De psychiater van morgen

De psychiatrie staat onder druk. Het voorschrijven van psychofarmaca wordt steeds vaker overgenomen door verpleegkundig specialisten en complexe psychotherapie is in handen van psychotherapeuten en klinisch psychologen. De ambitie om het vak een ‘wetenschappelijke status’ te geven als klinische neurowetenschap heeft niet gebracht wat werd gehoopt: psychiatrische stoornissen laten zich niet eenvoudig reduceren tot hersenziekten. Sommigen beweren zelfs dat het vak van psychiater dreigt te verdwijnen.

Toch is de psychiater onmisbaar. Psychiatrisch lijden is van alle tijden en vraagt om deskundige hulp van toegewijde professionals. Maar de psychiatrie heeft een herbezinning nodig. Wat maakt de psychiater uniek? Wat is de kern van het vak? En hoe kan de psychiatrie zich ontwikkelen tot een vakgebied met hernieuwde kracht en relevantie?

In dit essay pleit Maurits Nijs voor een fundamentele heroriëntatie op de theoretische basis van de psychiatrie. Hij bespreekt de cruciale concepten die het vak toekomstbestendig kunnen maken en gaat in op de gevolgen hiervan voor de opleiding en praktijk van psychiaters. Een prikkelende en noodzakelijke reflectie op de identiteit en toekomst van de psychiater.

Met een voorwoord van Arnon Grunberg

Vakgenoten over De psychiater van morgen:

Maurits Nijs neemt ons mee in de essentiële vragen over de psychiatrie van vandaag en morgen. Hij schuwt antwoorden op deze vragen niet. Zo is de psychiater in de eerste plaats psychotherapeut en is een psychiatrie die niet gefundeerd is in een moderne antropologische theorie gedoemd tot een permanente scholenstrijd. Een aanrader voor eenieder die zich verdiept in het vak en zich het lot van de psychiatrie aantrekt.

Prof.dr. C.L. (Niels) Mulder, hoogleraar Openbare Geestelijke Gezondheidszorg bij het Erasmus MC en als psychiater, onderzoeker, werkzaam bij Antes en de Parnassia Academie.

Verandering in de zorg begint bij het anders opleiden van toekomstige zorgprofessionals. Wat goed dat dit essay AIOS-psychiatrie oproept sociaal betrokken, activistisch en moedig te zijn want dat is nodig om hardnekkige ongefundeerde aannames en overtuigingen over psychisch lijden aan de kaak te stellen. Psychiaters zijn allereerst relatiedeskundigen, stelt Maurits Nijs en daar ben ik het van harte mee eens.

Prof.dr. F.E. (Floortje) Scheepers, hoogleraar innovatie in de ggz en medisch afdelingshoofd afdeling psychiatrie UMC Utrecht, voorzitter van de kwaliteitsraad van Zorginstituut Nederland.

Tjee, wat een mooi boek! Wat een indrukwekkend pleidooi voor de reorganisatie van de psychiatrie. De auteur heeft een schat aan bronnen gebruikt. Mooi en lezenswaardig. Het is me al een paar keer overkomen, op de fiets ergens naartoe, dat ik steeds onbedwingbaar terugdacht aan wat ik gelezen had.

Dr. R.A. (Roos) van Grieken, psychiater, psychodynamisch psychotherapeut, opleider psychiatrie, senior wetenschappelijk onderzoeker NPI.

Ik heb dit essay met veel plezier gelezen. Origineel, belangrijk en nog niet gedaan in het huidige discours in Nederland. De auteur legt de paradox van de psychiatrie bloot in het huidige tijdsgewricht, beargumenteert (desondanks) waarom psychiatrie als medische discipline te rechtvaardigen is, en schetst vanuit dit inzicht de contouren van een psychiatrie van de toekomst.

Prof.dr. D.W. Strijbos, bijzonder hoogleraar Filosofie van cognitie en taal, psychiater, filosoof en opleider bij Dimence Groep.