Praktisch Belastingrecht 2022/2023 Theorieboek

Voorwoord V
1 Algemene inleiding 1
1.1 Doel van belastingheffing 2
1.2 Rechtsgrond voor belastingheffing 3
1.2.1 Inleiding 3
1.2.2 Plaats binnen de wetten 4
1.3 Soorten belastingen 4
1.3.1 Inleiding 4
1.3.2 Directe en indirecte belastingen 5
1.3.3 Tijdstip- en tijdvakbelastingen 5
1.3.4 Aanslag- en aangiftebelastingen 5
1.3.5 Subjectieve en objectieve belastingen 7
1.4 Vindplaatsen in het belastingrecht 7
1.4.1 Wetgeving 7
1.4.2 Uitvoeringsregelingen en -besluiten 7
1.4.3 Europese richtlijnen 8
1.4.4 Besluiten 9
1.4.5 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur 9
1.4.6 Rechtspraak (jurisprudentie) 10

2 Algemene wet inzake rijksbelastingen 13
2.1 Inleiding 14
2.2 Begripsbepalingen 14
2.3 Opbouw van de AWR 17
2.3.1 Onderscheid aanslagbelastingen en aangiftebelastingen 17
2.3.2 Navorderen en naheffen 18
2.3.3 Samenvatting van het voorgaande in schema 18
2.4 De aangifte 19
2.4.1 Inleiding 19
2.4.2 Uitnodiging tot het doen van aangifte 19
2.4.3 Verplichtingen met betrekking tot de aangifte 20
2.4.4 Termijnen 20
2.5 Aanslagbelastingen 20
2.5.1 Opleggen aanslag 20
2.5.2 Voorlopige aanslag 21
2.5.3 De navorderingsaanslag 22
2.6 Aangiftebelastingen 24
2.6.1 Inleiding 24
2.6.2 Tijdvak- en tijdstipbelastingen 24
2.6.3 Naheffingsaanslag 24
2.7 Bezwaar en beroep 25
2.8 Belastingrente 31
2.9 Vertegenwoordiging 32
2.10 Verplichtingen ten aanzien van de belastingheffing 33
2.10.1 Inleiding 33
2.10.2 Informatieplicht met betrekking tot de eigen belastingheffing 33
2.10.3 Informatieplicht met betrekking tot de loonheffingen en dividendbelasting 34
2.10.4 Informatieplicht met betrekking tot belastingheffing bij derden 36
2.11 Bewijslastverdeling in verhouding Belastingdienst-belastingplichtige 36
2.11.1 Inleiding 36
2.11.2 Omkering van de bewijslast 37
2.11.3 De informatiebeschikking 37
2.12 Hardheidsclausule 38
2.13 Ambtshalve vermindering 38
2.14 Bestuurlijke boetes 38
2.14.1 Inleiding 38
2.14.2 Verzuimboete 38
2.14.3 Vergrijpboete 39
2.14.4 Voorschriften voor het opleggen van bestuurlijke boeten 40
2.14.5 Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst 40

3 Loonbelasting 41
3.1 Inleiding 42
3.2 Dienstbetrekking 43
3.2.1 Inleiding 43
3.2.2 Privaatrechtelijke dienstbetrekking 43
3.2.3 Publiekrechtelijke dienstbetrekking 45
3.2.4 Fictieve dienstbetrekking 45
3.2.5 Oneigenlijke dienstbetrekking 48
3.2.6 Dienstverlening aan huis 48
3.2.7 Tegenwoordige en vroegere dienstbetrekking 49
3.3 Inhoudingsplichtige 50
3.4 Loon 50
3.4.1 Inleiding 50
3.4.2 Belastbaar loon 50
3.4.3 Loon 50
3.4.4 Tabelloon 51
3.4.5 Loon in geld 51
3.4.6 Loon in natura 51
3.4.7 Aanspraken 52
3.4.8 Fooien 53
3.4.9 Auto van de zaak 54
3.4.10 Privégebruik fiets 57
3.4.11 Fictief loon 57
3.5 Vrijstellingen 58
3.5.1 Inleiding 58
3.5.2 Vrijstellingen 58
3.6 De werkkostenregeling 60
3.6.1 Inleiding 60
3.6.2 Uitleg van de werkkostenregeling 61
3.6.3 Niet iedere vergoeding of verstrekking is loon 62
3.6.4 Gebruikelijkheidstoets 67
3.6.5 Schema werkkostenregeling 68
3.7 Verschuldigde loonbelasting 69
3.7.1 Inleiding 69
3.7.2 Tarief 70
3.7.3 Loonheffingskorting 70
3.7.4 Loonbelastingtabellen 71
3.8 Moment van heffing 72
3.9 Administratieve verplichtingen 74
3.9.1 Inleiding 74
3.9.2 Verplichtingen bij aanvang werkzaamheden 74
3.9.3 Het anoniementarief 76
3.9.4 Legitimatieplicht 76
3.10 Inhoudingsplichtige als belastingplichtige 77
3.10.1 Inleiding 77
3.10.2 Toepassen eindheffing 77
3.10.3 Tarief 77

4 Inleiding inkomstenbelasting 79
4.1 Inleiding 80
4.2 Opbouw van de wet 80
4.3 Belastingplicht 81
4.4 Heffingsgrondslagen: het boxenstelsel 82
4.4.1 Inleiding 82
4.4.2 Box 1: belastbaar inkomen uit werk en woning 84
4.4.3 Box 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang 85
4.4.4 Box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen 86
4.4.5 Verzamelinkomen 87
4.5 Heffingskortingen 88
4.5.1 Inleiding 88
4.5.2 Onderdelen van de heffingskorting 88
4.6 Toerekeningsregels 91
4.6.1 Inleiding 91
4.6.2 Toerekening tussen en binnen belastbare inkomens 91
4.6.3 Toerekening inkomen minderjarig kind 93
4.6.4 Toerekening inkomen tussen partners 93
4.6.5 Voordelen vrije toerekening 94
4.7 Wijze van heffing 96
4.7.1 Inleiding 96
4.7.2 Voorheffingen 97
4.7.3 Voorlopige teruggaaf 97
4.7.4 Middeling 98

5 Box 1: winst uit onderneming 99
5.1 Algemeen 100
Onderdeel a Onderneming, ondernemerschap en medegerechtigden 100
5.2 Inleiding 100
5.3 Onderneming 101
5.4 Ondernemers en andere winstgenieters 102
5.4.1 Inleiding 102
5.4.2 Ondernemerschap 102
5.4.3 Urencriterium 104
5.4.4 Medegerechtigden 106
5.4.5 Schuldeisers met specifieke vorderingen op een ondernemer/ onderneming 106
5.4.6 Uitsluiting van ondernemersfaciliteiten 107
5.5 Winst uit onderneming versus loon, resultaat overige werkzaamheden, en box 3 107
5.5.1 Winst uit onderneming versus loon 107
5.5.2 Winst uit onderneming versus resultaat uit overige werkzaamheden 107
5.5.3 Winst uit onderneming versus opbrengsten uit sparen en beleggen 108

Onderdeel B Bepalen van de belastbare winst uit onderneming 109
5.6 Inleiding 109
5.7 Basisprincipes fiscale winstbepaling 111
5.7.1 Inleiding 111
5.7.2 Goed koopmansgebruik 111
5.7.3 Balanscontinuïteit 113
5.8 Vermogensetikettering 114
5.8.1 Inleiding 114
5.8.2 De wijze van etikettering 115
5.8.3 Keuzeherziening 119
5.9 Waardering van vermogensbestanddelen 119
5.9.1 Inleiding 119
5.9.2 Bedrijfsmiddelen 120
5.9.3 Vorderingen 123
5.9.4 Voorraden 124
5.9.5 Onderhanden werk 125
5.9.6 Schulden 126
5.9.7 Voorzieningen 127
5.10 Kapitaalstortingen en -onttrekkingen 127
5.10.1 Inleiding 127
5.10.2 Privégebruik auto van de zaak 128
5.10.3 Privégebruik fiets 129
5.10.4 Eigenwoningforfait bij ondernemingswoning 130
5.11 Beperkt aftrekbare kosten 130
5.11.1 Inleiding 130
5.11.2 Algemene aftrekbeperking 131
5.11.3 Specifieke aftrekbeperking 131
5.12 Niet-aftrekbare kosten 132
5.12.1 Inleiding 132
5.12.2 Algemene uitsluiting van aftrek 132
5.12.3 Specifieke uitsluiting van aftrek 133
5.13 Objectieve vrijstellingen 133
5.13.1 Inleiding 133
5.13.2 Bosbouwvrijstelling 133
5.13.3 Landbouwvrijstelling 133
5.13.4 Kwijtscheldingswinstvrijstelling 134

Onderdeel C Ondernemers- en ondernemingsfaciliteiten 135
5.14 Inleiding 135
5.15 Willekeurige afschrijving 136
5.16 Investeringsaftrek 137
5.16.1 Inleiding 137
5.16.2 Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek 140
5.16.3 Energie-investeringsaftrek 141
5.16.4 Milieu-investeringsaftrek 141
5.17 De desinvesteringsbijtelling 142
5.18 Kostenegalisatiereserve 143
5.19 Herinvesteringsreserve 144
5.19.1 Inleiding 144
5.19.2 Het vormen en aanwenden van de herinvesteringsreserve 145
5.19.3 Boekhoudkundige verwerking 146
5.20 Fiscale oudedagsreserve 147
5.20.1 Inleiding 147
5.20.2 Toevoegen aan de FOR 147
5.20.3 Inhaaltoevoeging aan de FOR 148
5.20.4 Het afbouwen van de FOR 149
5.21 Ondernemersaftrek 150
5.21.1 Inleiding 150
5.21.2 Zelfstandigenaftrek 151
5.21.3 Startersaftrek 151
5.21.4 Aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk 152
5.21.5 Beloning voor meewerkende partner in de onderneming 152
5.21.6 Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid 153
5.22 De MKB-winstvrijstelling 154

Onderdeel D Staking van de onderneming 154
5.23 Inleiding 154
5.24 Stakingswinst 155
5.24.1 Inleiding 155
5.24.2 Begrip stakingswinst en goodwill 155
5.24.3 Berekening van de stakingswinst 156
5.24.4 Vrijval fiscale reserves 157
5.24.5 Desinvesteringsbijtelling 157
5.24.6 Stakingsaftrek 158
5.24.7 Doorschuiven onderneming 158
5.24.8 Bedingen lijfrente bij bedrijfsbeëindiging 159
5.25 Bedrijfsoverdracht 161
5.25.1 Bedrijfssluiting 161
5.25.2 Overdracht aan derden 161
5.26 Het aangaan van een samenwerkingsverband 163
5.27 Overdrachten waarbij fiscale claims kunnen worden doorgeschoven 163
5.27.1 Inleiding 163
5.27.2 Het begrip ‘doorschuiven’ 163
5.27.3 Overdrachten waarbij doorgeschoven kan worden 164
5.28 Overlijden van de ondernemer 165
5.28.1 Overlijdenswinst 165
5.28.2 Doorschuiffaciliteit 165
5.29 Ontbinding huwelijksgemeenschap 166
5.29.1 Fictieve overdracht van 50% van de onderneming 166
5.29.2 Verplichte doorschuiving 166
5.30 Overdracht aan medeondernemer(s) of werknemer(s) 166
5.31 Uitwerking geruisloze doorschuiving 167
5.32 Overdracht onderneming aan een eigen besloten vennootschap 170
5.33 Staking gevolgd door het starten van een nieuwe onderneming 171

6 Box 1: werk en inkomen 173
6.1 Inleiding 174
6.2 Algemene bepalingen binnen box 1 175
6.2.1 Inleiding 175
6.2.2 Waardering niet in geld genoten inkomen 175
6.2.3 Tijdstip waarop inkomsten worden belast 175
6.2.4 Tijdstip waarop aftrekbare kosten in aftrek mogen komen 176
6.3 Het belastbare loon 177
6.3.1 Inleiding 177
6.3.2 Loon 177
6.3.3 Fooien 177
6.3.4 Reisaftrek 178
6.4 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden 180
6.4.1 Inleiding 180
6.4.2 Terbeschikkingstelling aan eigen bv of die van een verbonden persoon 183
6.4.3 Bepalen van het belastbare resultaat uit overige werkzaamheden 184
6.5 De belastbare periodieke uitkeringen en verstrekkingen 186
6.5.1 Inleiding 186
6.5.2 De aangewezen periodieke uitkeringen en verstrekkingen 186
6.5.3 Termijnen van lijfrenten 188
6.6 De belastbare inkomsten uit eigen woning 188
6.6.1 Inleiding 188
6.6.2 Begrip eigen woning 189
6.6.3 Eigenwoningforfait 192
6.6.4 Tijdelijke verhuur 193
6.6.5 Kamerverhuurvrijstelling 194
6.6.6 Eigenwoningschuld 195
6.6.7 Eigenwoningschuld aangegaan vóór 1 januari 2013: overgangsrecht 200
6.6.8 Geen aflossingseis voor overbruggingskrediet 200
6.6.9 Bijleenregeling 201
6.6.10 Aftrekbare kosten 203
6.7 Aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld 205
6.8 De uitgaven voor inkomensvoorzieningen 206
6.8.1 Inleiding 206
6.8.2 Lijfrentevoorzieningen 207
6.8.3 Toegelaten aanbieders 208
6.8.4 Premies 208
6.8.5 Tijdstip van aftrek 209
6.9 Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen 209
6.10 Negatieve persoonsgebonden aftrek 210
6.11 Te verrekenen verliezen uit werk en woning 211
6.12 De persoonsgebonden aftrek 212
6.12.1 Inleiding 212
6.12.2 Tijdstip aftrek 213
6.12.3 Uitgaven van onderhoudsverplichtingen 213
6.12.4 Uitgaven voor specifieke zorgkosten 215
6.12.5 Weekenduitgaven voor gehandicapten 217
6.12.6 Aftrekbare giften 218

7 Box 2: belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang 221
7.1 Inleiding 222
7.2 Aanmerkelijk belang 225
7.2.1 Inleiding 225
7.2.2 ‘Gewoon’ aanmerkelijk belang 225
7.2.3 Meesleepregeling 228
7.2.4 Meetrekregeling 228
7.2.5 Fictief aanmerkelijk belang 229
7.3 Reguliere voordelen 230
7.4 Kosten ter verwerving van reguliere voordelen 231
7.5 Vervreemdingsvoordelen 232
7.5.1 Inleiding 232
7.5.2 Overdrachtsprijs 232
7.5.3 Verkrijgingsprijs 234
7.6 Fictieve vervreemdingen 236
7.7 Doorschuifregelingen 237
7.7.1 Inleiding 237
7.7.2 Doorschuifregeling en het huwelijksvermogensrecht 238
7.7.3 Doorschuiven en overlijden 238
7.7.4 Doorschuiven en dalen onder de 5%-eis 239
7.8 Genietingsmoment 240
7.9 Verliesverrekening 240

8 Box 3: belastbaar inkomen uit sparen en beleggen 243
8.1 Inleiding 244
8.2 Forfaitair rendement 244
8.2.1 Inleiding 244
8.2.2 Berekening inkomen box 3 245
8.2.3 Peildatum 247
8.2.4 Heffingvrij vermogen 248
8.3 Bezittingen 248
8.3.1 Inleiding 248
8.3.2 Onroerende zaken 249
8.3.3 Rechten op onroerende zaken 249
8.3.4 Roerende zaken 249
8.3.5 Rechten op roerende zaken 250
8.3.6 Rechten die niet op zaken betrekking hebben 250
8.3.7 Overige vermogensrechten 251
8.4 Schulden 251
8.4.1 Inleiding 251
8.4.2 Belastingschulden 251
8.4.3 Drempelbedrag 252
8.5 Vrijstellingen 252
8.5.1 Inleiding 252
8.5.2 Verkrijging krachtens erfrecht 253
8.5.3 Bos, natuurterreinen en aangewezen landgoederen 253
8.5.4 Voorwerpen van kunst en wetenschap 253
8.5.5 Rechten op roerende zaken krachtens erfrecht 253
8.5.6 Overlijdens- en invaliditeitsuitkering, contanten en waardebonnen 254
8.5.7 Kortlopende termijnen van inkomsten en verplichtingen 254
8.5.8 Groene beleggingen 255
8.6 Waardering 255
8.6.1 Inleiding 255
8.6.2 Onroerende zaken 255
8.6.3 Effecten 257
8.6.4 Vruchtgebruik/recht van gebruik 257

9 Vennootschapsbelasting 259
9.1 Inleiding 260
9.2 Subjectieve belastingplicht 260
9.2.1 Inleiding 260
9.2.2 Binnenlandse belastingplicht 261
9.2.3 Vrijstellingen 263
9.3 Tarief 264
9.4 Object van heffing 265
9.4.1 Inleiding 265
9.4.2 Onttrekkingen 269
9.4.3 Stortingen 273
9.4.4 Aftrekbare bedragen 274
9.4.5 Niet-aftrekbare bedragen 275
9.4.6 Giften 276
9.4.7 Te verrekenen verliezen 276
9.5 Deelnemingsvrijstelling 278
9.5.1 Inleiding 278
9.5.2 Begrip deelneming 279
9.5.3 Gevolgen deelnemingsvrijstelling 280
9.5.4 Deelnemingskosten 280
9.5.5 Liquidatieverliezen 281
9.6 Fiscale eenheid 281
9.6.1 Inleiding 281
9.6.2 Voorwaarden aangaan fiscale eenheid 282
9.6.3 Gevolgen aangaan van fiscale eenheid 282
9.6.4 Voorwaarden en gevolgen beëindiging 284
9.7 Dividendbelasting 285

10 Omzetbelasting 287
10.1 Inleiding 288
10.2 Wie moet omzetbelasting voldoen? 291
10.2.1 Inleiding 291
10.2.2 Ondernemer 292
10.2.3 Fiscale eenheid 293
10.3 Belastbaar feit 1: de leveringen van goederen 295
10.3.1 Inleiding 295
10.3.2 Het begrip levering van goederen 295
10.3.3 Specifieke situaties 298
10.3.4 Plaats van de levering 300
10.4 Belastbaar feit 2: intracommunautaire verwervingen (ICV) 301
10.4.1 Inleiding 301
10.4.2 Het systeem bij leveringen binnen de EU: ICL en ICV 301
10.4.3 Overbrenging eigen goed naar een andere lidstaat 302
10.4.4 Gevolgen ICV 303
10.4.5 Uitgesloten ICT 303
10.5 Belastbaar feit 3: invoer 303
10.5.1 Inleiding 303
10.5.2 Invoer 304
10.5.3 Uitvoer 304
10.6 Belastbaar feit 4: diensten 304
10.6.1 Inleiding 304
10.6.2 Het begrip dienst 305
10.6.3 Plaats van de dienst 306
10.7 Belastbaar feit 5: gemengde prestaties 310
10.8 Waarover moet omzetbelasting worden berekend? 311
10.8.1 Inleiding 311
10.8.2 De vergoeding 312
10.8.3 Maatstaf van heffing bij interne leveringen 313
10.8.4 Maatstaf van heffing bij interne diensten 314
10.8.5 Maatstaf van heffing bij invoer 314
XX
praktisch belastingrecht n 2022 / 2023
10.9 Hoeveel omzetbelasting moet worden voldaan? 315
10.9.1 Inleiding 315
10.9.2 Tabel I 315
10.9.3 Tabel II 316
10.10 In hoeverre bestaat recht op aftrek voorbelasting? 317
10.10.1 Inleiding 317
10.10.2 Factuurvereisten 318
10.10.3 Aftrek bij belaste en vrijgestelde prestaties 318
10.10.4 Aftrek bij invoer 321
10.10.5 Verleggingsregelingen 321
10.10.6 Uitsluiting aftrek voorbelasting 322
10.11 Wanneer moet de omzetbelasting worden voldaan? 323
10.11.1 Inleiding 323
10.11.2 Aangifte en betaling 324
10.12 Welke vrijstellingen kent de Wet OB? 324
10.12.1 Inleiding 324
10.12.2 Verhuur onroerende zaken 324
10.12.3 Levering van onroerende zaken 326
10.12.4 Overige vrijstellingen 327
10.13 Bijzondere regelingen 328
10.13.1 Inleiding 328
10.13.2 Kleineondernemersregeling 328
10.13.3 Margeregeling 331
10.13.4 Overdracht van een onderneming 333
10.14 Administratieve verplichtingen 334
10.14.1 Inleiding 334
10.14.2 Boekhoudverplichting 334
10.14.3 Factuurverplichting 334
10.14.4 Forfaitaire berekeningsmethode 336
10.15 Teruggaaf bij niet-betaling 337

11 Schenk- en erfbelasting 339
11.1 Inleiding 340
11.2 Woonplaats 340
11.2.1 Inleiding 340
11.2.2 Diplomatenfictie 341
11.2.3 Fictieve woonplaats na emigratie 341
11.3 Begripsbepalingen 342
11.3.1 Inleiding 342
11.3.2 Bloedverwantschap en aanverwantschap 342
11.3.3 Partner 343
11.3.4 Kinderen 343
11.4 Verkrijging krachtens erfrecht 345
11.4.1 Inleiding 345
11.4.2 Erfgenamen op grond van de wet 345
11.4.3 Erfrechtelijke verkrijgers bij testament 348
11.4.4 Fictieve erfrechtelijke verkrijgingen 351
11.5 Schulden en kosten die samenhangen met het overlijden 359
11.5.1 Algemeen 359
11.5.2 Belastingschulden en latente belastingschulden 359
11.6 Omvang van de nalatenschap 360
11.7 Verkrijging krachtens schenking 362
11.7.1 Inleiding 362
11.7.2 Schenkingsplan 363
11.7.3 Samentellingen 363
11.7.4 Tijdstip waarop de schenking tot stand komt 364
11.8 Waardebepaling van de verkrijging 366
11.8.1 Inleiding 366
11.8.2 Aandelen en obligaties 366
11.8.3 Ondernemingsvermogen 366
11.8.4 Onroerende zaken 366
11.8.5 Periodieke uitkeringen en vruchtgebruik 368
11.9 Vrijstellingen 369
11.9.1 Inleiding 369
11.9.2 Vrijstellingen voor de erfbelasting 369
11.9.3 Vrijstellingen voor schenkbelasting 371023
11.10 Tarief schenk- en erfbelasting 373
11.10.1 Het tarief 373
11.10.2 Kort na elkaar overlijden 373
11.10.3 Verkrijging vrij van recht 374
11.10.4 Verrekening overdrachtsbelasting met schenkbelasting 374
11.11 Bedrijfsopvolgingsfaciliteit 375
11.11.1 Algemeen 375
11.11.2 Bedrijfsopvolging bij een besloten vennootschap 376
11.12 Aangifte 378

Index 379