trefwoord
PTSS: als trauma je leven beheerst
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een psychische aandoening die kan ontstaan na het meemaken van een schokkende of traumatische gebeurtenis. Bij PTSS blijven mensen de gebeurtenis herbeleven via nachtmerries en flashbacks, vermijden ze situaties die aan het trauma doen denken, en ervaren ze een verhoogde waakzaamheid. Hoewel PTSS ingrijpend is, bestaan er effectieve behandelingen die herstel mogelijk maken.
Wat is PTSS precies?
Wanneer iemand iets schokkends meemaakt, verwerkt het brein deze gebeurtenis normaal gesproken na verloop van tijd. Bij PTSS blijft deze verwerking echter steken, waardoor de traumatische ervaring steeds opnieuw beleefd wordt. De klachten worden volgens de DSM-5 (het diagnostisch handboek voor psychische stoornissen) ingedeeld onder 'Trauma- en stressgerelateerde stoornissen'. PTSS kan ontstaan na diverse ingrijpende gebeurtenissen zoals een ongeval, geweld, een ramp, oorlogservaringen of misbruik.
Bessel van der Kolk
Traumasporen in lichaam, brein en geest
In 'Traumasporen in lichaam, brein en geest' legt psychiater Bessel van der Kolk uit hoe trauma in het lichaam wordt opgeslagen. Hij beschrijft hoe traumatische ervaringen niet alleen psychologische effecten hebben maar ook fysieke sporen nalaten in het brein en zenuwstelsel, wat verklaart waarom PTSS-patiënten zo sterk reageren op prikkels.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Bessel van der Kolk is een pionier in traumaonderzoek die bijna veertig jaar ervaring heeft in het werken met getraumatiseerde mensen. Als hoogleraar psychiatrie aan de universiteit van Boston heeft hij baanbrekend onderzoek gedaan naar de lichamelijke aspecten van PTSS. Zijn inzichten hebben geleid tot innovatieve behandelmethoden.
Auteurs die schrijven over 'ptss'
Symptomen van PTSS
De symptomen van PTSS kunnen zeer belastend zijn en het dagelijks functioneren ernstig belemmeren. Deze symptomen vallen uiteen in verschillende categorieën:
- Herbelevingen: flashbacks, nachtmerries, levendige herinneringen
- Vermijdingsgedrag: situaties of gesprekken uit de weg gaan die aan het trauma doen denken
- Negatieve gedachten en stemming: schuldgevoelens, schaamte, emotionele verdoving
- Verhoogde prikkelbaarheid: schrikreacties, slaapproblemen, irritatie, concentratieproblemen
Sjacco de Bruin
Op 'AAN' Diender in het blauw
In 'Op 'AAN' Diender in het blauw' beschrijft Sjacco de Bruin PTSS als een 'verraderlijke passagier'. Hij laat zien hoe basale emoties zoals boosheid, verdriet, angst, blijdschap en walging bij PTSS buitenproportioneel kunnen worden. Het boek geeft inzicht in hoe PTSS het dagelijks leven van politieagenten beïnvloedt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 5 werkdagen
Als de sirenes blijven loeien - Een zeer waardevol boek
Cees van der Boom
Dit artikel bespreekt het boek 'Als de sirenes blijven loeien' waarin oud-politieagent Angelique Starreveld haar ervaringen met PTSS na de Bijlmerramp beschrijft. Het artikel belicht hoe PTSS 'sluipend' kan ontstaan, vaak niet na één maar na meerdere ingrijpende gebeurtenissen, en hoe belangrijk tijdige herkenning is.
PTSS bij hulpverleners en militairen
Sommige beroepsgroepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van PTSS vanwege hun regelmatige blootstelling aan traumatische situaties. Politieagenten, brandweerlieden, ambulancepersoneel en militairen behoren tot deze risicogroepen. De cumulatieve blootstelling aan traumatische gebeurtenissen kan leiden tot wat ook wel 'secondaire traumatisering' wordt genoemd.
Angelique Starreveld
Als de sirenes blijven loeien
In 'Als de sirenes blijven loeien' verzamelt Angelique Starreveld verhalen van politieagenten die PTSS hebben ontwikkeld. Het boek is een eye-opener over de impact van traumatische ervaringen in het politiewerk en pleit voor meer begrip, aandacht en tijdige hulp voor agenten met PTSS-klachten.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
"Jaren terug hoorde ik – na zeer ingrijpende gebeurtenissen – dat je 'het niet mee naar huis moest nemen.' Soms sprak ik met politiemensen die hoorden: 'Doe normaal,' 'Stel je niet aan,' 'Gewoon dóórgaan...' Deze cultuur verergert het probleem van PTSS binnen het politiekorps."
Uit: Als de sirenes blijven loeien
Militairen en PTSS
Oorlogservaringen vormen een specifieke risicofactor voor het ontwikkelen van PTSS. Militairen kunnen tijdens uitzendingen worden blootgesteld aan levensbedreigende situaties, het verlies van kameraden en moreel complexe beslissingen. De term 'shellshock' uit de Eerste Wereldoorlog wordt nu gezien als een vroege beschrijving van wat we nu PTSS noemen.
Robin Imthorn
Levensvuur
In 'Levensvuur' deelt Robin Imthorn, een onderscheiden oorlogsveteraan en marinier, zijn ervaringen uit Afghanistan. Hij beschrijft hoe hij worstelde met de psychologische nasleep van zijn militaire inzet, en hoe deze ervaringen hem uiteindelijk hebben geholpen om anderen te leren over veerkracht en persoonlijk leiderschap.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Robin Imthorn gebruikt zijn ervaringen als oorlogsveteraan en marinier om anderen te helpen begrijpen wat PTSS betekent voor militairen. Als onderscheiden veteraan bouwt hij bruggen naar herstel en begrip door open te zijn over zijn eigen worsteling en hoe hij daarmee heeft leren omgaan.
Tine Molendijk
Teun Eikenaar
Naomi Gilhuis
Sofie van der Maarel
Handboek Moral Injury in Context
Het 'Handboek Moral Injury in Context' onderzoekt het concept van morele verwonding, dat nauw verwant is aan maar toch verschilt van PTSS. Waar PTSS vaak gerelateerd is aan angstreacties, gaat morele verwonding over schuldgevoelens en schaamte na het meemaken of uitvoeren van handelingen die indruisen tegen de eigen morele waarden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Effectieve behandelingen voor PTSS
Hoewel PTSS een ingrijpende aandoening is, bestaan er verschillende bewezen effectieve behandelingen. De keuze voor een bepaalde behandelmethode hangt af van factoren zoals de aard van het trauma, de persoonlijke voorkeur van de patiënt en de beschikbaarheid van behandelaars.
Ad de Jongh
Erik ten Broeke
Handboek EMDR
Het 'Handboek EMDR' van Ad de Jongh en Erik ten Broeke is dé standaardgids voor EMDR-therapie (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). Deze therapievorm is bijzonder effectief gebleken bij de behandeling van PTSS. Het boek bespreekt gedetailleerd hoe therapeuten deze methode kunnen toepassen om traumatische herinneringen te verwerken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Prof. dr. Ad de Jongh heeft als gz-psycholoog en hoogleraar Angst en Gedragsstoornissen pionierswerk verricht in de ontwikkeling en toepassing van EMDR-therapie voor PTSS. Zijn werk bij het Centrum voor Psychotherapie en Psychotrauma heeft bijgedragen aan effectievere behandelmethoden voor trauma.
Handboek Traumatische Rouw - ‘Behandeling PRS gedegen op de kaart’
Gerben Beldman
Dit artikel over 'Handboek Traumatische Rouw' legt uit hoe traumatische rouw verschilt van normale rouwreacties én van andere stoornissen zoals PTSS en depressie. Het toont echter ook dat er vaak sprake is van comorbiditeit, waarbij PTSS samen voorkomt met andere aandoeningen zoals traumatische rouw.
BEPP: een Nederlandse behandelmethode
Een specifiek voor PTSS ontwikkelde behandelmethode is de Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS (BEPP). Deze in Nederland ontwikkelde therapievorm combineert elementen uit verschillende therapeutische stromingen en is gebaseerd op gedegen wetenschappelijk onderzoek.
Berthold Gersons
Als een ramp ons raakt
In 'Als een ramp ons raakt' beschrijft Prof. Berthold Gersons, ontwikkelaar van de BEPP-methode, hoe PTSS ontstaat na rampen en hoe deze behandeld kan worden. Het boek biedt zowel professionals als geïnteresseerde leken inzicht in de psychologische impact van rampen en de specifieke behandelmethoden die hiervoor zijn ontwikkeld.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Prof. dr. Berthold Gersons is een internationaal erkend trauma- en rampendeskundige. Als voormalig hoogleraar psychiatrie aan het Amsterdam UMC en het ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum heeft hij de Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS (BEPP) ontwikkeld, een effectieve behandelmethode specifiek voor traumaverwerking.
Als een ramp ons raakt
Gersons leert ons dat bij de verwerking van trauma timing cruciaal is. Direct na een ramp zijn praktische hulp en sociale steun het belangrijkst; pas in een later stadium is professionele traumabehandeling zinvol. Te vroeg starten met verwerkingstherapie kan zelfs contraproductief werken en het trauma versterken.
Van trauma naar groei
Een relatief nieuw onderzoeksgebied binnen de traumapsychologie is Posttraumatische Groei (PTG). Dit concept beschrijft hoe mensen na het doormaken van een traumatische ervaring niet alleen kunnen herstellen naar hun oude niveau van functioneren, maar zelfs kunnen uitgroeien tot een sterker, wijzer en meer veerkrachtig persoon.
Anja Jongkind
Greet Vonk
PostTraumatische Groei
'PostTraumatische Groei' van Anja Jongkind en Greet Vonk zet PTG nadrukkelijk tegenover het bekendere PTSS. Het boek betoogt dat het fenomeen van groei na trauma meer aandacht verdient om een positiever perspectief te bieden op herstel na ingrijpende gebeurtenissen en laat zien hoe ellende uiteindelijk kan leiden tot persoonlijke ontwikkeling.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
PostTraumatische Groei - Sterker door ellende
Anja Jongkind
In dit artikel lichten de auteurs van het boek 'PostTraumatische Groei' hun werk toe. Ze leggen uit dat trauma een subjectief begrip is en dat PTG mogelijk maakt door een worstelproces. Door deze worsteling leer je jezelf beter kennen en kun je uitgroeien tot een versie van jezelf waar je blijer mee bent.
Organisatietrauma: als PTSS collectief wordt
PTSS wordt vaak gezien als een individuele aandoening, maar traumatische ervaringen kunnen ook een heel systeem of een hele organisatie treffen. Dit wordt ook wel systeemtrauma of organisatietrauma genoemd en kan ontstaan na ingrijpende gebeurtenissen die een organisatie als geheel raken.
Stuck - Trauma in organisaties - 'Een must'
Elmas Duduk
Dit artikel bespreekt 'Stuck, trauma in organisaties' van Philippe Bailleur. Het legt uit hoe organisaties als levende systemen ook collectief getraumatiseerd kunnen raken. Het stuk belicht de overeenkomsten tussen burn-out symptomen en PTSS, en hoe organisatietrauma kan ontstaan door plotselinge rampen of langdurige toxische omstandigheden.
Leven met PTSS: persoonlijke verhalen
Achter de klinische beschrijvingen en wetenschappelijke inzichten over PTSS schuilen persoonlijke verhalen van mensen die dagelijks met de gevolgen leven. Deze ervaringsverhalen bieden zowel herkenning voor lotgenoten als waardevolle inzichten voor professionals en naasten.
Wil Thijssen
Die ene melding
In 'Die ene melding' laat Wil Thijssen politieagenten aan het woord die tijdens hun werk geconfronteerd werden met heftige incidenten. De verhalen geven een indringend beeld van hoe PTSS zich in het dagelijks leven manifesteert en hoe verschillend mensen hiermee kunnen omgaan, van vermijding tot herbeleven.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Marcel de Korte
Spoken bestaan
'Spoken bestaan' van Marcel de Korte is geschreven om meer bekendheid te geven aan PTSS. Het boek bevat authentieke verhalen gebaseerd op werkelijke gebeurtenissen, die laten zien hoe PTSS iemands leven kan beheersen. De titel verwijst naar hoe trauma's als 'spoken' uit het verleden aanwezig blijven in het heden.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 5 werkdagen
Steun voor naasten van mensen met PTSS
PTSS treft niet alleen de persoon die het trauma heeft doorgemaakt, maar heeft ook impact op de omgeving. Partners, familieleden en vrienden kunnen zich machteloos voelen en zoeken naar manieren om hun geliefde te ondersteunen zonder zelf overbelast te raken.
Iva Bicanic
Miranda Freriks
Esther Verhees
Ik vraag dit voor een vriend(in)
Het boek 'Ik vraag dit voor een vriend(in)' van Esther Verhees, Iva Bicanic en Miranda Freriks wijdt een heel hoofdstuk aan PTSS, met speciale aandacht voor de relatie tussen seksueel misbruik en PTSS. Het biedt waardevolle informatie voor zowel mensen met PTSS als hun naasten over hoe om te gaan met deze aandoening.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
De weg naar herstel
Hoewel PTSS een ingrijpende aandoening is die het leven van mensen drastisch kan veranderen, is herstel mogelijk. Met de juiste behandeling, ondersteuning en zelfzorg kunnen mensen met PTSS leren omgaan met hun symptomen en weer een waardevol leven opbouwen. De weg naar herstel is voor iedereen anders en vraagt vaak om geduld en doorzettingsvermogen.
Patricia Resick
Shannon Wiltsey Stirman
Stefanie Losavio
Herstellen van trauma
'Herstellen van trauma' van Patricia Resick, Shannon Wiltsey Stirman en Stefanie Losavio is het eerste zelfhulpboek gebaseerd op cognitieve verwerkingstherapie (CPT), een van de best onderbouwde behandelingen voor PTSS. Het boek biedt praktische handvatten voor mensen die zelf aan hun herstel willen werken.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Herstellen van trauma
Cognitieve verwerkingstherapie leert ons dat niet het trauma zelf, maar de gedachten en overtuigingen die we erover ontwikkelen, bepalen hoe we ons voelen. Door deze gedachten te herkennen en te toetsen aan de realiteit, kunnen we onze negatieve emoties verminderen en helderder denken over wat er gebeurd is.
Stress zit niet tussen de oren - ‘Helpt stress te begrijpen’
Annemarie Smits
Het artikel over 'Stress zit niet tussen de oren' legt uit dat een gezonde dosis stress van levensbelang is, maar dat langdurige stress tot gezondheidsklachten leidt. Het bespreekt hoe tijdig herstel en zorg voor vier elementen - je lijf, de tijd, je gevoel en je omgeving - kunnen helpen bij stressverwerking.
Conclusie: begrip en erkenning als basis voor herstel
PTSS is een complexe aandoening die diep ingrijpt in het leven van degenen die ermee te maken krijgen. Kennis over de oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden is essentieel voor zowel mensen met PTSS als hun omgeving. Erkenning van het leed en begrip voor de impact ervan vormen de basis voor herstel en groei.
De inzichten op het gebied van traumabehandeling zijn de afgelopen decennia sterk verbeterd, waardoor er nu effectieve methoden beschikbaar zijn om mensen met PTSS te helpen. Tegelijkertijd groeit ook het bewustzijn dat trauma niet alleen tot schade leidt, maar onder de juiste omstandigheden ook kan resulteren in posttraumatische groei: een verdieping van levensinzicht en veerkracht die mensen sterker maakt dan ze voorheen waren.
