Willem Jan Ausma (1968) studeerde rechten in Groningen en werd in 1995 beëdigd als advocaat in de rechtbank van Rotterdam, waar hij een eigen algemene praktijk startte.
Meer over de auteursAlgemeen Materieel Strafrecht
Samenvatting
Deze publicatie maakt de lezer op doeltreffende wijze wegwijs in het materiële strafrecht. Het biedt een totaaloverzicht van alle relevante leerstukken en beoordelingscriteria in dit boeiende rechtsgebied, bespreekt talrijke nuttige en verhelderende praktijkvoorbeelden en sluit naadloos aan op actuele ontwikkelingen. De titel is geschikt voor zowel studenten als procesdeelnemers.
Wanneer is er sprake van een strafbaar feit? Waar ligt de grens tussen opzet en schuld? Wanneer gaat de voorbereiding van een misdrijf over in een poging? Dit soort wezenlijke vragen staan centraal in het materieel strafrecht: het rechtsgebied waarin bepaald wordt welke gedragingen strafbaar zijn, wanneer iemand strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld en welke straffen en maatregelen er eventueel kunnen worden opgelegd. Algemeen Materieel Strafrecht bespreekt dit boeiende rechtsgebied op een heldere en complete wijze.
Deze uitgave, die onderdeel is van de serie Praktijkwijzer Strafrecht, biedt een totaaloverzicht van alle relevante leerstukken en beoordelingscriteria op het gebied van het materiële strafrecht. Daarbij worden ook veel nuttige praktijkvoorbeelden aangehaald, die de stof verhelderen én concreet maken. Het resultaat is een werk dat de lezer op doeltreffende wijze helpt navigeren door het materiële strafrecht.
Ontwikkelingen materieel strafrecht
Dat het materiële strafrecht sterk in ontwikkeling is, blijkt wel uit feit dat de Hoge Raad de afgelopen jaren richtinggevende arresten heeft gewezen over nagenoeg alle leerstukken uit deze publicatie. Zo zijn criteria voor voorbedachte raad/moord aangescherpt, is het noodweerrecht verruimd en is de grens tussen medeplegen en medeplichtigheid nader geduid. Algemeen Materieel Strafrecht gaat in op deze actuele ontwikkelingen en bespreekt daarbij ook de fel bediscussieerde kansgrootte bij het voorwaardelijk opzet. De aangedragen oplossingen en antwoorden voor alle mogelijke vragen rondom deze kwesties, maken deze titel helemaal af.
De auteur is wetenschapper, docent én rechter is, wat tot uiting komt in de toegankelijke presentatie van de stof. Complexe zaken worden op heldere en kernachtige wijze besproken. De auteur slaagt erin zowel studenten als procesdeelnemers aan te spreken. Rechters, officieren van justitie en advocaten vinden in dit werk dan ook meer dan voldoende informatie om op basis van relevante rechtspraak hun beslissingen en standpunten te onderbouwen; studenten vinden de stof die zij nodig hebben voor het tentamen Materieel Strafrecht. Algemeen Materieel Strafrecht is, met andere woorden, onmisbaar voor beide doelgroepen.
Specificaties
Over Rob ter Haar
Inhoudsopgave
I
Inleiding in het (materiële) strafrecht / 1
I.1 Algemeen / 1
I.2 Het strafbare feit / 2
I.2.1 Inleiding / 2
I.2.2 Menselijke gedraging / 3
I.2.3 De wettelijke delictsomschrijving / 4
I.2.4 Wederrechtelijkheid en schuld / 5
I.2.5 Het beslisschema van art. 350 Sv / 16
I.2.6 Verschillende typen strafbare feiten / 22
I.2.7 Straffen en maatregelen / 26
I.2.8 Strafdoelen en zwaarte straf / 29
I.3 Het legaliteitsbeginsel / 33
I.3.1 Algemeen / 33
I.3.2 Verbod op onduidelijke wetgeving / 34
I.3.3 Interpretatie van regels: verbod op analoge interpretatie / 35
I.3.4 Verbod van terugwerkende kracht / 38
I.3.5 Toepassing van voor de verdachte gunstigste bepaling bij verandering in wetgeving / 38
I.4 Rechtsmacht / 41
I.5 Ne bis in idem / 44
I.5.1 Algemeen / 44
I.5.2 Hetzelfde feit / 46
I.5.3 Wat is ‘vervolgen’ in ‘niet andermaal vervolgen voor hetzelfde feit’? / 49
I.5.4 Onherroepelijkheid / 52
I.5.5 Herziening ten nadele / 53
I.6 Relevante overige literatuur over onderwerpen hoofdstuk I / 54
II
Strafrechtelijke causaliteit / 57
II.1 Algemeen / 57
II.2 Toerekening naar redelijkheid / 58
II.3 Grenzen aan de redelijke toerekening / 62
II.4 Causaliteit bij onderscheiden soorten delictsomschrijvingen / 68
II.5 Relevante overige literatuur over causaliteit / 71
III
Opzet en schuld (culpa) / 73
III.1 Opzet en schuld algemeen / 73
III.2 Opzet / 74
III.2.1 Wat is opzet? / 74
III.2.2 De ondergrens van opzet: het voorwaardelijk opzet / 78
III.2.3 Opzet in sport- of spelsituatie / 92
III.2.4 Verschil tussen opzet en schuld (culpa) / 93
III.2.5 Opzet op bestanddelen / 96
III.2.6 Boos opzet of kleurloos opzet? / 98
III.2.7 Bijzondere opzetvormen: oogmerk, wetende dat en voorhanden hebben / 100
III.2.8 Voorbedachte raad / 104
III.3 Schuld (culpa) / 112
III.3.1 Wat verstaan we onder schuld? / 112
III.3.2 De twee vormen van schuld: bewuste en onbewuste schuld / 116
III.3.3 De normatieve/objectieve component van de culpa (wederrechtelijkheid) / 118
III.3.4 De subjectieve component van de culpa (verwijtbaarheid) / 124
III.3.5 Medeschuld slachtoffer en sport- en spelsituaties / 126
III.3.6 De grens met voorwaardelijk opzet / 127
III.3.7 Soorten culpose delicten / 128
III.3.8 Culpa en strafuitsluitingsgronden / 131
III.3.9 Verkeersschuld (art. 6 WVW 1994) / 131
III.3.10 De mate van schuld: roekeloosheid als zwaarste schuldvorm / 136
III.4 Relevante overige literatuur over opzet en schuld / 140
IV
Strafuitsluitingsgronden / 143
IV.1 Inleiding / 143
IV.1.1 Algemeen / 143
IV.1.2 Rechtvaardigingsgronden / 144
IV.1.3 Schulduitsluitingsgronden / 147
IV.1.4 Gevolgen van beroep op strafuitsluitingsgronden / 150
IV.2 Overmacht / 151
IV.2.1 Inleiding / 151
IV.2.2 Overmacht noodtoestand / 153
IV.2.3 Psychische overmacht / 158
IV.2.4 Garantenstellung (i.h.k.v. art. 40 Sr) / 164
IV.2.5 Culpa in causa (i.h.k.v. art. 40 Sr) / 164
IV.3 Noodweer en noodweerexces / 166
IV.3.1 Wat is noodweer(exces)? / 166
IV.3.2 Noodweer / 167
IV.3.3 Noodweerexces / 179
IV.3.4 Culpa in causa bij noodweer (en noodweerexces) / 190
IV.3.5 Putatief (vermeend) noodweer / 194
IV.4 Ontoerekenbaarheid / 196
IV.4.1 Algemeen / 196
IV.4.2 Toetsingskader ontoerekenbaarheid / 196
IV.4.3 Culpa in causa (‘zelfveroorzaakte ontoerekenbaarheid’) / 201
IV.4.4 Stoornis en opzet / 204
IV.4.5 Straffen en maatregelen bij niet-toerekenbaarheid / 206
IV.4.6 Grens tussen ontoerekenbaarheid en psychische overmacht (art. 40 Sr) / 207
IV.4.7 Handelen conform de geweldsinstructie door de politie / 207
IV.5 Het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid / 208
IV.5.1 Algemeen / 208
IV.5.2 Het Veearts-arrest / 210
IV.5.3 De huidige rol van het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid / 212
IV.6 Afwezigheid van alle schuld (AVAS) / 216
IV.6.1 Algemeen / 216
IV.6.2 AVAS nader bezien / 218
IV.6.3 Feitelijke dwaling / 218
IV.6.4 Rechtsdwaling / 222
IV.6.5 Verontschuldigbare onmacht / 224
IV.6.6 Maximaal te vergen zorg / 226
IV.6.7 Strafuitsluiting in bijzondere situaties: sport- en spel en de medische beroepsuitoefening / 228
IV.7 Relevante overige literatuur over strafuitsluitingsgronden / 231
V
Uitbreiding van strafbaarheid; poging en voorbereiding / 233
V.1 Poging / 233
V.1.1 Het karakter en de ratio van de poging / 233
V.1.2 Bij welke delicten? / 234
V.1.3 Criterium / 235
V.1.4 Twee typen poging: de voltooide en onvoltooide poging / 242
V.1.5 De ondeugdelijke poging / 243
V.1.6 Poging tot deelneming / 245
V.1.7 Grens met strafbare voorbereiding / 246
V.1.8 Vrijwillige terugtred bij poging / 247
V.2 Voorbereiding / 248
V.2.1 Algemeen / 248
V.2.2 Voorbereidingsmiddelen / 249
V.2.3 Voorbereidingshandelingen / 250
V.2.4 Bestemming tot het begaan van dat misdrijf / 250
V.3 Vrijwillige terugtred / 254
V.3.1 Ratio art. 46b Sr / 254
V.3.2 Wijze van terugtreden / 256
V.3.3 Criterium vrijwillige terugtred / 258
V.3.4 Vrijwillige terugtred en deelnemers / 262
V.3.5 Vrijwillige terugtred bij strafbare voorbereiding / 264
V.4 Relevante overige literatuur over poging, voorbereiding en vrijwillige terugtred / 266
VI
Daderschap en deelneming / 269
VI.1 Algemeen / 269
VI.2 Medeplegen / 270
VI.2.1 Bewuste en nauwe samenwerking / 270
VI.2.2 Medeplegen en opzet / 281
VI.2.3 Medeplegen van kwaliteitsdelicten / 285
VI.3 Medeplichtigheid / 285
VI.3.1 Wat verstaan we onder medeplichtigheid? / 285
VI.3.2 Dubbel opzet bij medeplichtigheid / 290
VI.4 Uitlokken en doen plegen / 294
VI.4.1 Algemeen / 294
VI.4.2 Uitlokking / 296
VI.4.3 Reikwijdte opzet uitlokker / 298
VI.4.4 Doen plegen / 301
VI.4.5 Poging tot uitlokking en doen plegen / 303
VI.5 Functioneel daderschap en daderschap van rechtspersonen / 304
VI.5.1 Algemeen / 304
VI.5.2 Functioneel daderschap / 306
VI.5.3 Daderschap rechtspersoon / 310
VI.5.4 Opdrachtgevers/feitelijk leidinggevers / 315
VI.5.5 Strafbare feiten begaan door de (lagere) overheid / 320
VI.6 Relevante overige literatuur over daderschap en deelneming / 324
VII
Meervoudige aansprakelijkstelling / 327
VII.1 Ratio en strekking samenloopregeling / 327
VII.2 Eendaadse samenloop, voortgezette handeling en meerdaadse samenloop / 329
VII.3 Lex specialis (art. 55 lid 2 Sr) / 335
VII.4 Art. 63 Sr: overeenkomstige toepassing samenloopregeling / 337
VII.5 Relevante overige literatuur over meervoudige aansprakelijkstelling / 339
Mensen die dit boek kochten, kochten ook...
Net verschenen
Rubrieken
- aanbestedingsrecht
- aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht
- accountancy
- algemeen juridisch
- arbeidsrecht
- bank- en effectenrecht
- bestuursrecht
- bouwrecht
- burgerlijk recht en procesrecht
- europees-internationaal recht
- fiscaal recht
- gezondheidsrecht
- insolventierecht
- intellectuele eigendom en ict-recht
- management
- mens en maatschappij
- milieu- en omgevingsrecht
- notarieel recht
- ondernemingsrecht
- pensioenrecht
- personen- en familierecht
- sociale zekerheidsrecht
- staatsrecht
- strafrecht en criminologie
- vastgoed- en huurrecht
- vreemdelingenrecht