Recht in beweging - 25ste VRG-Alumnidag 2018

Verkoop van onroerend goed via digitale weg 21
dr. Wannes Vandenbussche
Inleiding 23
I. Totstandkoming 24
§1. Aard van de overeenkomst 24
A. Twee strekkingen 24
B. Eigen stellingname 26
§2. Regels inzake de elektronische handel 28
A. Artikel XII.15 WER 29
1. Handtekening 29
2. Geschrift 31
B. Artikel XII.16, 1° WER 31
II. Bewijs 32
§1. Verkoop tussen natuurlijke personen 33
A. Uitwisseling van e-mails of sms-berichten 33
1. Ondertekend geschrift 33
2. Begin van bewijs door geschrift 36
B. E-mail met gescand document als bijlage 44
C. Bevestiging via e-mail of sms-bericht 46
§2. Verkoop door vastgoedpromotor 47
III. Blik naar de toekomst 48
Besluit 50
Korte bibliografie 50
De VZW herboren als onderneming 53
mr. Stijn De Dier en Prof. Dr. Marieke Wyckaert
I. De VZW vandaag: geen winstoogmerk, maar wel onrechtstreekse vermogensvoordelen; geen handelsdaden, maar wel bijkomstig 55
II. De VZW en de verschuldigde belasting: geen winstoogmerk,
dus rechtspersonenbelasting? 61
III. De VZW als exponent van een modern ondernemingsrecht 64
IV. De afbakening van de VZW jegens de vennootschap 70
V. (Quasi) eengemaakte aansprakelijkheidsregels voor bestuurders van ondernemingen 72
Het toepassingsgebied van insolventieprocedures in Boek XX:
focus op het nieuwe ondernemingsbegrip en de maatschap 79
prof. dr. Joeri Vananroye en dhr. Roel Verheyden
Exit handelaar 81
Het personeel toepassingsgebied van insolventieprocedures 81
Het bestaande ‘functionele’ ondernemingsbegrip 81
Het nieuwe ‘formele’ ondernemingsbegrip 82
Het ‘formele’ ondernemingsbegrip concreet 83
De maatschap, VOF en Comm. V in het insolventierecht 85
Waarom de maatschap in het insolventierecht? 85
Ondernemingen met onbeperkt aansprakelijke vennoten: principe 86
Ondernemingen met onbeperkt aansprakelijke vennoten: procedure 87
Komend recht? Modernisering van het ondernemingsrecht 88
GDPR: Privacy / Data Protection 1 – Bedrijven 0 91
mevr. Anouk Focquet
I. Inleiding 93
II. Toepassingsgebied van de Algemene Verordening Gegevensbescherming 93
§1. Persoonsgegevens 94
§2. Verwerking van persoonsgegevens 95
§3. Verwerkingsverantwoordelijke/Verwerker 95
§4. Toepassingsgebied ratione loci 96
§5. Verwerking van persoonsgegevens verkregen van derden 96
III. Voorwaarden voor een rechtsgeldige verwerking van persoonsgegevens 97
§1. Rechtmatig (artikel 6 AVG) 97
§2. Toelaatbaar (artikel 5 AVG) 98
IV. Rechten van de betrokken personen 100
V. Nieuwe verplichtingen onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming 103
§1. Verantwoordingsplicht (‘accountability principle’) 103
§2. Register van verwerkingsactiviteiten (artikel 30 AVG) 104
§3. Functionaris voor gegevensbescherming (artikelen 37–39 AVG) 106
§4. Meldingsplicht bij inbreuk (artikelen 33–34 AVG) 107
§5. Gegevensbeschermingseffectbeoordeling (‘impact analyse’)
(artikelen 35-36 AVG) 108
§6. Verwerkers en gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijken 110
A. Verwerkers (artikel 28 AVG) 110
B. Gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijken (artikel 26 AVG) 110
VI. Sancties bij niet-nakoming 111
VII. Besluit 112
Bibliografie 113
Recente wijzigingen in het straf(proces)recht: consequent incoherent? 115
mevr. Marie Horseele, mevr. Helena Severijns, dhr. Ruben
Vilain en dhr. Ward Yperman
Inleiding 117
I. Wettelijke en jurisprudentiële ingrepen aan de Wet Voorlopige
Hechtenis 117
§1. Terminologische aanpassingen: beter, maar ook slechter 117
§2. De implicaties van de verlenging van de termijn van 24 uur
naar 48 uur 119
§3. Wet Voorlopige Hechtenis en Potpourri II 121
§4. Nog twee punctuele wijzigingen 125
§5. Besluit 128
II. Correctionalisatie na Potpourri II en na Grondwettelijk Hof 21
december 2017 128
§1. Situatie pre-Potpourri II 128
§2. Veralgemeende correctionaliseerbaarheid door Potpourri II 130
§3. Vernietiging door het Grondwettelijk Hof 130
§4. Situatie na het arrest van het Grondwettelijk Hof 132
§5. Besluit 136
III. De beveiligingsperiode 137
§1. Toepassingsgebied en duur 138
§2. Werking van de wet in de tijd 139
A. De beveiligingsperiode als (onderdeel van de) straf 139
B. De beveiligingsperiode als strafuitvoeringsmaatregel 140
C. Gevolg van de kwalificatie als strafuitvoeringsmaatregel 141
1. Del Rio Prada/Spanje 141
2. Cassatie 13 mei 2015 142
§3. Samenloop 143
§4. Ongrondwettig? 144
§5. Nefast voor werking van de strafuitvoeringsrechtbank 145
§6. Inconsequente wetgever 146
IV. Het grievenformulier 148
§1. Over grieven, redenen en middelen 149
§2. Over hoe precies de voor een grief vereiste nauwkeurigheid is? 154
Besluit 159
Over Catalonië, onafhankelijkheidsreferenda, zelfbeschikking en
de Europese Unie 161
prof. dr. Jan Wouters en mevr. Anne Verhelst
I. Inleiding 163
II. Onafhankelijkheidsreferenda in het internationaal recht 163
III. Het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum en -streven en de
Spaanse grondwettelijke context 164
IV. Het zelfbeschikkingsrecht in het internationaal recht 168
§1. Algemeen statuut van het zelfbeschikkingsrecht in internationaal recht 168
§2. Het zelfbeschikkingsrecht toegepast op Catalonië 172
A. Een volk 173
B. Mensenrechtenschendingen als voldoende kwaad? 174
C. Geen andere remedie 175
V. De Europese Unie 175
§1. De EU, regionalisering en separatisme 175
§2. De houding van de EU-instellingen jegens scheiding tussen
een lidstaat en een deel van zijn grondgebied 178
§3. De EU en Catalonië 179
De ontwikkeling van een nieuw Vlaams jeugddelinquentierecht:
een juridisch-criminologische reflectie 183
prof. dr. Johan Put en prof. dr. Stefaan Pleysier
I. Van jeugdbescherming- naar jeugddelinquentierecht 185
II. Het Vlaamse voorontwerp van decreet 188
§1. Acties op het niveau van het openbaar ministerie 188
§2. Maatregelen tijdens de voorbereidende rechtspleging 188
§3. Rechtspleging ten gronde 190
§4. Plaatsing in de jeugdpsychiatrie 191
§5. Uithandengeving 191
III. De uitgangspunten van het nieuwe jeugddelinquentierecht 192
IV. Van beschermingsmodel naar verantwoordelijkheidsmodel? 192
V. Uitleiding 194
De bijdrage van Noord- en Zuid-Nederlandse consultaties en rechtspraakverzamelingen tot het kredietverleningsrecht (ca. 1500-1680) 195
dr. Wouter Druwé
I. Inleiding 197
II. Consilia en decisiones 199
III. Transregionale multinormativiteit 201
IV. Belang van de moraaltheologie 203
V. Kredietverlening in Noord en Zuid: geen vervreemding 204
VI. Het genre van de consultatieverzamelingen 206
VII. Besluit 208
VIII. Enkele bibliografische wenken 208
Recht en literatuur: een inleiding en kennismaking 213
em. prof. dr. Herman Cousy
I. Literatuur als intellectueel (en emotioneel) amusement voor juristen 216
II. Recht en literatuur als een discipline van de rechtstheorie 218
III. Recht in de literatuur 221
IV. Recht als literatuur 223
Kort tot slot 225
Het aankomend nieuw verbintenissenrecht 227
prof. dr. Sophie Stijns
I. De hervorming van het Burgerlijk Wetboek, in het bijzonder
van het verbintenissenrecht 229
§1. Vertrekpunt van het hervormingsproces: een pijnlijke diagnose 229
§2. De commissies voor de hervorming van het Burgerlijk Wetboek 230
§3. De krachtlijnen van het nieuw verbintenissenrecht 231
§4. Overzicht van de vormelijke aanpassingen 233
§5. Overzicht van de inhoudelijke klemtonen 234
A. Bevestiging 234
B. Verduidelijking 235
C. Aanvulling 235
D. Vereenvoudiging 235
E. Vernieuwing 236
§6. Het Voorontwerp van wet tot invoeging van Boek 5 “Verbintenissen” in het nieuw Burgerlijk Wetboek 238
II. Arresten van 2017 van het Hof van Cassatie die anticiperen op
het aankomend recht 240
§1. Cass. 13 januari 2017: de exceptie van niet-uitvoering en
de kennisgeving 240
A. Het arrest 240
B. Het voorontwerp 242
§2. Cass. 23 oktober 2017: de postcontractuele clausules en
verbintenissen 244
A. Het arrest 244
B. Het voorontwerp 246
§3. Cass. 14 september 2017 en Cass. 23 november 2017: de
partiële nietigheid uitgebreid en verfijnd 247
A. Het eerste arrest 247
B. Het tweede arrest 250
C. Het voorontwerp 251
De Europese verkeersvrijheden en brexit: vestiging, diensten en kapitaal 253
Richard Steppe en Prof. dr. Wouter Devroe
I. Inleiding 255
II. Vrijheid van vestiging 255
§1. Beginsel en aanknopingspunt 255
§2. Toepassing op derdelanders 256
III. Vrij verkeer van diensten 258
§1. Een ‘actieve’ en een ‘passieve’ vrijheid 258
A. Actieve vrijheid van dienstverlening 258
B. Passieve vrijheid van dienstverlening 260
§2. Diensten geleverd aan derdelanders in de Europese Unie.
Diensten geleverd in een derde land 261
§3. Tussenbesluit 261
§4. Afgeleide rechten 262
IV. Vrij verkeer van kapitaal 263
§1. Beginsel: toepasselijkheid op derdelanders 263
§2. Beperkingen door de Verdragen en de rechtspraak van het
Hof van Justitie 264
V. Conclusie 267
De impact van het nieuwe erfrecht op de overdracht van het familiebedrijf 269
mevr. Eveline Vanthorre
I. Inleiding 271
II. Familiale bedrijfsopvolging in het nieuwe erfrecht 271
§1. De erfrechtelijke reserve en de vordering tot inkorting 272
A. Omvang van de reserve van descendenten 272
B. Wijze van inkorting van giften 273
C. Waardering van giften met oog op inkorting 273
§2. Inbreng van giften 274
A. Wettelijke vermoedens 274
B. Wijze van inbreng van giften 275
C. Waardering van giften met oog op inbreng 275
1. Algemene waarderingsregel 275
2. Uitzonderingsregime 277
§3. Versoepeling van het verbod op erfovereenkomsten 278
A. Draagwijdte van het verbod 279
B. Sanctionering 281
C. Bekwaamheid 282
D. Vormvereisten 282
E. Publiciteit 283
F. Gevolgen 283
G. Toegelaten punctuele erfovereenkomsten 283
1. Verzaking aan vordering tot inkorting tegen een
welbepaalde schenking 284
2. Verzaking aan de vordering tot inkorting ten aanzien van derde-verkrijgers 286
3. Vastklikken van de waarde van geschonken goederen 287
4. Uitschakelen van het uitzonderingsregime van
nieuw art. 858, §3, tweede lid B.W. 288
5. Wijziging modaliteit schenking 288
6. Inbreng met generatiesprong 288
7. Verzaking door de langstlevende echtgenoot aan
het vruchtgebruik op de door de erflater met voorbehoud van vruchtgebruik geschonken goederen 289
H. Globale erfovereenkomst (‘familiepact’) 289
III. Toepassing in de tijd 297
§1. Inwerkingtreding 297
§2. Overgangsbepalingen 297
§3. Verklaring van behoud nader toegelicht 298
IV. Besluit 300
V. Selectieve bibliografie 303
Begrijpelijke rechtstaal 305
prof. dr. B. Keirsbilck
I. Inleiding 307
II. Recente initiatieven voor “begrijpelijke rechtstaal” 309
1. “Heerlijk Helder” 309
2. Conferenties 310
3. Wetgevingstechniek 311
4. Politie en Justitie 313
5. Juridische beroepen 314
6. “Nudging” – overheden 314
7. Private sector 315
III. Relatie “recht – taal” en samenhangende rechtsopvattingen 316
1. Inleiding: recht en literatuur 316
2. “Legalese” – band met pragmatische rechtsopvatting 316
3. “Plain language” – band met positivistische rechtsopvatting 318
4. Tussenpositie – band met “law as integrity” rechtsopvatting 319
IV. Hernieuwde aandacht voor “duidelijkheid en begrijpelijkheid”
van rechtstaal vanuit het Europees consumentenrecht 320
1. Informatieverplichtingen – etikettering – misleidende handelspraktijken 320
2. Algemene voorwaarden – transparantievereiste 323
3. Leentjebuur? 324
V. Conclusie 326
VI. Bibliografie 327
The EU and its Perilous Journey through the Migration Crisis:
Informalization of the EU Return Policy and Rule of Law Concerns 329
mevr. Caterina Molinari
1 Introduction: Preparing the Journey 331
1.1 Preamble 331
1.2 Informalization 332
2 The Rule of Law: Studying the map 333
2.1 The rule of law concept ... 333
2.2 ... as translated in the EU external relations law 334
3 The EU Return Policy post-2015: seeking new routes 337
3.1 New Trends 337
3.2 The legal effects of informal agreements 340
4 Informal agreements and the rule of law: Remaining under the radars 342
5 Conclusion: The rule of law at sea 345
Bibliography 346
De Europese Pijler van Sociale Rechten en de sociale rechten in de EU 351
mevr. Eleni De Becker en prof. dr. Paul Schoukens
I. Inleiding 353
II. Opzet Europese Pijler van Sociale Rechten 355
III. Opbouw Europese Pijler van Sociale Rechten 358
§1. Beginselen in de Europese Pijler van Sociale Rechten 358
§2. De Europese Pijler van Sociale Rechten en de relatie met
het HGEU en andere instrumenten 359
§3. De Europese Pijler van Sociale Rechten en economische
overwegingen 360
III. Juridische waarde Europese Pijler van Sociale Rechten 362
IV. Sociale bescherming en inclusie 366
§1. Algemeen 366
§2. Kinderopvang en hulp aan kinderen 367
§3. Sociale bescherming 369
§4. Werkloosheidsuitkeringen 370
§5. Minimuminkomen 371
§6. Inkomen van ouderen en pensioenen 372
§7. Gezondheidszorg 374
§8. Langdurige zorg 375
V. Sociaal scorebord op basis van de Europese Pijler van Sociale
Rechten en het Europees Semester 376
VI. Conclusie 379
Korte bibliografie 381
Douleia of aichmalosia? De oorsprong van de koloniale slavernij 383
prof. dr. Laurent Waelkens
I. Slavernij, dienstbaarheid of knechtschap? 385
II. De republikeinse seruitus 386
III. De seruitus van het keizerlijke recht 388
IV. Slavernij in de middeleeuwen 391
V. Slavernij in de hoge middeleeuwen in het oosten 394
VI. Na de val van Constantinopel 396
Besluit 397
Religie in de arbeidsrelaties: beroep of roeping? 399
prof. dr. Koen Lemmens
I. Inleiding 401
II. Kernbegrippen en algemeen wetgevend kader 402
III. Kernproblemen 405
IV. Religieuze symbolen als struikelblok 406
V. Tendensbedrijven 414
VI. Conclusie 416
Recente selectieve biografie: 418
Beroemde kunstvervalsingen in de 19e en 20e eeuw 419
mevr. Christiane Struyven
I. Inleiding 421
II. 1850-1930: Hooftij van kunstvervalsingen: 10 voorbeelden 421
1. Etruskische sarcofaag uit de 4e eeuw v.c. 421
2. De Gouden Tiara van Koning Saitapharnes – Scytische
kunst 4e eeuw v.c. 422
3. Middeleeuws rijnlands triptiek uit de 13e eeuw 423
4. Middeleeuwse ivoren kleinsculpturen 424
5. Schilderij “Madonna met sluier” van Sandro Botticelli – 15e eeuw 424
6. “Castellani” halsnoer met scarabeen in gouden setting 425
7. Glazen drinkbeker uit Syrie – 13e eeuw 425
8. Sculptuur van Egyptische prinses – Nieuwe Rijk 1550 v.c. 426
9. Beeld van Egyptische koningin Tetisheri – 1550 v.c. in kalksteen 426
10. Egyptisch grafbeeldje naakte man – 2200 v.c. – in plaaster 427
III. Conclusie: Topvervalsingen Tussen 1850-1930 427
IV. Drie meestervervalsers 429
1. De “Han van Meegeren affaire” in Nederland 1935-1945 429
2. De zaak Fernand Legros 1959-1966 433
3. Wolfgang en Helene Beltracchi 1995-2010 435
V. Wat leren van vervalsingen? 437
Bibliografie 437
Verwekt Brexit een Onverenigd Koninkrijk en een meer Verenigd
Europa? 439
Em. prof. dr. Mark Eyskens
Het Brexitkluwen 442
Britse incoherentie 443
Een kosten-baten-analyse 444
Het Noors model 446
Naar een nieuwe Europese architectuur 448
Geen interne devaluatie 448
Een echte Europese begroting 449
Geen Europese democratie zonder taxing power 449
Herziening van de normen van Maastricht 450
Een echt Europees Parlement 450
Een Europese kieskring 451
Agenda van de onderhandelingen 451