 De vrijheden uit het VWEU / 34
3.3.3 De Moeder-dochterrichtlijn / 36
3.3.4 De Fusierichtlijn / 36
3.3.5 Antibelastingontwijkingsrichtlijnen (ATAD1 en ATAD2) / 36
3.3.6 De Gedragscode tegen schadelijke belastingconcurrentie / 37
3.3.7 Voorstellen voor harmonisatie van de winstbelastingen / 38
3.3.8 De discussie over belastingontwijking en fair share / 41
3.4 De toekomst van de winstbelastingen in de EU / 43
3.4.1 Harmonisatie onontkoombaar / 43
3.4.2 Waar moet het naartoe? / 45
3.4.3 Waarom gaat het daar (voorlopig althans) niet naartoe? / 46
3.4.4 Wat zijn de consequenties van uitblijvende harmonisatie? / 46

HOOFDSTUK 4
De subjectieve belastingplicht / 47
4.1 Inleiding / 47
4.2 De binnenlandse belastingplichtigen / 48
4.2.1 De onbeperkt belastingplichtigen / 51
4.2.2 De beperkt belastingplichtigen / 59
4.2.3 De subjectieve vrijstellingen / 67
4.3 De buitenlandse belastingplichtigen / 69
4.4 De afrekeningsbepalingen van art. 15c en 15d Wet VPB 1969 / 70
4.5 Slotbeschouwing / 72

HOOFDSTUK 5
Het object van heffing / 77
5.1 Inleiding / 77
5.2 Het winstbegrip volgens art. 8 lid 1 en 2 Wet VPB 1969 / 78
5.2.1 Het onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen / 82
5.3 De invloed van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 98
5.3.1 Het systeem van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 98
5.3.2 Aandeelhouder ‘als zodanig’ / 99
5.3.3 De geschiedenis van het informeel kapitaal / 103
5.3.4 De afbakening van de winst- ten opzichte van de kapitaalsfeer nader beschouwd / 106
5.3.5 De fiscale winstbepaling van de coöperatie / 107
5.4 Codificatie van het arm’s length-beginsel / 113
5.5 Doorstroomvennootschappen en art. 8c Wet VPB 1969 / 115
5.6 Winstberekening in functionele valuta / 117
5.7 Faciliteiten voor het stimuleren van innovatie / 118
5.7.1 Inleiding / 118
5.7.2 De innovatiebox / 119
5.7.3 Wenselijkheid van fiscale faciliteiten? / 122
5.8 De giftenaftrek / 122
5.9 De herinvesteringsreserve (HIR) en de regeling tegen handel in HIR-lichamen / 123
5.9.1 Inleiding / 123
5.9.2 Antimisbruikbepaling inzake toepassing van de HIR bij belangenwijziging / 124
5.10 Hybride mismatches / 125
5.10.1 Betaling aftrekbaar, corresponderende opbrengst niet belast / 126
5.10.2 Dubbele aftrek / 126
5.10.3 Documentatieverplichting / 126
5.11 Slotbeschouwing / 127

HOOFDSTUK 6
De renteaftrekbeperkingen / 131
6.1 Inleiding / 131
6.2 Verbonden personen / 132
6.3 De renteaftrekbeperkingen van art. 10a Wet VPB 1969 / 133
6.3.1 De aanleiding voor de invoering van art. 10a Wet VPB 1969 in 1997 / 133
6.3.2 Art. 10a Wet VPB 1969 zoals dat vanaf 2007 luidt / 135
6.4 Langlopende onzakelijk laagrentende leningen in concernverband (art. 10b Wet VPB 1969) / 155
6.5 De earningsstrippingregeling (art. 15b Wet VPB 1969) / 156
6.5.1 Inleiding / 156
6.5.2 De hoofdlijn van de aftrekbeperking / 157
6.5.3 Het begrip ‘gecorrigeerde winst’ / 158
6.5.4 Saldo aan renten ter zake van geldleningen / 159
6.5.5 Vooruitwenteling van niet-aftrekbaar saldo aan renten / 164
6.5.6 Vrijstellingen in de Richtlijn / 165
6.5.7 Evaluatie van de earningsstrippingregeling / 166
6.6 Alternatieven voor de fiscale behandeling van rente / 168
6.6.1 Inleiding / 168
6.6.2 Fundamentele herziening wettelijke renteaftrekbeperkingen / 168
6.6.3 Thin-capitalisation-regels / 172
6.6.4 De afgeschafte art. 13l en 15ad Wet VPB 1969 / 176
6.6.5 Defiscalisering groepsrente / 177
6.6.6 Fiscaalvriendelijk belasten van concernfinancieringsopbrengsten / 178
6.7 Slotbeschouwing / 181

HOOFDSTUK 7
De deelnemingsvrijstelling / 183
7.1 Inleiding / 183
7.2 De deelnemingsvrijstelling in vogelvlucht / 183
7.3 De rechtsgrondslag van de deelnemingsvrijstelling / 185
7.4 Wat zijn ‘voordelen uit hoofde van de deelneming’? / 186
7.4.1 Dividenden en koersresultaten / 186
7.4.2 Aan- en verkoopkosten in verband met de deelneming / 188
7.4.3 De earn-out-regeling / 191
7.4.4 Optiemogelijkheid voor sommige valutarisico’s / 194
7.4.5 Overige resultaten die verband houden met de deelneming / 195
7.5 Eisen aan de deelneming / 197
7.5.1 Minimum aandelenbezit / 197
7.5.2 De non-voorraadeis / 204
7.5.3 De regeling voor niet-kwalificerende beleggingsdeelnemingen / 206
7.5.4 Herwaarderingsregeling / 217
7.5.5 CFC-wetgeving / 218
7.5.6 Pleidooi voor één regeling voor de niet kwalificerende beleggingsdeelneming, herwaarderingsverplichting en CFC-wetgeving / 221
7.6 Verliesneming binnen de deelnemingsvrijstelling / 222
7.6.1 Uitgangspunten van de liquidatieverliesregeling / 223
7.6.2 Nadere bepalingen inzake een te nemen liquidatieverlies / 225
7.7 Sfeerovergangen rondom de deelnemingsvrijstelling / 233
7.7.1 Het verschil tussen EV en VV en de gevolgen daarvan / 233
7.7.2 De binnen concern afgewaardeerde vordering / 234
7.7.3 Sfeerafbakening: compartimentering / 235
7.8 Deelneming versus vaste inrichting; de objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten

HOOFDSTUK 8
Fusie, splitsing en terugkeer / 241
8.1 Inleiding / 241
8.2 De bedrijfsfusie ex art. 14 lid 1 Wet VPB 1969 / 243
8.2.1 Inleiding / 243
8.2.2 De bedrijfsfusie ex art. 14 lid 1 Wet VPB 1969 / 244
8.2.3 De bedrijfsfusie ex art. 14 lid 2 Wet VPB 1969 / 255
8.3 De juridische fusie / 258
8.3.1 Inleiding / 258
8.3.2 De juridische fusie tussen NV’s en BV’s / 259
8.3.3 De juridische fusie van verenigingen en van stichtingen / 271
8.4 De juridische splitsing / 273
8.4.1 Inleiding / 273
8.4.2 De juridische splitsing met louter NV’s of BV’s als splitsende of verkrijgende rechtspersoon / 273
8.5 De terugkeer uit de BV / 281
8.5.1 De inhoud van de faciliteit / 281
8.5.2 Eisen waaraan moet worden voldaan / 281
8.5.3 De nader te stellen voorwaarden / 284
8.5.4 De terugkeerreserve / 284

HOOFDSTUK 9
Fiscale eenheid / 287
9.1 Inleiding / 287
9.2 De regeling van de fiscale eenheid in vogelvlucht / 288
9.3 De fiscale eenheid in de VPB en OB vergeleken / 290
9.4 Een nadere blik op de regeling van de fiscale eenheid / 293
9.4.1 De wettelijke eisen nader beschouwd / 293
9.4.2 Regels betreffende het aangaan van de fiscale eenheid / 305
9.4.3 Speciale regels voor tijdens het bestaan van de fiscale eenheid / 310
9.4.4 Regels betreffende het verbreken van de fiscale eenheid / 316
9.5 De Wet aanpassing fiscale eenheid / 325
9.5.1 Enkele opvallendheden bij de topmaatschappij-variant / 326
9.5.2 Enkele opvallendheden bij de tussenmaatschappij-variant / 327
9.5.3 Antimisbruikbepalingen / 327
9.6 Slotbeschouwing; De toekomst van ons fiscale-eenheidsregime / 328

HOOFDSTUK 10
De beleggingsinstellingen / 333
10.1 Inleiding / 333
10.2 De vrijgestelde beleggingsinstelling / 333
10.3 De beleggingsinstelling ex art. 28 Wet VPB 1969 / 336
10.3.1 Het regime en de voorwaarden / 337
10.3.2 De fiscale behandeling van de aandeelhouder/lichaam / 341
10.3.3 Het nulprocentvennootschapsbelastingtarief en de afdrachtvermindering dividendbelasting / 341
10.3.4 Wat is beleggen? / 342
10.3.5 De financieringstoets / 345
10.3.6 De voor uitdeling beschikbare winst / 346
10.3.7 De herbeleggingsreserve (HBR) / 348
10.3.8 Het verkrijgen van de status van beleggingsinstelling / 351
10.3.9 Het verliezen van de status van beleggingsinstelling / 352

HOOFDSTUK 11
Verliescompensatie / 353
11.1 Inleiding / 353
11.2 Verliesverrekeningstermijnen / 353
11.3 Verliesverrekeningstemporisering vanaf 1 januari 2022 / 356
11.4 Regels tegen handel in verlieslichamen / 358
11.4.1 Inleiding / 358
11.4.2 Wanneer toepassing van art. 20a Wet VPB 1969? / 358
11.4.3 De beperking / 360
11.4.4 Handel in lichamen met winstpotentie / 361
11.4.5 Voor bezwaar en beroep vatbare beschikking / 361
11.4.6 Overige punten / 361
11.5 Slotbeschouwing / 362

Register van aangehaalde jurisprudentie, resoluties en besluiten / 365
Trefwoordenregister / 375