Procesmatig werken: de basis voor constante kwaliteit, betrouwbaarheid en rendement

In een wereld vol dynamiek en verandering zoeken organisaties naar manieren om stabiel en voorspelbaar te presteren. Procesmatig werken biedt houvast: het is een methodische aanpak waarbij belangrijke taken worden vastgelegd in effectieve en efficiënte werkwijzen die consequent worden gevolgd. Dit resulteert in constante kwaliteit, betrouwbaarheid en uiteindelijk een hoger rendement. Maar wat houdt procesmatig werken precies in, en hoe implementeer je het succesvol in jouw organisatie?

Wat is procesmatig werken?

Procesmatig werken is een gestructureerde benadering waarbij je volgens vaste patronen werkt om een voorspelbaar resultaat te bereiken. Het gaat om doelgericht ordenen van activiteiten, waardoor de kwaliteit en efficiëntie toenemen. Dit betekent niet dat er geen ruimte is voor creativiteit of flexibiliteit – integendeel. Juist door basistaken in processen te vatten, ontstaat ruimte voor innovatie waar het echt nodig is.

De vijf basisingrediënten van een proces

Of het nu om een productiebedrijf, een ziekenhuis of een overheidsinstelling gaat, alle processen bevatten dezelfde vijf basisingrediënten:

1. Activiteiten: de stappen die worden uitgevoerd
2. Mensen: de medewerkers met hun kennis en vaardigheden
3. Middelen: tools, systemen en materialen
4. Kaders/rapportage: randvoorwaarden, doelen, normen en wetgeving
5. Input en output: wat gaat erin en wat komt eruit

Bij goed procesmatig werken zijn alle activiteiten gericht op waarde toevoegen voor de klant of organisatie. Alles wat geen waarde toevoegt, wordt kritisch bekeken en waar mogelijk geschrapt.

Van ad hoc naar procesmatig: de voordelen

Bij ad hoc werken ontstaan vaak aannames en misverstanden, terwijl procesmatig werken leidt tot voorspelbaarheid en rust. De voordelen zijn talrijk:

• Hogere kwaliteit van producten en diensten
• Betere voorspelbaarheid van resultaten
• Efficiënter gebruik van middelen
• Betere borging van kennis
• Grotere klanttevredenheid
• Minder fouten en herstelwerk
• Meer ruimte voor verbetering en innovatie

Procesregie: meer dan alleen de inhoud

Bij procesmatig werken gaat het niet alleen om wat je doet (de inhoud), maar ook om hoe je het doet (het proces). Procesregie richt zich op het begeleiden van besluitvorming en samenwerking, met aandacht voor transparantie en draagvlak. Dit is vooral waardevol bij complexe vraagstukken waar meerdere partijen bij betrokken zijn.

Procesmatig werken implementeren in je organisatie

De overgang naar procesmatig werken is niet altijd eenvoudig. Het vereist een cultuuromslag en commitment van alle betrokkenen. Hier zijn enkele stappen die kunnen helpen bij de implementatie:

1. Breng huidige processen in kaart
2. Identificeer verbeterpunten en verspillingen
3. Ontwerp optimale processen
4. Maak duidelijke afspraken over rollen en verantwoordelijkheden
5. Train medewerkers in de nieuwe werkwijze
6. Meet en evalueer resultaten
7. Blijf continu verbeteren

Procesvolwassenheid: waar staat jouw organisatie?

Niet elke organisatie is even ver in het implementeren van procesmatig werken. Procesvolwassenheid geeft aan in welke mate procesmatig werken is ingebed in de organisatiecultuur en -structuur. Dit kun je meten aan de hand van verschillende modellen zoals CMMI of PEMM.

Balans tussen structuur en flexibiliteit

Een veelgehoord bezwaar tegen procesmatig werken is dat het creativiteit en flexibiliteit zou beperken. Niets is minder waar. Door routinetaken in processen te vatten, ontstaat juist meer ruimte voor innovatie en flexibiliteit waar dat waarde toevoegt. Het gaat om de juiste balans tussen structuur en speelruimte.

Procesmatig werken en organisatieontwikkeling

Procesmatig werken staat niet op zichzelf, maar is nauw verbonden met organisatieontwikkeling. Naarmate processen beter worden gemanaged, ontstaat ook behoefte aan andere vormen van leiderschap, samenwerking en cultuurwaarden zoals verantwoordelijkheid nemen, participeren en ketendenken.

Projectmatig versus procesmatig werken

Hoewel ze vaak in één adem worden genoemd, zijn projectmatig en procesmatig werken verschillende benaderingen. Projectmatig werken is gericht op een tijdelijk, uniek resultaat, terwijl procesmatig werken zich richt op herhaalde activiteiten. In de praktijk vullen ze elkaar vaak aan.

Lean en procesmatig werken

Lean-denken en procesmatig werken versterken elkaar. Beide benaderingen richten zich op het elimineren van verspilling en het toevoegen van waarde voor de klant. Door processen te optimaliseren met Lean-technieken zoals Just-In-Time en continue verbetering, wordt de effectiviteit verder verhoogd.

De toekomst van procesmatig werken

Met de opkomst van nieuwe technologieën zoals artificial intelligence en robotica verandert ook de manier waarop we naar processen kijken. Routine-aspecten kunnen steeds vaker worden geautomatiseerd, waardoor de menselijke inbreng zich meer kan richten op complexe beslissingen, creativiteit en innovatie. Dit maakt procesmatig werken niet minder, maar juist meer relevant.

Conclusie: procesmatig werken als fundament voor succes

Procesmatig werken biedt organisaties een solide fundament om kwaliteit, efficiency en voorspelbaarheid te verbeteren. Het gaat niet om het star volgen van procedures, maar om een bewuste, methodische aanpak die ruimte schept voor wat écht belangrijk is. Door processen goed in te richten, te managen en continu te verbeteren, creëer je een organisatie die niet alleen betrouwbaar presteert, maar ook klaar is voor de uitdagingen van de toekomst. Of zoals Daniël Brouwer het stelt: "Dankzij procesmatig werken ontstaat er ruimte voor proactief handelen en krijg je meer grip op het geheel."