Historische atlas van de Noordkop en Texel

De Noordkop is een van de jongste en meest dynamische landschappen van Nederland. Het landschap ontstond ongeveer tienduizend jaar geleden. Deze atlas toont de landschappelijke ontwikkeling van het gebied aan de hand van historische kaarten, reconstructies en foto’s.

Door het ingrijpen van de mens veranderde het landschap van de Noordkop vooral na het jaar 1000 drastisch. Ontginning van het veen leidde tot een snelle daling van de bodem, waarna een groot deel van het land tijdens overstromingen in de golven verdween. Was het eerst de mens die het ‘oude land’ verdedigde met onder meer de Westfriese Omringdijk als resultaat, met de bedijking van de Zijpe werd in de late zestiende eeuw de aanval tegen het water ingezet. Het was het begin van de bedijking en inpoldering van de hele Noordkop, met achtereenvolgens onder meer de Wieringerwaard, de Anna Paulownapolder en Waarden Groetpolder in de negentiende eeuw en in de twintigste eeuw de Wieringermeer.

Van de Rede van Texel tot de haven van Den Helder, van regiocentrum Schagen tot de spoorlijnen die de Noordkop doorkruisen, en van het Noordhollandsch Kanaal tot de moderne datacenters – het komt allemaal aan bod. De kust van de Noordkop bleef al die eeuwen in beweging, het water blijft ook nu nog aandringen. Het kost veel inspanning, maar het lukt tegenwoordig de kust min of meer stabiel te houden.