Hoge transacties en de vervolging van natuurlijke personen

Voorwoord V
Motie van de leden Van Nispen en Van Oosten XIII
Lijst van gebruikte afkortingen XV

1 Inleiding 1
1.1 Aanleiding 1
1.2 Onderzoeksvragen 2
1.2.1 Hoofdvraag 2
1.2.2 Deelvragen 3
1.3 Definitie van gehanteerde begrippen en afbakening van dit boek 4
1.3.1 Definitie transactie 4
1.3.2 Financieel-economische fraude 4
1.3.3 Onderzoeksperiode 5
1.3.4 Nederlandse rechtspersonen 5
1.3.5 Verbonden natuurlijke personen 6
1.3.5.1 Klimop-vastgoedfraude 6
1.3.5.2 SNS Property Finance 7
1.4 Methodologie 7
1.5 Relevantie 8
1.5.1 Maatschappelijke relevantie 8
1.5.2 Wetenschappelijke relevantie 8
1.6 Structuur 9

2 De (hoge) transactie en vervolging van natuurlijke personen 11
2.1 Inleiding 11
2.2 Wettelijke grondslag 11
2.3 Hoge transactie 13
2.3.1 Overwegingen om een hoge transactie aan te bieden 14
2.3.2 Procedure 15
2.3.3 Persbericht en feitenrelaas 15
2.3.4 Geen schulderkenning 16
2.3.5 Een blijvende plek 17
2.4 Vervolging van de verbonden natuurlijke personen 17
2.4.1 Kritiek 18
2.4.2 Een korte blik over de grens 20
2.5 Rechterlijke toetsing 22
2.6 Conclusie 22

3 Hoge transacties en de vervolging van natuurlijke personen inzake financieel-economische fraude 25
3.1 Inleiding 25
3.2 Koninklijke Ahold N.V. 26
3.2.1 De transactie 26
3.2.2 De natuurlijke personen 26
3.3 Schaap en Citroen B.V. 30
3.3.1 De transactie 30
3.3.2 De natuurlijke personen 31
3.4 Multi Corporation B.V. 31
3.4.1 De transactie 31
3.4.2 De natuurlijke personen 31
3.5 Europe Metals B.V. & Exitos Management B.V. 32
3.5.1 De transactie 32
3.5.2 De natuurlijke personen 32
3.6 Coöperatie AVEBE U.A. 33
3.6.1 De transactie 33
3.6.2 De natuurlijke personen 33
3.7 Ballast Nedam B.V. 33
3.7.1 De transactie 33
3.7.2 De natuurlijke personen 34
3.8 First Curaçao International Bank N.V. 35
3.8.1 De transactie 35
3.8.2 De natuurlijke personen 36
3.9 Coöperatieve Rabobank U.A. 36
3.9.1 De transactie 36
3.9.2 De natuurlijke personen 37
3.10 GDF Suez Energie Nederland N.V. 38
3.10.1 De transactie 38
3.10.2 De natuurlijke personen 39
3.11 KPMG Accountants N.V. 40
3.11.1 De transactie 40
3.11.2 De natuurlijke personen 40
3.12 SBM Offshore N.V. 41
3.12.1 De transactie 41
3.12.2 De natuurlijke personen 41
3.13 Achmea Health Centers B.V. 42
3.13.1 De transactie 42
3.13.2 De natuurlijke personen 42
3.14 Vimpelcom Ltd & Silkway Holding B.V. 43
3.14.1 De transactie 43
3.14.2 De natuurlijke personen 44
3.15 Financieel-economische fraude in de autohandel 45
3.15.1 Pon 45
3.15.2 Peugeot 46
3.15.3 Renault 47
3.16 Joint Venture KPMG-gebouw Amstelveen II B.V. 47
3.16.1 De transactie 47
3.16.2 De natuurlijke personen 49
3.17 Telia Company A.B. 50
3.17.1 De transactie 50
3.17.2 De natuurlijke personen 50
3.18 MOL Europe B.V. 51
3.18.1 De transactie 51
3.18.2 De natuurlijke personen 51
3.19 Sarens Nederland B.V. 52
3.19.1 De transactie 52
3.19.2 De natuurlijke personen 52
3.20 ING Bank N.V. 52
3.20.1 De transactie 52
3.20.2 De natuurlijke personen 53
3.21 Conclusie 54

4 Analyse van de hoge transacties en de vervolging vannatuurlijke personen 57
4.1 Inleiding 57
4.2 Aantallen 57
4.2.1 Aantal hoge transacties en vervolgde natuurlijke personen 57
4.2.2 Aantal veroordeelde natuurlijke personen 59
4.2.3 Onvoorwaardelijke gevangenisstraffen 60
4.3 Overeenkomsten met betrekking tot de vervolging 61
4.3.1 Type onderneming 61
4.3.2 Functie natuurlijke persoon 64
4.3.3 Type strafbaar feit 66
4.4 Overeenkomsten met betrekking tot de veroordeling 68
4.4.1 Functie natuurlijke persoon 68
4.4.2 Type strafbaar feit 69
4.4.3 Daderschapsvorm 71
4.5 Conclusie 74

5 Overwegingen rondom vervolgen en veroordelen van natuurlijke personen 77
5.1 Inleiding 77
5.2 Overwegingen van het Openbaar Ministerie om tot vervolging over te gaan 77
5.2.1 Pleegplaats, nationaliteit en woonplaats 78
5.2.2 Het aandeel in strafbare feiten 80
5.2.3 Rechtstreekse bevoordeling 81
5.2.4 Interne maatregelen 81
5.2.5 Vervolging door andere buitenlandse autoriteiten 82
5.2.6 Maatschappelijke functie & schenden vertrouwen 82
5.2.6.1 Bestuurder 82
5.2.6.2 Accountant 83
5.2.7 Pleegperiode 84
5.2.8 Uit dienst getreden 84
5.2.9 Strafrechtelijk verwijt individuen 85
5.2.9.1 Feitelijk leidinggeven – maatstaf Openbaar Ministerie 85
5.2.9.2 Feitelijk leidinggeven – maatstaf rechtspraak 87
5.2.9.3 Feitelijk leidinggeven – verdere veroordelingen binnen het onderhavige onderzoek 89
5.2.9.4 Feitelijk leidinggeven – de ING -transactie 92
5.2.10 Gevangenisstraf 94
5.2.11 Transactie geweigerd 95
5.2.12 Specifieke factoren met betrekking tot ambtelijke omkoping in Nederland 95
5.2.13 Specifieke factoren met betrekking tot ambtelijke omkoping in het buitenland 96
5.3 Overwegingen van de rechter over de vervolgingsbeslissing 97
5.3.1 Overwegingen in het geval dat het Openbaar Ministerie wel vervolgd 97
5.3.2 Overwegingen in het geval dat het Openbaar Ministerie niet vervolgd 98
5.4 Overwegingen van de rechter om tot een veroordeling te komen 102
5.4.1 Het aandeel in strafbare feiten 103
5.4.2 Rechtstreekse bevoordeling 103
5.4.3 Maatschappelijke functie & schenden vertrouwen 104
5.5 Conclusie 105

6 De te ontdekken lijn 109
6.1 Inleiding 109
6.2 Het gevoerde vervolgingsbeleid van het Openbaar Ministerie 110
6.3 Vereisten voor vervolging 110
6.4 Weigeren transactie 111
6.5 Eigen belang 111
6.6 Bestuurders en accountants 113
6.7 Gevangenisstraf passend 113
6.8 Interne maatregelen of ontslag 114
6.9 Overwegingen waarin geen lijn valt te ontdekken 115
6.9.1 Het aandeel in strafbare feiten en de duur van de pleegperiode 115
6.9.2 Het type strafbaar feit, daderschapsvorm en onderneming 115
6.10 Conclusie 116

7 Conclusie en aanbevelingen 119
7.1 Inleiding 119
7.2 De hoge transactie en de vervolging van de natuurlijke persoon 120
7.3 Hoge transacties inzake financieel-economische fraude in de onderzoeksperiode 121
7.4 Overeenkomsten 123
7.5 Relevante overwegingen en factoren bij de vervolgingsbeslissing 124
7.6 De te ontdekken lijn 124
7.7 Aanbevelingen 125
7.7.1 Voorstel wijziging Aanwijzing Hoge transacties 125
7.7.2 Het aanbieden van een transactie aan natuurlijke persoon 127
7.8 Ter afsluiting 128

Geraadpleegde literatuur 131
Geraadpleegde jurisprudentie 139

Bijlage I: Overzicht hoge transacties en vervolging natuurlijke personen 143
Bijlage II: Overwegingen Openbaar Ministerie overeenkomen hoge transactie per transactie 147