Bureaucratie in wording

In 1316 begonnen de klerken in de Hollandse kanselarij van graaf Willem III met de systematische registratie van de oorkonden uitgevaardigd door de vorst. In de loop van de regeringen van de graaf en zijn zoon Willem IV werden duizenden oorkonden en andere ambtelijke teksten opgetekend in verschillende registers.

Deze boeken waren het begin van een lange reeks, en betekenden een belangrijke stap in de ontwikkeling van de centrale bureaucratie van de Hollands-Zeeuwse grafelijkheid. In deze bundel worden ontstaan, inhoud en functioneren van de kanselarijregisters onderzocht evenals hun plaats in het grafelijke archief, en worden zij vergeleken met registraties in de zusterinstelling van de Henegouwse kanselarij. Bovendien laten enkele bijdragen zien hoe de oorkonden en andere geregistreerde teksten belangrijke bronnen zijn voor het onderzoek naar de Hollandse en Zeeuwse geschiedenis in de eerste helft van de veertiende eeuw.

Aan bod komen zo onder meer de reizen van graaf Willem III, de werving van grafelijke leenmannen in het ver weg gelegen Maas-Rijngebied, het verschijnsel van de onvrije keurmedigen in Holland, en de positie van de edele ambachtsheren en het leenerfrecht op Walcheren. De grafelijke registers 1299-1345 zijn voor iedere belangstellende beschikbaar in een digitale editie op de website van het Huygens Instituut.