

Kernwaarden van de advocatuur
Samenvatting
Onafhankelijkheid, partijdigheid, integriteit, vertrouwelijkheid en deskundigheid - dat zijn de kernwaarden die advocaten gemeen hebben. Wat is de betekenis van deze waarden? En hoe kan of moet er in verschillende praktijksituaties en -dilemma's mee worden omgegaan? Deze uitgave bevat de eerste en enige studie naar de betekenis van de kernwaarden in de advocatuur.
Hoewel de advocatuur een rijke variatie kent in zaken, cliënten en advocatenkantoren, bestaan er beroepswaarden - of kernwaarden - die onder alle advocaten gedeeld worden. Dit zijn waarden als onafhankelijkheid, partijdigheid, integriteit, vertrouwelijkheid en deskundigheid. Kernwaarden van de advocatuur geldt als enige uitgave die deze kernwaarden in detail ontleedt. De lezer krijgt inzicht in de betekenis en toepassing ervan, mede aan de hand van beroepsregels en tuchtrechtspraak waarin de kernwaarden doorklinken. Talrijke praktijksituaties en dilemma's vormen het decor waartegen de kernwaarden concreet gestalte krijgen.
De titel is extra relevant in het licht van de opname van de kernwaarden van advocaten in de Advocatenwet per 2015. Het toezicht is sindsdien verder geprofessionaliseerd en steeds duidelijker gericht op het bevorderen van integriteit en kwaliteit van advocaten. Ook de tuchtrechter draagt hieraan bij door steeds meer nadruk te leggen op het hooghouden van de kernwaarden. De auteur buigt zich ook over de, soms kritische, binnen- en buitenlandse literatuur over de typische beroepswaarden van de advocatuur. Hiermee zet de uitgave aan tot reflectie op het doel van de kernwaarden.
Door het grote belang van het onderwerp voor de advocatuur, spreekt de titel een breed lezerspubliek aan, waaronder advocatenkantoren, advocaat-stagiaires, studenten WO en HBO (rechten), dekens en raden van de orde, tuchtrechters en iedereen die zich interesseert voor ontwikkelingen in de advocatuur.
Specificaties
Inhoudsopgave
Kernwaarden / 1
1.1 Idealen / 1
1.1.1 Gladde jongens, ridders, priesters / 1
1.1.2 Nobilitas of negotie / 2
1.1.3 Doelidealen en werkidealen / 4
1.2 Waarden en de codificatie ervan / 5
1.2.1 Typische advocatenwaarden / 5
1.2.2 De Commissie Advocatuur / 6
1.2.3 De kabinetsreactie en de wijziging van de Advocatenwet / 7
1.2.4 Kritiek op de codificatie van kernwaarden / 8
1.3 Doel en opzet van dit boek / 10
1.3.1 Doel / 10
1.3.2 Opzet / 11
HOOFDSTUK 2
Onafhankelijkheid / 13
2.1 De waarde van onafhankelijkheid / 13
2.1.1 Onbevreesdheid / 13
2.1.2 Moed / 15
2.1.3 De cliënt / 16
2.1.4 Onafhankelijkheid van het eigen belang en het kantoorbelang / 17
2.2 Onafhankelijkheid in de Advocatenwet / 19
2.2.1 De Commissie Advocatuur / 19
2.2.2 De kabinetsreactie / 20
2.2.3 Artikel 10a Advocatenwet / 20
2.2.4 Onafhankelijkheid van de balie in de Advocatenwet / 21
2.3 Regels, voorschriften en rechtspraak / 23
2.3.1 Onafhankelijk en partijdig / 23
2.3.2 Provisieverbod en ronselen van cliënten / 25
2.3.3 Het voorkomen van belangenconflicten / 27
2.3.4 Andere zaak / 28
2.3.5 Instemming partijen / 29
2.3.6 De ‘gezinsadvocaat’ / 31
2.3.7 Chinese walls / 31
2.3.8 Andere jurisdicties / 33
2.3.9 Double hatting / 33
2.3.10 Samenwerkingsverbanden / 34
2.3.11 Aandeelhouderschap en stemrecht / 35
2.3.12 Andere vormen van samenwerking / 36
2.3.13 Advocaat in dienstbetrekking – professioneel statuut / 36
2.3.14 Dienstbetrekking met rechtsbijstandsverzekeraar / 37
2.3.15 Dienstbetrekking met een organisatie met een ideële doelstelling / 39
2.3.16 Dienstbetrekking met een organisatie zonder ideële doelstelling / 39
2.3.17 Honorarium / 41
2.3.18 Toevoegingszaken / 43
2.3.19 Derden-financiers / 43
2.4 De kern van onafhankelijkheid / 44
HOOFDSTUK 3
Partijdigheid / 47
3.1 De waarde van partijdigheid / 47
3.1.1 Een bijzondere opdrachtrelatie / 47
3.1.2 De eed of belofte / 48
3.1.3 Morele arbeidsverdeling / 49
3.1.4 Autonomie van de cliënt / 50
3.1.5 Sturing / 51
3.1.6 Een machtige cliënt / 52
3.1.7 Morele bezwaren van de advocaat / 52
3.2 Partijdigheid in de Advocatenwet / 53
3.2.1 De Commissie Advocatuur en de kabinetsreactie / 53
3.2.2 Artikel 10a Advocatenwet / 54
3.3 Regels, voorschriften en rechtspraak / 54
3.3.1 Belang van de cliënt staat voorop / 55
3.3.2 Het bepalen van de belangen van de cliënt / 55
3.3.3 Een organisatie als cliënt / 56
3.3.4 Collectieve cliënten / 57
3.3.5 Gerechtvaardigde belangen van de wederpartij / 58
3.3.6 Gerechtvaardigde belangen van andere derden / 60
3.3.7 Doelmatige behandeling / 61
3.3.8 Het belang bij een kansloze zaak / 62
3.3.9 Middelen / 63
3.3.10 Het gebod geen onwaarheden te verkondigen / 64
3.3.11 Contact met getuigen / 66
3.3.12 Beperking van de vrijheid van meningsuiting / 67
3.3.13 Vrijheid van meningsuiting in de relatie tot de rechterlijke macht / 69
3.3.14 Faire procesvoering / 71
3.3.15 Wraking / 72
3.3.16 Misbruik van (proces)recht / 73
3.3.17 Verplichtingen jegens collega-advocaten / 74
3.4 Partijdigheid in context / 76
3.4.1 Strafzaken / 76
3.4.2 Familierechtelijke zaken / 79
3.4.3 Intern onderzoek door advocaten / 80
3.5 De kern van partijdigheid / 82
HOOFDSTUK 4
Integriteit / 85
4.1 De waarde van integriteit / 85
4.1.1 Een meerdimensionaal begrip / 85
4.1.2 Context van de beroepsuitoefening / 86
4.1.3 Morele competentie als voorwaarde voor integriteit / 87
4.1.4 De partijdige, amorele rol / 88
4.1.5 Cognitieve dissonantie / 89
4.1.6 Moral distancing / 90
4.1.7 Cognitief conservatisme / 91
4.1.8 Commercialisering als integriteitsrisico / 91
4.1.9 Georganiseerde criminaliteit als integriteitsrisico / 94
4.2 Integriteit in de Advocatenwet / 96
4.2.1 De Commissie Advocatuur / 96
4.2.2 De kabinetsreactie / 97
4.2.3 De wijziging van de Advocatenwet / 98
4.2.4 Integriteit en behoorlijkheid / 99
4.3 Regels, voorschriften en rechtspraak / 100
4.3.1 Screening / 100
4.3.2 Vaststelling van de identiteit van de cliënt en de wettigheid van de opdracht / 101
4.3.3 Cliëntonderzoek op grond van de Wwft / 104
4.3.4 Contante betalingen aanvaarden of verrichten / 106
4.3.5 Honorariumperikelen / 107
4.3.6 Derdengelden / 109
4.3.7 Administratieverplichtingen en de financiële weerbaarheid van kantoren / 110
4.3.8 Tuchtrechtelijke behoorlijkheidsnorm / 110
4.3.9 Privé(wan)gedrag / 113
4.4 De kern van integriteit / 115
HOOFDSTUK 5
Vertrouwelijkheid / 117
5.1 De waarde van vertrouwelijkheid / 117
5.1.1 Een fundamenteel recht / 117
5.1.2 Fundamentele rechten van rechtspersonen / 118
5.1.3 Het belang van een goede rechtshulpverleningsrelatie en goede rechtsbedeling / 119
5.1.4 Relativering van het maatschappelijke belang / 121
5.1.5 Het belang van de advocaat / 122
5.2 Vertrouwelijkheid in de Advocatenwet / 123
5.2.1 De Commissie Advocatuur / 123
5.2.2 De kabinetsreactie / 123
5.2.3 Artikel 10a Advocatenwet / 124
5.2.4 Wettelijke grondslag van de geheimhoudingsplicht – artikel 11a Advocatenwet / 125
5.3 Regels, voorschriften en rechtspraak / 125
5.3.1 Reikwijdte geheimhoudingsplicht / 125
5.3.2 Jegens wie tot geheimhouding verplicht? / 126
5.3.3 Zorgplicht advocaat / 127
5.3.4 Strafbaarheid van schending van het beroepsgeheim / 128
5.3.5 Afgeleide geheimhoudingsplicht / 128
5.3.6 Uitzondering op de geheimhoudingsplicht – het belang van de cliënt / 129
5.3.7 Doorbreking geheimhoudingsplicht in verband met toezicht / 130
5.3.8 Doorbreking geheimhoudingsplicht bij onderzoeken op last van de tuchtrechter / 132
5.3.9 Doorbreking geheimhoudingsplicht in verband met kwaliteitstoetsen / 132
5.3.10 De meldplicht op grond van de Wwft / 132
5.3.11 Wettelijke verplichtingen bij grensoverschrijdende werkzaamheden / 135
5.3.12 Noodtoestand / 136
5.3.13 Eigen verdediging / 137
5.3.14 Grondslag van het verschoningsrecht / 138
5.3.15 Reikwijdte van het verschoningsrecht / 139
5.3.16 Kan de cliënt zich op het verschoningsrecht van de advocaat beroepen? / 141
5.3.17 Verschoningsrecht van de in house advocaat / 142
5.3.18 Corpora en instrumenta delicti / 144
5.3.19 Zeer uitzonderlijke omstandigheden / 145
5.3.20 Kritiek op het verschoningsrecht / 146
5.4 Enkele annexe onderwerpen / 147
5.4.1 Media / 147
5.4.2 Sociale media / 148
5.4.3 Intern onderzoek / 149
5.4.4 Vertrouwelijkheid als verantwoordelijkheid jegens derden / 151
5.5 De kern van vertrouwelijkheid / 153
HOOFDSTUK 6
Deskundigheid / 155
6.1 De waarde van deskundigheid / 155
6.1.1 Een diversiteit aan werkzaamheden / 156
6.1.2 Kennis / 156
6.1.3 Vaardigheden / 157
6.1.4 Counseling / 158
6.1.5 Prudentie / 159
6.1.6 Oordeelsvermogen / 160
6.1.7 Zelfreflectie / 161
6.2 Deskundigheid in de Advocatenwet / 162
6.2.1 De Commissie Advocatuur en de kabinetsreactie / 162
6.2.2 Artikel 10a Advocatenwet / 162
6.2.3 Artikel 28 Advocatenwet / 163
6.3 Regels en voorschriften / 163
6.3.1 Rechtenstudie / 163
6.3.2 De stage en het patronaat / 164
6.3.3 De beroepsopleiding / 165
6.3.4 De eis van vakbekwaamheid en de permanente opleiding / 166
6.3.5 Kwaliteitstoetsen en gestructureerd intercollegiaal overleg / 167
6.3.6 Integriteit als onderdeel van vakbekwaamheid / 167
6.3.7 Specialisatie / 168
6.3.8 Specialisatieverenigingen / 169
6.3.9 Kantoororganisatie / 169
6.3.10 De zorg van een goed opdrachtnemer / 170
6.3.11 Gedragsregels / 171
6.3.12 Toetsingsmaatstaf tuchtrechter / 172
6.3.13 Redelijke bekwaamheid en redelijk handelen / 173
6.3.14 Onderzoeksplicht / 174
6.3.15 Informatieplicht / 175
6.3.16 Risico’s / 177
6.3.17 Planning / 178
6.3.18 Persoonlijke uitvoering van de opdracht / 179
6.3.19 Persoonlijk contact / 180
6.3.20 De sancties van de tuchtrechter / 181
6.3.21 Toetsingsmaatstaf burgerlijke rechter / 182
6.3.22 Beroepsfouten / 182
6.3.23 Kansschade / 183
6.3.24 Omvang zorgplicht / 184
6.3.25 Informatie- en waarschuwingsplicht / 185
6.3.26 Schade aan derden toegebracht / 185
6.3.27 Legal opinions / 186
6.3.28 Reclameren / 187
6.3.29 Persoonlijke professionele verantwoordelijkheid / 187
6.4 De kern van deskundigheid / 188
HOOFDSTUK 7
Een goede rechtsbedeling / 191
7.1 De Commissie Advocatuur en de wijziging van de Advocatenwet / 191
7.1.1 De Commissie Advocatuur / 191
7.1.2 De kabinetsreactie / 193
7.1.3 Voorontwerp van wet en adviezen / 193
7.1.4 De codificatie van het belang van de goede rechtsbedeling / 195
7.2 Goede rechtsbedeling / 196
7.2.1 Kernbeginsel / 196
7.2.2 De amorele advocaat / 197
7.2.3 Hoeder van het rechtssysteem / 198
7.2.4 De moreel gedreven advocaat / 198
7.2.5 De relatiegerichte advocaat / 199
7.2.6 Goede rechtsbedeling in context / 199
7.2.7 Waar brengt dit ons? / 200
7.3 Toegang tot recht / 201
7.3.1 Noblesse oblige / 201
7.3.2 De rol van de balie bij de toegang tot het recht / 202
7.3.3 Individuele advocaten(kantoren) / 204
7.3.4 Belemmeringen voor de toegang tot recht / 205
7.4 Tot slot / 206
BRONNEN / 209
Geraadpleegde, aangehaalde literatuur / 209
Overige bronnen / 223
Trefwoordenregister / 227
Mensen die dit boek kochten, kochten ook...
Net verschenen
Rubrieken
- Aanbestedingsrecht
- Aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht
- Accountancy
- Algemeen juridisch
- Arbeidsrecht
- Bank- en effectenrecht
- Bestuursrecht
- Bouwrecht
- Burgerlijk recht en procesrecht
- Europees-internationaal recht
- Fiscaal recht
- Gezondheidsrecht
- Insolventierecht
- Intellectuele eigendom en ict-recht
- Management
- Mens en maatschappij
- Milieu- en omgevingsrecht
- Notarieel recht
- Ondernemingsrecht
- Pensioenrecht
- Personen- en familierecht
- Sociale zekerheidsrecht
- Staatsrecht
- Strafrecht en criminologie
- Vastgoed- en huurrecht
- Vreemdelingenrecht