Vennootschapsbelasting

Inleiding 13

1 De Wet VPB 1969 in vogelvlucht 19
1.1 Inleiding 19
1.2 Opzet van de wet 19
1.3 Belastingplichtige 21
1.4 Winstbegrip 23
1.4.1 Totaalwinst 23
1.4.2 Jaarwinst 24
1.4.3 Onderscheid tussen eigen vermogen en vreemd vermogen 26
1.4.4 Renteaftrekbeperkingen 28
1.4.5 Nederlands inkomen 31
1.5 Belangrijkste uitzonderingen 31
1.5.1 Deelnemingsvrijstelling 31
1.5.2 Reorganisaties 33
1.5.3 Fiscale eenheid 33
1.6 Verliesverrekening 34
1.7 Tarief 35
1.8 Formele aspecten 36

2 Grondslagen van de vennootschapsbelasting 43
2.1 Inleiding 43
2.2 Kapitaalvennootschap en rechtspersoon 43
2.2.1 Kenmerken van een kapitaalvennootschap 43
2.2.2 Ontwikkeling van de kapitaalvennootschap 47
2.2.3 Maatschappelijke context 53
2.2.4 Wat is een rechtspersoon? 56
2.3 Ontwikkeling belastingrecht vennootschappen 58
2.4 Historische ontwikkeling vennootschapsbelasting 67
2.4.1 Patentrecht 67
2.4.2 Bedrijfsbelasting 70
2.4.3 Dividendbelasting 73
2.4.4 Winstbelasting 76
2.4.5 Vennootschapsbelasting 78
2.5 Rechtsgronden 83
2.5.1 Inventarisatie 83
2.5.2 Draagkrachtbeginsel 85
2.5.3 Profijtbeginsel 88
2.5.4 Schadebeginsel 96
2.5.5 Conclusie 98

3 Belastingplicht 101
3.1 Inleiding 101
3.2 Kenmerken belastingplicht 102
3.3 Systematiek 110
3.4 Onderscheid binnenlandse en buitenlandse belastingplicht 113
3.5 Binnenlands belastingplichtigen 114
3.5.1 Nv, bv en open cv 114
3.5.2 Andere kapitaalvennootschappen 118
3.5.3 Fonds voor gemene rekening 122
3.5.4 Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij 124
3.5.5 Woningbouwvereniging of -stichting 125
3.5.6 Andere verenigingen, stichtingen en rechtspersonen 125
3.5.7 Overheidsondernemingen 127
3.6 Buitenlands belastingplichtigen 128
3.7 Vrijstellingen 132
3.8 Verbondenheid 134

4 Winstbegrip 137
4.1 Inleiding 137
4.2 Ontwikkeling van het winstbegrip 138
4.3 Systematiek 146
4.3.1 Functies jaarwinst en totaalwinst 146
4.3.2 Systematiek totaalwinst 147
4.3.3 Systematiek jaarwinst 149
4.4 Totaalwinst 154
4.4.1 Het winstbegrip ontleed 154
4.4.2 Uit eigen activiteiten 155
4.4.3 Totale winst 169
4.4.4 Nominaal 171
4.4.5 Slotsom 174
Slotbeschouwing 177

5 Onderscheid tussen eigen vermogen en vreemd vermogen 183
5.1 Inleiding 183
5.2 Achtergrond 184
5.2.1 Economische achtergrond 184
5.2.2 Civielrechtelijke achtergrond 189
5.3 Fiscale kwalificatie 192
5.4 Uitzonderingen op basis van totaalwinst 195
5.4.1 Bodemlozeputlening 195
5.4.2 Onzakelijke lening 197
5.5 Deelnemerschapslening 201
5.6 Evaluatie 204

6 Kostenaftrekbeperkingen 207
6.1 Inleiding 207
6.2 Achtergrond 208
6.2.1 Belastingparadijzen 208
6.2.2 Financieringsvrijheid 216
6.2.3 Grondslaguitholling 217
6.2.4 Financiële instabiliteit 220
6.3 Winstdrainage 222
6.3.1 Achtergrond 222
6.3.2 Systeem 224
6.3.3 De basisvoorwaarden 225
6.3.4 Dubbele zakelijkheidstoets 228
6.3.5 Bewijslast 231
6.4 Generieke renteaftrekbeperking 232
6.4.1 Achtergrond 232
6.4.2 Systematiek 238
6.4.3 Rentesaldo 239
6.4.4 Gecorrigeerde winst 241
6.4.5 Aftrekbeperking 242
6.5 Bronbelasting 243
6.5.1 Achtergrond 243
6.5.2 Systematiek 246
6.5.3 Belastingplichtige 247
6.5.4 Inhoudingsplichtige 250
6.5.5 Heffingsgrondslag 252
6.6 Evaluatie 256

7 Mismatches 259
7.1 Inleiding 259
7.2 Achtergrond 260
7.2.1 Altijd-ergens-beginsel 260
7.2.2 Tariefsmismatches 264
7.2.3 Verrekenprijsmismatches 267
7.2.4 Hybridemismatches 268
7.3 Verrekenprijsmismatches 270
7.3.1 Achtergrond 270
7.3.2 Systematiek 272
7.3.3 Gelieerdheid 272
7.3.4 Hogere lasten of lagere baten 274
7.3.5 Overdracht vermogensbestanddelen 278
7.4 Hybridemismatches 283
7.4.1 Achtergrond 283
7.4.2 Systematiek 287
7.4.3 Voordeeleis 289
7.4.4 Aftrekbeperkingen 291
7.4.5 Vangnetbepalingen 294
7.5 Minimumbelasting 296
7.5.1 Achtergrond 296
7.5.2 Systematiek 301
7.5.3 Belastingplichtige 305
7.5.4 Winstbepaling 311
7.5.5 Tarief 316
7.5.6 Wijze van heffing 319
7.6 Evaluatie 321

8 Deelnemingsvrijstelling 323
8.1 Inleiding 323
8.2 Achtergrond van de regeling 324
8.2.1 Neutraliteit in nationale context 324
8.2.2 Neutraliteit in internationale context 326
8.2.3 Deelnemen in nationale context 328
8.2.4 Deelnemen in internationale context 330
8.3 Systematiek 333
8.4 Voorwaarden vrijstelling 334
8.4.1 Hoofdregel 334
8.4.2 Uitbreidingen hoofdregel 338
8.4.3 Beperking hoofdregel 341
8.5 De vrijgestelde voordelen 355
8.5.1 Voordelen uit hoofde van een deelneming 355
8.5.2 Uitbreidingen 358
8.5.3 Vergoedingen die bij de dochter aftrekbaar zijn 361
8.5.4 Compartimentering 362
8.6 Liquidatieverlies 370
8.6.1 Achtergrond 370
8.6.2 Systematiek 372
8.6.3 Omvang van het liquidatieverlies 373
8.6.4 Voorwaarden voor aftrek liquidatieverlies 378
8.6.5 Tijdstip van aftrek 381
8.7 CFC-regime 382
8.7.1 Achtergrond 382
8.7.2 Regeling 383
8.7.3 Samenloop deelnemingsvrijstelling 388
8.8 Afgewaardeerde vorderingen 390
8.8.1 Achtergrond 390
8.8.2 Regeling 393
8.9 Evaluatie 398

9 Verliesverrekening 401
9.1 Inleiding 401
9.2 Achtergrond 402
9.2.1 Verticale verliesverrekening 402
9.2.2 Horizontale verliesverrekening 404
9.3 Verticale verliesverrekening 406
9.3.1 Achtergrond 406
9.3.2 Systematiek 408
9.3.3 Algemene beperkingen voor verliesverrekening 409
9.3.4 Handel in verliesvennootschappen 412
9.4 Fiscale eenheid 420
9.4.1 Achtergrond 420
9.4.2 Systematiek 430
9.4.3 Het begin van de fiscale eenheid 433
9.4.4 Het bestaan van de fiscale eenheid 443
9.4.5 Het einde van de fiscale eenheid 455
9.5 Evaluatie 462

10 Reorganisaties 463
10.1 Inleiding 463
10.2 Achtergrond 465
10.2.1 Ontstaansgeschiedenis 465
10.2.2 Systematiek 466
10.3 Bedrijfsfusie 468
10.3.1 Achtergrond 468
10.3.2 Voorwaarden 469
10.3.3 Gevolgen 470
10.4 Juridische fusie en juridische splitsing 472
10.4.1 Achtergrond 472
10.4.2 Juridische fusie 472
10.4.3 Juridische splitsing 474
10.5 Antimisbruikbepalingen 476
10.6 Fiscale eenheid als reorganisatiefaciliteit 482
10.6.1 Achtergrond 482
10.6.2 Regeling 483
10.6.3 Samenloop andere reorganisatiefaciliteiten 485
10.7 Evaluatie 489

Slotbeschouwing 491
Trefwoordenregister 495