trefwoord
Horizontale organisatie: de toekomst van effectief samenwerken
De traditionele hiërarchische structuur maakt steeds vaker plaats voor een horizontale organisatiestructuur. Organisaties zoeken naar flexibelere manieren om in te spelen op de veranderende behoeften van medewerkers en klanten. Maar wat houdt horizontaal organiseren precies in, welke vormen bestaan er, en hoe implementeer je dit succesvol?
Renco Bakker
Teun Hardjono
Horizontaal organiseren
In
Horizontaal organiseren stellen Renco Bakker en Teun Hardjono dat oude bedrijfskundige opvattingen de verbetering van organisatieprestaties belemmeren. Ze laten zien hoe een horizontale benadering leidt tot betere resultaten door focus op processen in plaats van hiërarchie.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Waarom kiezen voor een horizontale organisatiestructuur?
In een snel veranderende wereld bieden traditionele hiërarchische structuren vaak onvoldoende flexibiliteit. Horizontale organisaties kenmerken zich door minder managementlagen, meer autonomie voor medewerkers en teams, en besluitvorming die dichter bij de uitvoering plaatsvindt. Dit bevordert wendbaarheid, innovatie en medewerkerstevredenheid.
Hoezo hiërarchie? - De toekomst van werken is horizontaal
Simon van Esch
De coronaperiode heeft een versnelling teweeggebracht in de ontwikkeling van horizontaal werken. Dit artikel laat zien hoe de lockdowns hebben aangetoond hoe achterhaald traditionele organisatiestructuren zijn. De nieuwe werkrelaties worden gekenmerkt door gezamenlijke waardecreatie en gedeelde verantwoordelijkheid - een omslag van sturend naar vertrouwend, van top-down naar horizontaal en mensgericht.
SPOTLIGHT: Jeroen Busscher
Jeroen Busscher is een toonaangevende stem in het denken over moderne organisatievormen. Als strateeg op het gebied van gedragsverandering binnen organisaties heeft hij acht boeken geschreven, waaronder bestsellers als 'Pimp je afdeling' en 'Turbomanagement'. Zijn expertise in het verbinden van menselijk gedrag met organisatieontwikkeling maakt hem een belangrijke thought leader op het gebied van horizontaal organiseren.
Meer over Jeroen Busscher
Jeroen Busscher
Aanstekelijk veranderen
In
Aanstekelijk veranderen beschrijft Jeroen Busscher de evolutie naar meer horizontale organisatievormen. Hij toont hoe sturing en controle plaatsmaken voor gelijkwaardigheid en samenwerking, en welke impact dit heeft op de rol van managers. Een praktische gids voor organisaties in transitie naar een horizontale structuur.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De Rijnlandse benadering: fundament voor horizontaal denken
Het Rijnlandse model, met zijn nadruk op vakmanschap, autonomie en langetermijndenken, vormt een belangrijke basis voor horizontaal organiseren. In tegenstelling tot het Angelsaksische model, dat meer hiërarchisch is georiënteerd, benadrukt het Rijnlandse model samenwerking en collectieve verantwoordelijkheid.
Jaap Peters
Mathieu Weggeman
Het Rijnland veranderboekje
Het Rijnland veranderboekje van Mathieu Weggeman en Jaap Peters is een essentiële gids die de kernprincipes van horizontaal organiseren vanuit Rijnlands perspectief belicht. Het boek laat zien hoe horizontale principes een alternatief bieden voor de verticale, hiërarchische structuren die in veel organisaties nog dominant zijn.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
In een horizontale organisatie wordt kennis gedeeld en niet opgepot. Autoriteit komt voort uit vakmanschap en bewezen toegevoegde waarde, niet uit een hiërarchische positie. Dit leidt tot besluitvorming waarbij degenen die het meeste verstand van zaken hebben de koers bepalen, in plaats van degenen die toevallig de hoogste functie bekleden.
Uit: Het Rijnland veranderboekje
De Fluïde Organisatie – ‘Helder en inspirerend’
Han van der Pool
Het artikel 'De Fluïde Organisatie' laat zien hoe organisaties de starheid van hiërarchie kunnen doorbreken. In een fluïde organisatie worden rollen van medewerkers ondergebracht in multidisciplinaire actieteams die worden ingericht voor specifieke taken. Deze teams werken volgens het 'no objection decision-making' principe, waarbij geen bezwaar tegen een beslissing voldoende is om door te gaan, wat verschilt van traditionele consensusmodellen.
Zelfsturing en autonomie: sleutelelementen in horizontale organisaties
Horizontale organisaties floreren bij een hoge mate van zelfsturing en autonomie. Dit vraagt om een fundamenteel andere kijk op leiderschap en verantwoordelijkheid. Managers worden facilitators die kaders stellen waarbinnen teams autonoom kunnen opereren.
SPOTLIGHT: Damaris Matthijsen
Damaris Matthijsen is oprichtster van Economy Transformers, een beweging voor ondernemende mensen die zoeken naar radicale, liefdevolle perspectieven. Als transformatiebegeleider en ontwikkelaar van nieuwe structuren voor de vrij-gelijk-samenleving, heeft zij baanbrekend werk verricht in het denken over horizontale organisatievormen en de praktische toepassing ervan.
Meer over Damaris Matthijsen
Damaris Matthijsen
Vrij, Gelijk & Samenleven
In
Vrij, Gelijk & Samenleven presenteert Damaris Matthijsen het concept van het DeelGenootschap, gebaseerd op horizontale principes zoals zelfsturing en gedeelde verantwoordelijkheid. Ze laat zien hoe organisaties zonder traditionele machtsverhoudingen effectief kunnen functioneren en zelfs excelleren.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Vrij, Gelijk & Samenleven
In horizontale organisaties is vertrouwen cruciaal. Wanneer controle en micromanagement plaatsmaken voor vertrouwen en resultaatverantwoordelijkheid, ontstaat ruimte voor creativiteit en eigenaarschap. Matthijsen toont dat dit vertrouwen niet naïef is, maar gebaseerd op duidelijke kaders, transparante processen en gezamenlijke afspraken die eerlijk worden nageleefd.
Van theorie naar praktijk: implementatie van horizontaal organiseren
De transitie naar een horizontale organisatiestructuur is geen eenvoudig proces. Het vraagt om een zorgvuldige aanpak waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke context en cultuur van de organisatie. Welke praktische stappen kunnen organisaties zetten?
Arne de Vet: ‘Stoplicht staat altijd op groen in fluïde organisatie’
Arne de Vet
In 'Stoplicht staat altijd op groen in fluïde organisatie' beschrijft Arne de Vet een praktische benadering van horizontaal organiseren. De fluïde organisatie combineert elementen van hiërarchie en zelfsturing in 'actiecirkels'. De besluitvorming gebeurt via 'no-objection-decision-making', waarbij het stoplicht standaard op groen staat tenzij er geldige bezwaren zijn. Dit contrasteert met traditionele besluitvorming waar goedkeuring actief verkregen moet worden.
Martijn Aslander
Erwin Witteveen
Nooit Af
Nooit Af van Martijn Aslander en Erwin Witteveen is een klassieker die de impact beschrijft van een wereld waarin iedereen vrij kan publiceren, dupliceren en produceren. Het boek toont hoe deze democratisering van mogelijkheden traditionele hiërarchieën ondermijnt en horizontale samenwerking bevordert.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Hoezo hiërarchie? - ‘Een must als je nog twijfelt’
Roy van den Anker
Het artikel 'Hoezo hiërarchie? - Een must als je nog twijfelt' beschrijft hoe horizontaal werken veel verder gaat dan yogalessen en pingpongtafels. Moderne leiders moeten oog hebben voor de zelfontplooiing van medewerkers, en vooral faciliteren met respect voor autonomie. Het artikel toont de onomkeerbaarheid van deze ontwikkeling door te wijzen op burn-outklachten bij medewerkers wier behoefte aan autonomie onvervuld blijft.
Uitdagingen en valkuilen bij horizontaal organiseren
Horizontaal organiseren biedt veel voordelen, maar kent ook specifieke uitdagingen. Sommige organisaties implementeren horizontale structuren zonder de benodigde cultuurverandering, wat leidt tot verwarring en inefficiëntie. Andere valkuilen zijn onduidelijke besluitvormingsprocessen en onvoldoende aandacht voor de ontwikkeling van medewerkers.
Harry Valkink en Giovanni Dhondt: ‘Voer agile werken niet te dogmatisch in’
Harry Valkink en Giovanni Dhondt
Het artikel 'Voer agile werken niet te dogmatisch in' waarschuwt tegen het klakkeloos overnemen van trendy organisatiemodellen. De auteurs pleiten voor 'aligned autonomy': teams krijgen autonomie over het 'hoe', terwijl de organisatie duidelijkheid verschaft over het 'wat' en 'waarom'. Dit evenwicht tussen richting en ruimte is cruciaal voor het succes van horizontale organisatievormen.
Nooit Af
Een belangrijke les uit Aslander's werk is dat horizontaal organiseren geen totale afwezigheid van structuur betekent. Juist in netwerkorganisaties zijn heldere kaders, gedeelde waarden en transparante processen essentieel. Deze 'minimale structuren' bieden de noodzakelijke houvast terwijl ze maximale ruimte laten voor innovatie en aanpassingsvermogen.
Balans tussen structuur en vrijheid
Een cruciale succesfactor voor horizontale organisaties is het vinden van de juiste balans tussen structuur en vrijheid. Te veel structuur leidt tot bureaucratie en verstikt innovatie; te weinig structuur resulteert in chaos en inefficiëntie. Effectieve horizontale organisaties ontwikkelen 'lichte' structuren die richting geven zonder te beperken.
De luie manager
Martin Waaijer
In 'De luie manager' wordt uiteengezet hoe managers hun tijd vaak besteden aan verkeerde activiteiten, zoals eindeloze vergaderingen en controles, terwijl medewerkers klagen over gebrek aan vertrouwen en autonomie. Het artikel pleit voor zelforganisatie waarbij managers zich concentreren op het scheppen van randvoorwaarden en het faciliteren van autonome professionals, in plaats van directieve aansturing.
De sweet spot van leiderschap - Waar visie, autonomie en motivatie samenkomen
Peter Nientied
Het artikel 'De sweet spot van leiderschap' beschrijft hoe drie leiderschapspraktijken samenkomen in horizontale organisaties: zelf-leiderschap (jezelf beïnvloeden om doelen te halen), empowering leiderschap (motiveren en ondersteunen), en gedeeld leiderschap (collectief en afwisselend leiderschap door teamleden). Deze combinatie vormt de basis voor effectief leiderschap in horizontale structuren.
De toekomst van horizontaal organiseren
De beweging naar horizontale organisatievormen zet door, gedreven door digitalisering, veranderende maatschappelijke waarden en de behoefte aan snellere innovatie. Organisaties die succesvol blijven, zullen elementen van horizontaal en verticaal organiseren combineren op een manier die past bij hun specifieke context en doelstellingen.
Martijn Aslander
Erwin Witteveen
Een beetje nooit af
Een beetje nooit af van Martijn Aslander en Erwin Witteveen bouwt voort op hun eerdere werk en toont hoe horizontale organisatieprincipes steeds meer mainstream worden. Het boek benadrukt dat organisaties in constante ontwikkeling zijn, net als de samenleving waarin ze opereren.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Ben Kuiken - De mythe van de organisatie
Ben Kuiken
In 'De mythe van de organisatie' beschrijft Ben Kuiken hoe organisaties eigenlijk 'collectieve hersenspinsels' zijn - mythen die mensen verbinden. Hij beargumenteert dat deze mentale constructies problematisch worden wanneer ze rigide grenzen creëren tussen organisaties, terwijl maatschappelijke vraagstukken juist horizontale samenwerking vereisen die deze grenzen overstijgt.
De netwerksamenleving heeft de spelregels fundamenteel veranderd. We leven niet langer in een wereld van verticale gezagsverhoudingen, maar in een horizontaal verbonden ecosysteem waar waarde wordt gecreëerd door samenwerking en kennisdeling. Organisaties die blijven vasthouden aan traditionele hiërarchieën, zullen steeds moeilijker kunnen concurreren met flexibele, horizontale alternatieven.
Uit: Nooit Af
Conclusie: naar een nieuwe balans
Horizontaal organiseren is geen hype maar een fundamentele verschuiving in hoe we samenwerken. Het gaat niet om het volledig elimineren van hiërarchie, maar om het creëren van structuren die menselijk potentieel maximaal benutten. Organisaties die hierin slagen, combineren het beste van beide werelden: de duidelijkheid en efficiëntie van verticale structuren met de flexibiliteit en innovatiekracht van horizontale netwerken.
De transitie naar horizontaal organiseren vraagt om een zorgvuldige aanpak, geduld en voortdurend leren. Het is een reis zonder eindbestemming, waarbij organisaties voortdurend hun structuren en processen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Door te focussen op vertrouwen, autonomie en betekenisvol werk, kunnen organisaties floreren in een wereld die steeds complexer en onvoorspelbaarder wordt.
De bestsellers
-
€ 24,99
-
€ 24,42
-
€ 16,99
-
€ 38,50
-
€ 20,00
