Studenteneditie Cursus Belastingrecht Europees belastingrecht 2023-2024

HOOFDSTUK I
Introductie tot het Europese belastingrecht
1.0.0 Algemeen / 1

HOOFDSTUK II
Bronnen en reikwijdte van het gemeenschapsrecht
2.0.0 Bronnen van Europees (belasting)recht / 3
2.0.1 Besluitvorming in fiscale zaken / 7
2.0.2 Reikwijdte van het Unie-recht / 9
2.0.3 Korte schets van enige Europese instellingen / 16
2.0.4 Specifieke belastinginstellingen van de Unie / 19

HOOFDSTUK III
Algemene kenmerken van het Europese recht
3.0.0 Doorwerking van het Unierecht / 21
3.0.1 Rechtsgevolgen van doorwerking van Unierecht / 29
3.0.2 Interpretatiemethoden, taalversies en communautaire begrippen / 40
3.0.3 Implementatievereisten voor richtlijnen / 42
3.0.4 Rechtsbescherming en rechtshandhaving / 43

HOOFDSTUK IV
Algemene rechtsbeginselen
4.0.0 Inleiding / 59
4.0.1 Subsidiariteitsbeginsel / 59
4.0.2 Gelijkheidsbeginsel / 60
4.0.3 Handvest van de grondrechten van de Europese Unie / 60
4.0.4 Effectiviteitsbeginsel / 67
4.0.5 Rechtszekerheidsbeginsel / 68
4.0.6 Evenredigheidsbeginsel / 70
4.0.7 Vertrouwensbeginsel / 72

HOOFDSTUK V
De EU-verdragsvrijheden
5.0.0 Inleiding / 79
5.0.1 De zes EU-verdragsvrijheden / 79
5.0.2 Personele reikwijdte van de EU-verdragsvrijheden / 79
5.0.3 Zetelverplaatsing van een vennootschap (Daily Mail, Überseering, Cartesio en National Grid
Indus); grensoverschrijdende fusie (Sevic); omzetting (Cartesio) / 84
5.0.4 Verhouding tussen de verschillende vrijheden / 87
5.0.5 Interne situaties / 91
5.0.6 Materiële reikwijdte van de verdragsvrijheden / 93
5.0.7 Vrijheidsbegrippen / 95
5.0.8 Verschil tussen maatregelen met en zonder onderscheid / 96
5.0.9 Belemmerende maatregelen met onderscheid / 96
5.1.0 Belemmerende maatregelen zonder onderscheid / 107
5.1.1 Grenzen aan een belemmering / 126
5.1.2 Dwingende reden van algemeen belang; inleiding / 128
5.1.3 Doeltreffendheid van fiscale controles / 130
5.1.4 Verstoring van het evenwicht en de wederkerigheid van de tussen een lidstaat en een derde
land gesloten bilaterale internationale overeenkomst / 137
5.1.5 Noodzaak om de samenhang van het belastingsysteem te handhaven / 139
5.1.6 Het voorkomen dat een evenwichtige verdeling van de heffingsbevoegdheid tussen de lidstaten in gevaar komt / 151
5.1.7 Bestrijding van belastingontwijking / 153
5.1.8 Verschillende redenen (evenwichtige verdeling van de heffingsbevoegdheid/double dipping/
belastingontwijking) om grensoverschrijdende verlies- en winstverrekening uit te sluiten / 172
5.1.9 Afgewezen dwingende redenen van algemeen belang / 174

HOOFDSTUK VI
Fiscale staatssteun (directe belastingen)
6.0.0 Algemeen deel / 177
6.1.0 Processueel raamwerk / 179
6.1.1 Richtsnoeren / 182
6.1.2 Rechtsmiddelen / 182
6.1.3 De aanmeldings- en standstill-verplichting en rol nationale rechter / 183
6.1.4 Grenzen aan de discretionaire bevoegdheid van de Commissie? / 183
6.2.0 Terugvordering / 184
6.3.0 Materiële voorwaarden voor staatssteun / 189
6.4.0 Verhouding met vrij verkeersbepalingen / 198
6.5.0 Verhouding fiscale richtlijnen / 200
6.6.0 Specifieke thema’s inzake directe belastingmaatregelen / 200
6.6.1 Anti-misbruikwetgeving / 209
6.6.2 Dubbele non-heffing als gevolg van een dispariteit / 213
6.6.3 Innovatie-regimes (in bewerking) / 214
6.6.4 Coöperaties (in bewerking) / 214
6.6.5 Overheids- en kerkelijke vrijstellingen / 214
6.6.6 Reorganisatiefaciliteiten / 214
6.6.7 Overig (in bewerking) / 216

HOOFDSTUK VII
Secundair gemeenschapsrecht op het gebied van het materiële belastingrecht (indirecte belastingen)
7.0 Algemeen / 217
7.0.0 Secundair gemeenschapsrecht op het gebied van het materiële belastingrecht (indirecte belastingen); inleiding / 217
7.0.1 Europeesrechtelijke kader bij de heffing van indirecte belastingen / 217
7.0.2 Handelingen van de instellingen van de Unie (indirecte belastingen) / 218
7.0.3 De verplichting de volle werking van het Unierecht te verzekeren (indirecte belastingen) / 222
7.0.4 De aanvullende werking van het nationale recht (indirecte belastingen) / 222
7.0.5 De autonome Unierechtelijke betekenis van begrippen (indirecte belastingen) / 228
7.0.6 Voorwaardelijke en onvoorwaardelijke Unierechtelijke begrippen (indirecte belastingen) / 231
7.0.7 Het vereiste van unierechtconforme uitlegging (indirecte belastingen) / 231
7.0.8 De samenwerking tussen nationale rechter en Hof van Justitie (indirecte belastingen) / 232
7.0.9 Implementatie of uitoefening van bevoegdheden door de lidstaten mag niet leiden tot strijd
met primair Unierecht (indirecte belastingen) / 233
7.0.10 Asymmetrisch of selectief beroep op Unierecht (‘cherry-picking’) (indirecte belastingen) / 234
7.1 BTW / 236
7.1.0 BTW; algemeen / 236
7.1.1 Harmonisatie van omzetbelastingen in de EU / 237
7.1.2 Overige EU-verordeningen met betrekking tot de BTW / 250
7.1.3 Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), verordeningen en ander internationaal recht als rechtsbronnen voor de
BTW / 251
7.1.4 Beroep op (Btw-)richtlijnbepalingen; teruggaaf van belasting / 252
7.1.5 Interpretatie van Btw-richtlijnbepalingen / 253
7.1.6 (Carrousel)fraudebestrijding / 254
7.1.7 De grenzen van de BTW-heffing; het verbod op heffingen van gelijke werking / 257
7.1.8 Staatssteun en BTW / 262
7.1.9 Algemeen beginsel van Unierecht: het verdedigingsbeginsel en BTW / 264
7.2 Douanerecht / 267
7.2.0 Inleiding / 267
7.2.1 Korte schets van het douanerecht van de Unie / 268
7.2.2 Douanerecht; het stelsel van formaliteiten en toezicht / 274
7.2.3 Douaneregelingen / 291
7.2.4 Douanetarief / 304
7.2.5 Douane; indeling van goederen / 311
7.2.6 Douane; oorsprong / 316
7.2.7 Douanewaarde / 323
7.2.8 Ontstaan van de douaneschuld / 337
7.2.9 Douanerechten; heffingssystematiek / 352
7.2.10 Douaneschuld; herziening, terugbetaling en kwijtschelding, alsmede afzien van navordering vanwege een ‘ambtelijke vergissing’ / 363
7.2.11 Bezwaar en beroep in douanezaken / 382
7.2.12 Capita selecta Europees douanerecht / 389
7.3 Accijnzen / 391
7.3.0 Accijnzen; inleiding / 391
7.3.1 Accijnzen; algemene inleiding / 391
7.3.2 De accijnsgoederen / 395
7.3.3 Accijnzen; belastbare feiten en heffingssystematiek / 397
7.3.4 Accijnzen; schorsingsregelingen / 406
7.3.5 Accijnzen; vrijstellingen en teruggaven / 412
7.3.6 Accijnzen bijzondere regelingen / 416
7.3.7-7.3.9 Gereserveerd / 417
7.4 Belasting op personenauto’s en motorrijwielen / 417
7.4.0 Belasting op personenauto’s en motorrijwielen; inleiding / 417
7.4.1 Belasting op personenauto’s en motorrijwielen (BPM); historie / 417
7.4.2 Historie BPM; BVB van personenauto’s niet strijdig met de Btw-richtlijn / 418
7.4.3 BPM strijdig met het vrije verkeer van werknemers, diensten en kapitaal? / 418
7.4.4 Teruggaafregeling BPM bij uitvoer en Unierecht / 421
7.4.5 BPM; afschrijvingsgrondslag in strijd met Unierecht / 422
7.4.6 BPM; heffing in strijd met Unierechtelijk verdedigingsbeginsel / 424
7.4.7 BPM; vergoeding heffingsrente wegens in strijd met Unierecht geheven belasting / 425
7.4.8-7.4.9 Gereserveerd / 426
7.5 Europese uitgangspunten en beginselen bij heffing van indirecte belastingen / 426
7.5.0 Inleiding / 426
7.5.1 Ongeschreven algemene beginselen van Unierecht / 426
7.5.2 Algemene ongeschreven beginselen van Unierecht met een grondwettelijk karakter / 427
7.5.3 Uitleggingsbeginselen / 445
7.5.4 Samenloop van beginselen van Unierecht en nationale beginselen / 453

HOOFDSTUK VIII
Secundair Unierecht op het gebied van het materiële belastingrecht (directe belastingen)
8.0.0 Inleiding / 461
8.1.0 De EG-moeder-dochterrichtlijn / 461
8.1.1 De geschiedenis van de EG-moeder-dochterrichtlijn / 461
8.1.2 Kort overzicht EG-moeder-dochterrichtlijn / 464
8.1.3 Preambule / 465
8.1.4 Reikwijdte / 465
8.1.5 Vennootschap van een lidstaat / 474
8.1.6 Vaste inrichting / 481
8.1.7 Moedermaatschappij / 481
8.1.8 Dochtermaatschappij / 486
8.1.9 De verplichting opgelegd aan de lidstaat van de dochtermaatschappij / 487
8.1.10 Verplichting lidstaat moedermaatschappij / 488
8.1.11 Verplichting lidstaat vaste inrichting / 491
8.1.12 Hybride entiteiten / 491
8.1.13 Beperking begrip ‘bronbelasting’ / 492
8.1.14 Andere middelen ter voorkoming van dubbele economische belasting toegestaan / 492
8.1.15 Implementatie / 493
8.1.16 Adressering / 494
8.2.0 De EG-Fusierichtlijn / 494
8.2.1 Reikwijdte / 496
8.2.2 Vennootschappen uit twee of meer lidstaten / 501
8.2.3 Kwalificerende entiteiten / 502
8.2.4 De faciliteiten / 506
8.2.5 Bijzondere regelingen / 509
8.2.6 Zetelverplaatsing SE en SCE / 512
8.2.7 Bijzondere regelingen voor fiscaal transparante entiteiten / 516
8.2.8 Antimisbruikbepaling / 522
8.3.0 EG-rente- en royaltyrichtlijn / 525
8.3.1 Geschiedenis en recente ontwikkelingen EG-rente- en royaltyrichtlijn / 525
8.3.2 Korte inhoud EG-rente- en royaltyrichtlijn / 527
8.3.3 Preambule richtlijn / 528
8.3.4 Werkingssfeer en procedure (art. 1) / 528
8.3.5 Kwalificerende betalingen (art. 2) / 540
8.3.6 Definities (art. 3) / 543
8.3.7 Antimisbruikbepaling (art. 5) / 552
8.3.8 Overgangsrecht (art. 6) / 554
8.3.9 Implementatie richtlijn (art. 7) / 555
8.3.10 Herziening richtlijn (art. 8) / 555
8.3.11 Andere middelen ter voorkoming dubbele belasting toegestaan: vrijwaringsclausule (art. 9) / 555
8.3.12 Inwerkingtreding (art. 10) / 556
8.3.13 Adressering (art. 11) / 556
8.4.0 EG-spaarrenterichtlijn / 556
8.4.1 Geschiedenis van de EG-spaarrenterichtlijn / 556
8.4.2 Korte inhoud EG-spaarrenterichtlijn / 557
8.5.0 EU-anti-belastingontwijkingsrichtlijn (Anti Tax Avoidance Directive/ATAD) / 559
8.5.1 Geschiedenis van de ATAD / 559
8.5.2 Kort overzicht van de ATAD / 560
8.5.3 Preambule / 563
8.5.4 Toepassingsgebied / 563
8.5.5 Minimumbepaling (de minimis) / 565
8.5.6 Rente-aftrekbeperking / 565
8.5.7 Exitheffing / 571
8.5.8 Algemene antimisbruikbepaling (GAAR) / 575
8.5.9 CFC-bepaling / 576
8.5.10 Kwalificatieconflicten door hybride structuren / 581
8.5.11 Evaluatie / 598
8.5.12 Implementatie / 598
8.5.13 Adressering / 599
8.6.0 CCCTB en BEFIT / 599
8.6.1 Doelstellingen C(C)CTB / 600
8.6.2 Korte inhoud CCTB / 600
8.6.3 Korte inhoud CCCTB / 600
8.6.4 Tarief / 601
8.7.0 Digitaledienstenbelasting en aanmerkelijke digitale aanwezigheid / 601
8.7.1 Eerlijke belastingheffing binnen de digitale economie: Europese ontwikkelingen / 602
8.8.0 Tweede-pijlerrichtlijn / 604
8.8.1 De Tweede-pijlerrichtlijn op hoofdlijnen / 604
8.8.2 Hoofdlijnen van de richtlijn / 606
8.8.3 Verhouding VWEU-vrijheden / 611
8.8.4 Verhouding staatssteun en EU Code of Conduct / 612
8.8.5 Verhouding andere fiscale richtlijnen / 613
8.8.6 Algemene EU-leerstuk van misbruik van recht / 613
8.8.7 Verhouding belastingverdragen / 614
8.8.8 Verhouding Pillar One en digitale dienstenbelasting / 615
8.8.9 Status OESO-commentaar / 615
8.8.10 Personele reikwijdte nader bekeken / 616
8.8.11 Het bijheffingsmechanisme / 618
8.8.12 De GloBE-grondslag (de noemer) nader bekeken / 621
8.8.13 Belastingen (de teller) nader bekeken / 627
8.8.14 De top-up-belasting / 630
8.8.15 Bijzondere regelingen / 631

HOOFDSTUK IX
Formeel EU-recht
9.0 Algemeen / 633
9.0.0 Inleiding / 633
9.1 Richtlijn 2011/16/EU / 633
9.1.0 Algemeen (in bewerking) / 633
9.1.1 Reikwijdte en organisatie (in bewerking) / 633
9.1.2 Uitwisseling van inlichtingen op verzoek (in bewerking) / 633
9.1.3 Automatische uitwisseling van inlichtingen / 633
9.1.4 Spontane uitwisseling van inlichtingen (in bewerking) / 650
9.1.5 Aanwezigheid van buitenlandse ambtenaren (in bewerking) / 650
9.1.6 Gelijktijdige controles (in bewerking) / 650
9.1.7 Verzoek tot kennisgeving van buitenlandse akten en besluiten (in bewerking) / 650
9.1.8 Toegang tot anti-witwasinformatie en uiteindelijk belanghebbenden (in bewerking) / 650
9.1.9 Het gebruik van verstrekte inlichtingen (in bewerking) / 650
9.1.10 Gronden voor het niet-verstrekken van inlichtingen (in bewerking) / 650
9.1.11 Rechtsbescherming (in bewerking) / 650
9.2 Verordening (EU) 904/2010 (in bewerking) / 650
9.3 Richtlijn 2010/24/EU (in bewerking) / 650
9.4 Richtlijn 2017/1852 (in bewerking) / 651
9.5 Arbitrageverdrag (90/436/EEG) (in bewerking) / 651
9.6 EU-verdragen inzake administratieve bijstand (in bewerking) / 651