De Javanen in de Surinaamse samenleving

Verantwoording 9
Inleiding bij deze uitgave 10
Voorwoord 14

Hoofdstuk 1: De periode vóór 1940 17
De periode vóór 1890 18
Komst van de immigranten uit Brits-Indië 20
Wettelijke regelingen voor deze immigranten 20
De instelling van het immigratiefonds 21
Contacten tussen Suriname en de Britse Regering inzake de immigranten uit Brits-Indië 22
Voorbereiding van de immigratie van Javaanse arbeiders voor de plantages 23
De periode vanaf 1890 25
De eerste Javaanse immigranten 25
De verslechterende positie op de Surinaamse plantages rond 1900 en de positie van de contractarbeiders 26
De wettelijke bepalingen t.a.v. de contractarbeid 27
Levensomstandigheden van de Javanen op de plantages en de criminaliteit 29
De situatie op de plantages tijdens en na de Eerste Wereldoorlog 32
Loonkwesties gedurende de twintiger jaren 34
Hercontracten en de vorming van een Surinaamse kleinlandbouwersstand 36
Afschaffing van de Poenale Sanctie 38
De periode der vrije immigratie 38
Kolonisatie- en grondpolitiek van de Surinaamse Regering gedurende de immigratieperiode 40
De gouvernementsvestigingsplaatsen 42
De plantagevestigingsplaatsen 45
De snelle opkomst van de kleinlandbouw in de dertiger jaren 46
De kolonisatieplannen van Kielstra en Welter 48
Slotbeschouwing 49

Hoofdstuk 2: Leven in een Javaanse dorpsgemeenschap 51
Deelname van de Javanen aan de landbouw in Suriname 51
De verschillende Javaanse vestigingsvormen 52
De verschillende huizentypen in de Javaanse woonoorden 56
Het ruimtelijk aspect van de Javaanse woonoorden 57
Het economisch aspect van de Javaanse dorpsgemeenschap 58
De rijstbouw 60
De verbouw van handelsgewassen 69
Plantagearbeid 73
Werk in loondienst 75
Vee- en pluimveeteelt 75
Visvangst 77
Andere bronnen van inkomsten 78
Huisindustrie 80
Sociale aspecten van de Javaanse dorpsgemeenschap 83
De sambatan (onderlinge hulpverlening) 83
Het Javaanse verwantschapssysteem 84
Djadji-relaties 86
Relaties met de buren 88
Nogmaals de sambatan en andere vormen van onderlinge hulpverlening 88
Roekoen (onderlinge harmonie) 98
Slametans (heilsmaaltijden) 98
Doekoens en andere religieuze specialisten 109
Groep der santri's, kenners der mohammedaanse traditie 113
De ka'oem, de mohammedaanse voorganger 114
De groep der abangan, de religieuze meelopers 114
De traditionele kunstvormen 115
Sahabatoel Islam, een hervormingsbeweging 117
De strijd over de gebedsrichting naar Mekka 118
Nogmaals de roekoen (onderlinge harmonie) 121
De taal als middel om respect te betuigen 122
De Javaanse dorpsgemeente 124
De verhouding tussen overheidsdienaren en Javaanse landbouwers 129

Hoofdstuk 3: Migratie en urbanisatie 133
Urbanisatie in Suriname 133
Migratie- en vestigingspatronen van de Javanen in de periode vóór de Tweede Wereldoorlog 134
De gevolgen van de Tweede Wereldoorlog voor het migratiepatroon der Javanen 136
Migratiepatroon van het district Nickerie 139
Migratiepatroon van het district Coronie 141
Migratiepatroon van het district Saramacca 142
Migratiepatroon van het district Suriname 143
Migratiepatroon van het stadsdistrict Paramaribo 144
Relatie tussen de cijfers van vestiging en vertrek van het stadsdistrict Paramaribo en van het Surinamedistrict 145
Migratiepatroon van het district Commewijne 148
Migratiepatroon van het district Marowijne 150
Oorzaken van de migraties 152
Economische oorzaken 154
Problemen van sociale aard 163
Overige oorzaken voor migratie en urbanisatie 176
Hoofdmotieven om vooral uit de 'oude' landbouwdistricten weg te trekken 178
Problemen die de urbanisatie met zich meebrengt 181
Landaanwinningsprojecten, het 'nieuwe' land 182
Politiek van de Surinaamse Regering t.a.v. de bevolkingslandbouw; verhouding 'oude' versus 'nieuwe' land 185
Mogelijkheden voor een toekomstige ontwikkeling 186
Javaanse behoefte aan zekerheid in de landbouw 187
Mogelijkheden om de coöperatieve verenigingsvorm in te schakelen als economische en sociale geleider in de streekontwikkelingsprojecten in Suriname 189

Hoofdstuk 4: De positie van de Javaan in de huidige Surinaamse samenleving 193
Stereotype opvattingen over de Javanen in Suriname 193
Generatieverschillen 195
Verschillende leefmilieus 197
Veranderingen in het stereotype beeld 199
Positieve eigenschappen die aan de Javanen worden toegeschreven 200
De relatie tussen het stereotype beeld over de Javaan en de beoordeling van zijn ontplooiingsmogelijkheden op maatschappelijk gebied 203
Huidige achterstand op maatschappelijk terrein versus raciale aanleg 205
Gebrek aan vertrouwen in eigen kunnen 205
Assimilatiepolitiek van de Surinaamse Regering 207
Politiek Kielstra-Welter t.a.v. de Aziatische immigranten 209
De actie van De Kom 211
De houding van de Javanen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog; de wens om naar Indonesië terug te keren 211
De oprichting van de Javaanse politieke partijen 213
Het ontstaan van spanningen binnen de Javaanse groep 216
De positieve kanten in de ontwikkeling na de Tweede Wereldoorlog 216
De invloed van het Indonesische Commissariaat in Suriname in de periode 1951-1957 217
Het echec van de repatriëring per m.s. Langkoeas naar Indonesië 221
De huidige houding t.a.v. de repatriëring en t.a.v. de Surinaamse samenleving 223
De rol van het onderwijs in het assimilatieproces; het aandeel van zending en missie in het onderwijs 225
Het avond- en schriftelijk onderwijs 231
Assimilatie, weerstanden daartegen en aanpassingsproblemen 235
Aanpassingsproblemen in bedrijfsleven en overheidsdienst 237
Positief gewaardeerde eigenschappen in bedrijfsleven en overheidsdienst 241
Nogmaals het stereotype beeld en de positie in bedrijfsleven en
overheidsdienst 243
Aanpassing aan de werksfeer in de verstedelijkte milieus 244
De positie van de Javanen in de verstedelijkte milieus 254

Samenvatting 267
Geraadpleegde literatuur 269