Wegwijs in de Jeugdwet

Voorwoord V

1 Inleiding 1
1.1 Kader 1
1.2 Decentralisatie van de jeugdhulp 2
1.3 Belangrijke actoren in het jeugdstelsel 3
1.4 Relevante wetgeving voor jeugdigen 5
1.5 De Jeugdwet en de Algemene wet bestuursrecht 6

2 De belangrijkste begrippen uit de Jeugdwet 9
2.1 Inleiding 9
2.2 Toeleiding, advisering en bepaling van jeugdhulp 9
2.3 Jeugdige 11
2.3.1 Begrip jeugdige 11
2.3.2 Van 0 tot 18 jaar 11
2.3.3 Van 18 tot 23 jaar: strafrecht en verlengde jeugdhulp 11
2.3.4 Van 18 tot 23 jaar: pleegzorg 12
2.3.5 Niet alle voorzieningen bij verlengde jeugdhulp 13
2.3.6 Jeugdige vreemdelingen 14
2.4 Ouders 15
2.4.1 Begrip ouders 15
2.4.2 De gezaghebbende ouder 15
2.4.3 De adoptiefouder 15
2.4.4 De stiefouder 16
2.4.5 De andere verzorger en opvoeder 16
2.5 Jeugdhulp 16
2.5.1 Begrippen jeugdzorg en jeugdhulp 16
2.5.2 Ondersteuning van en hulp en zorg 18
2.5.3 Bevorderen van deelname aan het maatschappelijk verkeer 18
2.5.4 Persoonlijke verzorging 18
2.5.5 Hulpmiddelenzorg 19
2.5.6 Vervoer 19
2.5.7 Beleids- en beoordelingsruimte jeugdhulp 20
2.5.7.1 Inleiding 20
2.5.7.2 De betekenis van beleidsruimte en beoordelingsruimte 21
2.5.7.3 Beoordelingsruimte in artikel 2.3 van de Jeugdwet 22
2.5.7.4 Dyslexie 22
2.5.7.5 Niet wetenschappelijk onderbouwde hulp 24
2.5.8 Gesloten jeugdhulp 24
2.5.9 Jurisprudentie begrip jeugdhulp 25
2.6 De woonplaats 28
2.7 Problemen 29
2.7.1 Begrip problemen 29
2.7.2 Psychische problemen en stoornissen etc. 30
2.7.3 Beperkingen in de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie 31
2.7.4 Tekort aan zelfredzaamheid 31
2.7.5 Vaststelling door het college 31
2.8 Preventie 32
2.9 Plannen in de Jeugdwet 33
2.9.1 Inleiding 33
2.9.2 Het beleidsplan 33
2.9.3 Het familiegroepsplan 34
2.9.4 Het hulpverleningsplan en plan van aanpak 34
2.9.5 Het ondersteuningsplan 34
2.9.6 Het budgetplan 35
2.9.7 Beleidsregels 35

3 Voorzieningen 37
3.1 Inleiding 37
3.2 De norm van verantwoorde werktoedeling 39
3.3 Soorten voorzieningen 40
3.4 Afbakening Jeugdwet en andere wetten 40
3.4.1 Inleiding 40
3.4.2 Jeugdwet en Wet maatschappelijke ondersteuning 41
3.4.3 Jeugdwet en Wet langdurige zorg 41
3.4.4 Jeugdwet en Zorgverzekeringswet 42
3.4.5 Jeugdwet en Wet passend onderwijs 44
3.5 Voorrang voor andere voorzieningen 45
3.5.1 Inleiding 45
3.5.2 Meerdere oorzaken voor hetzelfde probleem 45
3.5.3 Jeugdhulpbepaling door gecertificeerde instelling of strafrechter 47
3.6 Overige voorzieningen 48
3.7 Individuele voorzieningen 48
3.8 Pleegzorgvoorzieningen 48
3.9 Vormen van voorzieningen 50
3.10 De duur van de voorziening 51
3.11 De keuze van de voorziening 52

4 De toegang tot de jeugdhulp 57
4.1 Inleiding 57
4.2 Toegang via Veilig Thuis? 57
4.3 Toegang via de huisarts, de jeugdarts of de medisch specialist 58
4.4 Toegang via de gecertificeerde instelling 60
4.5 Toegang via de jeugdreclassering 63
4.6 Toegang via de civiele rechter 64
4.7 Toegang via de gemeente 64

5 De procedure om te komen tot een verleningsbesluit 67
5.1 Inleiding 67
5.2 Het besluit 67
5.2.1 Begrip besluit 67
5.2.2 Wanneer is sprake van een besluit? 68
5.2.3 Delegatie en mandaat 70
5.3 De belanghebbende 72
5.3.1 Begrip belanghebbende 72
5.3.2 De juridische ouder in de zin van de Jeugdwet 72
5.3.3 De ouder zonder gezag 72
5.3.4 De biologische ouder 73
5.3.5 De jeugdige 74
5.3.6 De jeugdhulpaanbieder 74
5.4 De aanvraagprocedure volgens de Algemene wet bestuursrecht 76
5.5 De aanvraagprocedure à la Wmo 77
5.6 Wie kan een aanvraag indienen? 79
5.6.1 Inleiding 79
5.6.2 De gezaghebbende ouders 80
5.6.3 De jeugdige 80
5.6.4 Het daadwerkelijk inzetten van de jeugdhulp 80
5.6.5 Toestemming van jeugdigen jonger en ouder dan 16 jaar 81
5.6.6 Aanvraag en toestemming niet verwarren 83
5.6.7 Wat houdt de aanvraag in? 83
5.7 Besluitvorming 84
5.8 De bekendmaking van het besluit 85
5.9 De ingangsdatum van de voorziening 86
5.10 Schadevergoeding wegens niet tijdig beslissen 87

6 Het onderzoek 89
6.1 Inleiding 89
6.2 Artikel 2.3 Jeugdwet nader beschouwd 89
6.3 De in te zetten deskundigheid 89
6.4 Toetsing van deskundigheid door het college 90
6.4.1 De vergewisplicht 90
6.4.2 De vraagstelling 90
6.4.3 De hoedanigheid van de adviseur 91
6.4.4 De totstandkoming van het advies 91
6.4.5 De inhoud van het advies 92
6.4.6 Twijfel aan het advies en contra-expertise 93
6.4.7 Contra-expertise door de rechter 94
6.5 Het stappenplan voor het onderzoek 95
6.5.1 Stappenplan 95
6.5.2 De vaststelling van de hulpvraag 95
6.5.3 De vaststelling van de problemen 96
6.5.4 De vaststelling van de noodzakelijke hulp naar aard en omvang 97
6.5.5 De eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen, algemeen 99
6.5.6 De eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen, gebruikelijke hulp 101
6.5.7 De eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen en financiële draagkracht 103
6.5.8 De vaststelling van de voorziening voor jeugdhulp 106
6.6 De medewerkingsverplichting 108

7 Het persoonsgebonden budget 113
7.1 Inleiding 113
7.2 De voorwaarden voor het verstrekken van een persoonsgebonden budget 113
7.2.1 Inleiding 113
7.2.2 Het trekkingsrecht 113
7.2.3 Bekwaamheid 117
7.2.4 De motivering 119
7.2.5 Kwaliteit 121
7.2.6 Het budgetplan 123
7.3 De gronden voor het weigeren van een persoonsgebonden budget 124
7.3.1 Inleiding 124
7.3.2 Kosten van derden zijn hoger 124
7.3.3 Eerdere herziening of intrekking 125
7.4 Een persoonsgebonden budget voor de inzet van het sociaal netwerk 126
7.4.1 Inleiding 126
7.4.2 Begrenzing van de hulp binnen het sociaal netwerk 127
7.4.3 Hulp in het sociale netwerk is doelmatiger 128
7.4.4 Hulp mag niet leiden tot overbelasting 129
7.4.5 Bekwaamheidseis en sociaal netwerk 130
7.5 Het tarief 131
7.5.1 Inleiding 131
7.5.2 Is delegatie van regelgeving over de hoogte van het tarief mogelijk? 131
7.5.3 De hoogte van het tarief 132
7.5.4 De (flexibele) inzet van het budget 134
7.5.5 Wet minimumloon en persoonsgebonden budget binnen het sociale netwerk 135

8 Toezicht en handhaving 137
8.1 Inleiding 137
8.2 Heroverweging van persoonsgebonden budget 137
8.3 Herziening en intrekking 137
8.4 Beëindiging en wijziging van het persoonsgebonden budget 140
8.5 Terugvordering en invordering 141
8.6 Toezicht en handhaving, college van burgemeester en wethouders 142
8.7 Toezicht en handhaving, inspectie gezondheidszorg en jeugd 144

9 Kinderbescherming, familierechtelijke aspecten en bijzondere wetten 149
9.1 Inleiding 149
9.2 Kinderbescherming 149
9.2.1 Inleiding 149
9.2.2 De ondertoezichtstelling 150
9.2.3 De voorlopige ondertoezichtstelling 153
9.2.4 De uithuisplaatsing 154
9.2.5 De opname in een gesloten accommodatie 155
9.2.6 De gezagsbeëindiging 156
9.3 Familierechtelijke aspecten 157
9.3.1 Inleiding 157
9.3.2 Geschillen omtrent de uitoefening van het gezag 158
9.3.3 Geschillen over het gezag 158
9.3.4 Hoofdverblijf, omgang en informatie 160
9.3.5 Echtscheiding 162
9.4 De jeugdige en de verplichte gezondheidszorg 163
9.4.1 Inleiding 163
9.4.2 De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg 163
9.4.3 Wet zorg en dwang 164

10 Bezwaar, beroep, tuchtrecht en klachten 167
10.1 Inleiding 167
10.2 Wie kan bezwaar maken? 167
10.2.1 Inleiding 167
10.2.2 De jeugdige 167
10.2.3 Ouders 169
10.3 Waartegen bezwaar maken? 169
10.4 De bezwarenprocedure 171
10.4.1 Inleiding 171
10.4.2 Het horen van de jeugdige en het Kinderrechtenverdrag 171
10.4.3 De hoorplicht in bezwaar 172
10.4.4 De stukken 172
10.5 Het besluit op bezwaar 173
10.6 Beroep 174
10.6.1 Inleiding 174
10.6.2 Beroep en hoger beroep 174
10.6.3 Procesbelang 176
10.6.4 De toetsing door de bestuursrechter 178
10.6.5 De voorlopige voorziening 180
10.7 De klachtenprocedure 183
10.7.1 Inleiding 183
10.7.2 Het klachtrecht op grond van de Algemene wet bestuursrecht 183
10.7.3 Het klachtrecht op grond van de Jeugdwet 183
10.7.4 Het tuchtrecht 184
10.7.5 De kinderombudsman 185

Bijlage 187
Samenvatting jurisprudentie Centrale Raad van Beroep tot 1 maart 2023 187
Trefwoordenregister 203