Lokaal Bestuur

Woord vooraf IX
1 Inleiding 1
1.1 Begripsafbakening: wat is lokaal bestuur? 1
1.2 Lokaal bestuur: zelfbestuur en medebestuur 2
1.3 Lokaal bestuur in de praktijk 5
1.4 Karakter en opbouw van het boek 7

2 Binnenlands en lokaal bestuur: de leer en de essentie 9
2.1 Inleiding 9
2.2 Johan Rudolph Thorbecke 11
2.3 De soevereiniteit van de staat 13
2.4 Autonomie en medebewind 15
2.5 Uniformiteit of differentiatie 18
2.6 Algemeen of functioneel bestuur 19
2.7 Europa en binnenlands bestuur 21
2.8 De geschiedenis van het gemeentelijke takenpakket 22

DEEL 1 DEMOCRATIE OP LOKALE SCHAAL
3 Burgers en de lokale democratie 31
3.1 Inleiding: veelvuldige lokale democratie 31
3.2 Lokale en landelijke interesse 32
3.3 Gemeenteraadsverkiezingen 34
3.4 Lokale politieke partijen 37
3.5 Hij die wordt gekozen 39
3.6 Het ‘kloof-denken’ en politieke vernieuwing 41
3.7 Het lokale referendum 42
3.8 Nieuwe vormen van burgerparticipatie 44
3.9 Discussie: directe of indirecte democratie? 47

4 Raad, college en wethouders 53
4.1 De verhouding tussen raad en college 53
4.2 Verhouding raad – college in de praktijk 57
4.3 Collegevorming, nu en vroeger 60
4.4 College, Collegiaal bestuur, en wethouders 64

5 De burgemeester 71
5.1 De burgemeester in het lokaal bestuur 71
5.2 De invulling van het ambt 73
5.3 Achtergrond van burgemeesters 75
5.4 De benoemingsprocedure 78
5.5 Naar een gekozen burgemeester? 80

DEEL 2 BESTUREN OP LOKAAL NIVEAU
6 (Inter)gemeentelijk beleidsproces 87
6.1 Horizontale afhankelijkheden: gemeentelijk of intergemeentelijk bestuur? 87
6.2 Verticale afhankelijkheden tussen Rijk en gemeenten 89
6.3 Beleidsontwikkeling binnen de gemeente 92
6.4 Uitvoering van beleid 96
6.5 Prestaties en producten 99
6.6 Kwaliteit van dienstverlening 101
6.7 Integriteit 104

7 De ambtelijke en financiële organisatie 109
7.1 De omvang van de ambtelijke organisatie 109
7.2 De organisatie van de ambtelijke organisatie 110
7.3 Gemeentelijke uitgaven en inkomsten 116
7.4 De geschiedenis van de financiële verhouding 118
7.5 Het waarom van een landelijke herverdeling 121
7.6 De algemene uitkering 123
7.7 Specifieke uitkeringen 126
7.8 Eigen inkomsten 128

8 Besturen in grote en kleine gemeenten 133
8.1 Verschillen in uitgaven en lastendruk 133
8.2 De schaalproblemen van kleine en grote gemeenten 134
8.3 Samenwerking als oplossing: de Wgr? 137
8.4 Samenwerking: vormgeving 141

DEEL 3 BESTUURLIJKE VERHOUDINGEN IN VERANDERING
Decentralisatie en centralisatie 149
9 Toelichting op deel 3 149
9.1 Een smalle en een brede optiek 150
9.2 De voorkeur voor decentralisatie 151
9.3 Resultaten en effecten 154
9.4 Weerstanden tegen decentralisatie 158
9.5 Binnengemeentelijke organisatie 160

10 Reorganisatie: naar grotere en kleinere schalen 163
10.1 Schuiven met schalen 163
10.2 Gemeentelijke herindeling 164
10.3 Bestuurlijke reorganisatie 169
10.4 Het einde van de heilige drie-eenheid 176

Epiloog 181
Index 187