trefwoord
Complexiteit: Navigeren in een wereld zonder eenvoudige antwoorden
Als de wereld om ons heen steeds ingewikkelder wordt, neemt ook de behoefte aan nieuwe manieren van denken en handelen toe. Complexiteit is meer dan alleen ingewikkeldheid – het is een fundamenteel andere toestand waarin traditionele oplossingen tekortschieten. In deze gids verkennen we wat complexiteit betekent, hoe het verschilt van ingewikkeldheid, en welke benaderingen kunnen helpen in het navigeren van een complexe wereld.
Eric Spaans
Gemma van der Ploeg
Rolf Resink
Hoe richt je een zwerm? Een eenvoudige aanpak voor complexe vraagstukken
Complexe vraagstukken verschillen fundamenteel van eenvoudige of ingewikkelde vraagstukken en vereisen een andere aanpak. In
Hoe richt je een zwerm? bieden Eric Spaans, Gemma van der Ploeg en Rolf Resink een eenvoudige methode voor het aanpakken van situaties met veel interacterende factoren en onzekerheid.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Wat maakt een vraagstuk complex?
Complexiteit ontstaat wanneer vele elementen op onvoorspelbare wijze met elkaar interacteren. In tegenstelling tot ingewikkelde systemen, die weliswaar gecompliceerd maar ontleedbaar zijn, kenmerken complexe systemen zich door emergente eigenschappen en onvoorspelbaarheid. Een complex vraagstuk kan niet worden gereduceerd tot eenvoudige onderdelen zonder het wezenlijke karakter ervan te verliezen.
Hans Vermaak
Plezier beleven aan taaie vraagstukken
In
Plezier beleven aan taaie vraagstukken betoogt Hans Vermaak dat complexiteit in organisatieproblemen begrepen en behouden moet worden, in plaats van versimpeld. Hij identificeert verschillende vormen van complexiteit (inhoudelijk, sociaal, contextueel, psychologisch) en laat zien hoe we daarmee kunnen werken.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Complexiteit managen -'Een van de belangrijkste boeken voor deze tijd'
Nico Jong
Complexiteit vraagt om een nieuwe manier van besluitvorming en sturing. In plaats van industriële principes als massaproductie, efficiency en protocollen, is juist ruimte nodig voor vakmanschap, innovatie en nieuwe manieren van werken. Het sociaal domein heeft met name behoefte aan benaderingen die zich aanpassen aan de context en meebewegen met ontwikkelingen.
Auteurs die schrijven over 'complexiteit'
Het verschil tussen complex en ingewikkeld
Eén van de belangrijkste inzichten is het onderscheid tussen complexiteit en ingewikkeldheid. Bij ingewikkelde problemen is de oplossing vaak te vinden door het probleem uit elkaar te halen, te analyseren en weer in elkaar te zetten. Bij complexe problemen werkt deze reductionistische aanpak niet – de oplossing ligt in het begrijpen van patronen, verbanden en het geheel.
Nicoline Mulder heeft pionierswerk verricht op het gebied van chaordisch denken en werken. Met haar achtergrond in technische Bedrijfskunde en Psychologie verbindt zij individuele drijfveren en gedragspatronen aan mechanismen in (project)organisaties. Haar werk rond complexiteit en chaos heeft haar tot één van de toonaangevende stemmen op dit gebied gemaakt.
Nicoline Mulder
Chaordisch organiseren
In
Chaordisch organiseren maakt Nicoline Mulder een cruciaal onderscheid: complexiteit is anders dan gecompliceerd. Het boek leert ons complexiteit te begrijpen, te benutten en zelfs te beïnvloeden, waarbij de focus ligt op het zien van orde in de chaos, niet het aanbrengen van orde in een poging chaos te beheersen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Chaordisch organiseren - 'Afgebeten nagels en een opgerekt denkraam'
Rudy Kor
Bij een gecompliceerd project zijn alle onderdelen, verbindingen en functies bekend, maar complexiteit wordt gekenmerkt door een systeem waarvan niet alle variabelen bekend zijn. Bovendien weten we niet precies hoe deze variabelen met elkaar verbonden zijn of van elkaar afhankelijk zijn. Dit vereist een fundamenteel andere managementbenadering.
Angela Riddering
Herrie Geuzendam
BEgrip
In
BEgrip introduceren Angela Riddering en Herrie Geuzendam het concept 'BEgrip' als alternatief voor het willen hebben van grip op complexe situaties. Ze bieden handvatten voor het begrijpen en hanteren van maatschappelijke vraagstukken die gekenmerkt worden door onvoorspelbaarheid en verwevenheid.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Complexiteit in organisaties
Organisaties worstelen vaak met complexiteit omdat traditionele managementmethoden zijn ontwikkeld voor voorspelbare, geordende omgevingen. In een complexe wereld zijn andere benaderingen nodig die ruimte laten voor emergentie, zelforganisatie en adaptatie.
Eric Koenen
Samen slim
Samen slim van Eric Koenen is een klassieker in het denken over complexiteit. Het boek laat zien hoe de toenemende complexiteit in onze wereld vraagt om een andere manier van denken en samenwerken. In situaties waar lineaire oorzaak-gevolg relaties niet meer gelden, moeten we collectieve intelligentie inzetten.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Petra Kuipers
Navigeren in de mist
In
Navigeren in de mist biedt Petra Kuipers een gids voor leiders die moeten opereren in een complexe wereld vol onzekerheden en onderlinge verbanden. Het boek laat zien hoe leiderschap op elk niveau ontwikkeld kan worden om effectief te reageren op de uitdagingen van deze tijd.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Annette Meulmeester's werk rond complexiteit is baanbrekend. Na haar studie Beleid, Communicatie en Organisatie werd ze gegrepen door de dynamiek van organisaties in beweging. Haar expertise ligt bij het gidsen van organisaties in transitie, waar het oude er niet meer is en het nieuwe nog vorm moet krijgen.
Philippe Bailleur
Annette Meulmeester
Navigate
In
Navigate verkennen Annette Meulmeester en Philippe Bailleur hoe we kunnen navigeren in complexe situaties waar oorzaak en gevolg niet direct zichtbaar zijn. Ze ontwikkelen vaardigheden om comfortabeler te worden met complexiteit en onzekerheid in een snel veranderende wereld.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Systemen begrijpen en beïnvloeden
Een van de sleutels tot het omgaan met complexiteit is systeemdenken – het vermogen om patronen, verbanden en het geheel te zien in plaats van losse onderdelen. Systeemdenken helpt ons begrijpen hoe complexe systemen werken en hoe we ze mogelijk kunnen beïnvloeden.
Wicked World - 'Beknopt boek met rijke inhoud'
Nico Jong
De systeemtheorie, met name de Complex Adaptieve Systeemtheorie, neemt complexiteit, chaos en het onverwachte als uitgangspunt. Deze theorie erkent dat problemen het systeem onbedoeld en onvoorspelbaar kunnen beïnvloeden, en dat verandering continu is zonder dat iemand het stuur volledig in handen heeft.
Hans Bil
Geert Teisman
Zit je vast? Maak het complexer!
Contra-intuïtief genoeg stellen Geert Teisman en Hans Bil in
Zit je vast? Maak het complexer! dat het vergroten van complexiteit positieve resultaten kan opleveren in vastgelopen processen. Ze tonen aan de hand van een case study hoe het vergroten van complexiteit tot doorbraken kan leiden.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Leidinggeven in complexiteit
Leiderschap in een complexe omgeving vraagt om andere kwaliteiten dan traditioneel management. Het gaat meer om het scheppen van condities waaronder zelforganisatie kan ontstaan en minder om directe controle en sturing.
Jacqueline Hospers
Liefdevol leidinggeven
In
Liefdevol leidinggeven stelt Jacqueline Hospers dat het leven te belangrijk is om het ingewikkeld te maken. Haar belangrijkste ontdekking is dat het leuker en makkelijker wordt als complexe dingen ook complex mogen zijn, in plaats van krampachtig vereenvoudigd te worden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Wicked World - 'Zet je aan het denken'
Fauzia Mahomed Radja
In een complexe wereld verandert de rol van leiders drastisch. In plaats van controle en hiërarchie wordt 'gedeeld leiderschap' belangrijker, waarbij de kracht van het collectief wordt ingezet. Als collectief kom je met alle gebundelde kennis en competenties veel verder in het aanpakken van complexe vraagstukken.
Gunther Verheyen
Scrum - A Pocket Guide
Scrum - A Pocket Guide van Gunther Verheyen is een klassieker die laat zien hoe Scrum specifiek is ontworpen voor complexe uitdagingen waar traditionele methodieken tekortschieten. Deze aanpak omarmt situaties met veel onzekerheid, veranderlijkheid en onderlinge afhankelijkheden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Complexiteit vanuit historisch perspectief
Complexiteit is niet alleen een kenmerk van onze huidige tijd. Door de geschiedenis heen is de mensheid geconfronteerd met toenemende complexiteitsniveaus, wat heeft geleid tot nieuwe organisatievormen, technologieën en manieren van denken.
David Christian is de grondlegger van het vakgebied 'big history', dat de geschiedenis van het universum structureert rond omslagpunten van toenemende complexiteit. Als directeur van het Big History Institute en hoogleraar geschiedenis biedt hij een uniek perspectief op hoe complexiteit door de tijd heen is geëvolueerd.
David Christian
Big History
In
Big History structureert David Christian de geschiedenis van het universum rond omslagpunten van toenemende complexiteit. Van de eenvoudige fysica na de oerknal tot de complexe menselijke samenlevingen van nu toont hij hoe steeds complexere structuren en systemen zijn ontstaan.
Boek bekijken
Laatste exemplaar! Voor 21:00 uur besteld, morgen in huis
Wie orde zaait zal chaos oogsten
Een belangrijke les uit Wie orde zaait zal chaos oogsten van Walter Baets is dat complexe problemen niet met simpele, lineaire oplossingen kunnen worden aangepakt. Complexiteit moet worden omarmd in plaats van gereduceerd of ontkend. Pas als we accepteren dat de werkelijkheid complex is, kunnen we effectief handelen.
Complexiteit in de praktijk
Hoe kunnen we complexiteit in de praktijk aanpakken? Er bestaan verschillende methoden en benaderingen die kunnen helpen, van agile werkwijzen tot systeeminnovatie en adaptief management.
Agile portfoliomanagement - De brug naar strategische wendbaarheid
Henny Portman en Rini van Solingen
Agile portfoliomanagement is een praktische benadering voor het omgaan met complexiteit in organisaties. Het erkent dat de uitvoering plaatsvindt door stabiele teams in plaats van via projecten, wat consequenties heeft voor de besturing. De besluitvorming verschuift van programma's, projecten en budgetten naar roadmaps, backlogs en teams.
Sonja Wekema
Matthias Schramm
Leading in a Wicked World
Leading in a Wicked World van Matthias Schramm en Sonja Wekema introduceert het concept 'Wicked World' om de huidige staat van toenemende complexiteit te beschrijven. De auteurs bieden praktische handvatten voor leiders om met deze complexe en onderling verbonden problemen om te gaan.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
"We denken graag dat we problemen oplossen door ze te versimpelen. Maar in werkelijkheid moeten we de complexiteit omarmen en leren hoe we ermee kunnen werken om tot wezenlijke verbeteringen te komen."
Uit: Plezier beleven aan taaie vraagstukken
De mythe van eenvoud
Hoewel we van nature verlangen naar eenvoud, moeten we erkennen dat veel situaties in de moderne wereld inherent complex zijn. De uitdaging is niet om complexiteit te verminderen, maar om er effectief mee om te gaan.
Living with Complexity
Nico Jong
Complexiteit is niet goed of slecht, het is simpelweg een eigenschap van de moderne wereld. Het probleem is verwarring, niet complexiteit zelf. Goed ontwerp kan complexiteit managen door het begrijpelijk te maken, zonder het noodzakelijkerwijs te reduceren. Want als we iets begrijpen, is het niet langer verwarrend.
Elmas Duduk
Peter de Roode
De comfort-transitie
In
De comfort-transitie verkennen Elmas Duduk en Peter de Roode hoe organisaties en medewerkers moeten leren omgaan met toenemende complexiteit en bijbehorende 'wicked problems'. Het boek biedt handvatten voor het vergroten van het adaptief vermogen in een onzekere wereld.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Terug naar simpel - Waarom alles beter werkt als je het eenvoudig maakt
Wiko
Hoewel eenvoud aantrekkelijk is, betekent 'terug naar simpel' niet dat we complexiteit moeten ontkennen. Het gaat erom onnodige complexiteit te verwijderen en te focussen op wat essentieel is. Door te begrijpen wat het belangrijkste is in een organisatie of afdeling, kun je onderscheid maken tussen wat overbodig is en wat niet.
Conclusie: Complexiteit als kans
Complexiteit hoeft niet te worden gevreesd of vermeden. Integendeel, door complexiteit te erkennen en er op de juiste manier mee om te gaan, kunnen we tot rijkere en duurzamere oplossingen komen. Het omarmen van complexiteit opent deuren naar nieuwe inzichten, innovaties en manieren van werken die beter passen bij de interconnected wereld waarin we leven.
De uitdaging voor individuen, organisaties en samenlevingen is om de juiste balans te vinden tussen het erkennen van complexiteit en het praktisch handelen in het hier en nu. Door nieuwe benaderingen, tools en mindsets te ontwikkelen, kunnen we leren navigeren in deze fascinerende maar uitdagende complexe wereld.
Plezier beleven aan taaie vraagstukken
Een waardevolle les uit Hans Vermaak's werk is dat taaie vraagstukken plezier kunnen opleveren. Door complexiteit niet als bedreiging maar als uitdaging te zien, ontstaat ruimte voor creativiteit, dieper leren en duurzamere oplossingen. Complexiteit is niet iets om te verminderen, maar om van te leren.
