Het Koninkrijk ontsluierd

Woord vooraf 9
Lijst van afkortingen 11

Hoofdstuk 1
Algemene Inleiding 13
1 Inleiding 13
1.1 Spanningen in het Koninkrijk 13
1.2 Staatsrechtelijke verhoudingen: eenheidsstaat en federatie 19
2 Probleemstelling, methode en opbouw 27

Hoofdstuk 2
Visies op de structuur van het Koninkrijk 31
1 Inleiding 31
2 Logemann 33
3 Kranenburg 36
4 Van der Hoeven 42
5 Borman 48
6 Hoogers 53
7 Samenvattende en concluderende opmerkingen 58

Hoofdstuk 3
De problematische structuur van het Koninkrijk 65
1 Inleidende opmerkingen 65
1.1 Historische achtergrond 66
1.2 Koloniale en post-koloniale ‘gezagsverhoudingen’ (I) 68
1.3 Koloniale en post-koloniale ‘gezagsverhoudingen’ (II) 72
1.4 De problematische quasi-federale structuur 73
1.5 Opbouw van het hoofdstuk 74
2 De rol van Koninkrijksorganen in Koninkrijksverhoudingen 74
2.1 Logemanns worsteling met de federale interpretatie 75
2.2 Van der Hoevens oplossing voor Logemanns worsteling 80
2.3 Een Caribisch bezwaar tegen de benadering van Van der Hoeven 82
2.4 Een strikte scheiding tussen organen toch mogelijk? 83
3 De rol van Koninkrijksaangelegenheden in Koninkrijksverhoudingen 87
3.1 Koninkrijksaangelegenheden: een problematisch begrip 89
3.2 De functie(s) van Koninkrijksaangelegenheden in het Statuut 95
4 Conclusie 101

Hoofdstuk 4
Het (de)kolonisatieprobleem vanuit Caribisch perspectief 105
1 Inleidende opmerkingen 105
2 Buiskool en Da Costa Gomez: op zoek naar zelfstandigheid in eenheid 114
2.1 Kolonialisme als dictatuur 114
2.2 Het probleem van de Koninkrijksverhoudingen volgens Buiskool en Da Costa Gomez 116
2.3 Oplossingen voor de Koninkrijksverhoudingen volgens Buiskool en Da Costa Gomez 120
2.3.1 De promotie van de koloniën 120
2.3.2 Het evenwicht tussen eenheid en zelfstandigheid 123
2.4 Tussenconclusie: eenheid, zelfstandigheid en subsidiariteit 130
3 Nederlands kolonialisme: aanleiding voor herstructurering 131
3.1 Politieke uitsluiting als aanleiding voor eenheid in nationaliteit 133
3.2 Heterokephalie als aanleiding voor zelfstandigheid 138
4 Conclusie: opheffing van differentiatie en voogdij 144

Hoofdstuk 5
Het Statuut door de bril van Buiskool en Da Costa Gomez 147
1 Inleidende opmerkingen 147
2 Het Statuut door een Caribische bril 149
2.1 De preambule bij het Statuut 149
2.2 Algemene bepalingen van het Statuut 150
2.3 De behartiging van de aangelegenheden van het Koninkrijk 156
2.4 Onderlinge bijstand, overleg en samenwerking 159
2.5 De Staatsinrichting van de landen 160
2.6 Het Statuut als verwezenlijking van de Caribische visie 163
3 Conclusie 164

Hoofdstuk 6
Het Statuut: een politiek en juridisch document 171
1 Inleiding 171
2 Uitgangspunten van sociaal-democraten en van confessionelen 176
2.1 Inleiding 176
2.2 Nederlandse sociaal-democraten en de overzeese Koninkrijksdelen 176
2.3 Confessionele uitgangspunten en de overzeese Koninkrijksdelen 183
2.3.1 Algemene confessionele uitgangspunten 183
2.3.2 Katholieke uitgangspunten 186
2.3.3 Confessionele uitgangspunten en het dekolonisatiebeleid 192
3 Het Nederlands dekolonisatieproces: een strijd om uitgangspunten 192
3.1 Inleiding 192
3.2 Het Akkoord van Linggadjati 193
3.3 De grondwetswijziging van 1948 198
3.3.1 Achtergrond 198
3.3.2 De Commissie-Beel II: positief of negatief? 199
3.3.3 Het Veertiende Hoofdstuk 203
3.4 Het voorontwerp-Rijksgrondwet (alias het concept-Logemann) 205
3.4.1 Inleiding 205
3.4.2 De Conferentie 1948: wel of geen zelfbeschikking? 207
3.4.3 De Conferentie 1948: grondgedachten 211
3.5 De Interimregelingen: een nieuwe rechtsorde in het bestaande Koninkrijk 215
3.5.1 Het concept-Logemann in de ijskast 215
3.5.2 Van Schaik hervormt het bestaande Koninkrijk 216
3.6 Het ontwerp-Statuut: nieuwe verhoudingen die voortbouwen op oude instellingen 220
4 Het Statuut: een politiek document 223
4.1 Inleiding 223
4.2 Artikel 1 Statuut: uitdrukking van eenheid 225
4.3 Artikel 2 Statuut: uitdrukking van gelijkheid 227
4.3.1 Eenheid in gelijkheid 227
4.3.2 Het Koninkrijk en Nederland losgekoppeld? 230
4.4 Artikel 3-5 Statuut: uitdrukking van subsidiariteit en solidariteit 236
4.5 The proof of the pudding … 239
5 Conclusie 241

Hoofdstuk 7
Het Koninkrijk ontsluierd: enkele samenvattende en concluderende opmerkingen 245
1 Inleiding 245
2 Nederlands overzees beleid tijdens de Tweede Wereldoorlog 248
2.1 Aankondiging van de Rijksconferentie 248
2.2 De radiorede van 7 december 1942 249
2.3 Tussenconclusie 252
3 Nederlands overzees beleid in 1945-1948 253
3.1 De Eerste Rondetafelconferentie 253
3.2 De grondwetsherziening van 1948 257
4 Nederlands overzees beleid in 1948-1954 261
4.1 De Interimregelingen 264
4.2 De opzet van het Statuut in de Schets 268
4.3 De opzet van het Statuut in het Werkstuk 270
5 Concluderende opmerkingen 275

Epiloog 277
Literatuur 289
Trefwoordenregister 303