Versnellen: De kunst van sneller bereiken wat ertoe doet

Versnellen lijkt een eenduidige ambitie: sneller werken, sneller leren, sneller veranderen. Toch is de werkelijkheid complexer. Of het nu gaat om Willy de Heer die schrijft over versnellen bij hoogbegaafde leerlingen, of om Arend Ardon die juist pleit voor traag versnellen bij organisatieverandering – steeds blijkt dat tempo maken vraagt om meer dan alleen maar harder duwen op het gaspedaal.

De paradox zit hem in de voorbereiding. Net zoals een Formule 1-team niet wint door alleen maar harder te rijden, maar door slim te analyseren, continu te verbeteren en het juiste moment te kiezen, zo geldt ook voor onderwijs en organisaties: echte versnelling ontstaat vaak door eerst bewust te vertragen.

De paradox van traag versnellen

Waarom komen zoveel veranderinitiatieven niet van de grond? Organisaties investeren massaal in plannen, projectgroepen en implementaties, maar echte versnelling blijft uit. Traag versnellen onthult een essentiële waarheid: wie wil versnellen moet eerst durven vertragen.

Dit is geen tegenstrijdigheid, maar een noodzaak. Door te vertragen creëer je ruimte om ingesleten patronen – wat Ardon 'sociale algoritmes' noemt – te herkennen en te doorbreken. Pas wanneer je begrijpt welke routines je tegenhouden, kun je nieuwe gewoontes ontwikkelen die daadwerkelijk tot versnelling leiden.

Versnellen in het onderwijs: hoogbegaafdheid en makkelijk lerenden

In het onderwijs krijgt versnellen een concrete betekenis: leerlingen die sneller door de leerstof gaan dan gebruikelijk, bijvoorbeeld door een klas over te slaan. Toch is ook hier nuance geboden. Niet elk hoogbegaafd kind heeft baat bij versnelling, en de beslissing vraagt zorgvuldige afweging van cognitieve én sociale ontwikkeling.

De discussie over versnellen in het onderwijs gaat verder dan alleen hoogbegaafdheid. Het raakt aan fundamentele vragen over hoe we leren organiseren: moet onderwijs voor iedereen hetzelfde tempo volgen, of moeten we differentië​ren? En wat betekent dat voor de ontwikkeling van het kind als geheel?

Versnellen in organisaties: van plannen naar experimenten

In de bedrijfswereld staat versnellen voor het verhogen van het tempo waarin veranderingen of transities plaatsvinden. Maar net als Arend Ardon laat zien in zijn werk, is dit geen kwestie van harder duwen. Het vraagt om een fundamenteel andere aanpak: niet top-down met gedetailleerde plannen, maar bottom-up met snelle experimenten en continu leren.

Van Formule 1 naar organisatieversnelling

De Formule 1 is een perfecte metafoor voor versnellen. Niet omdat de auto's zo hard rijden, maar omdat teams continu leren, meten en bijsturen. Tussen twee races door maken teams duizenden verbeteringen. Ze werken in korte cycli, met directe feedback en multidisciplinaire samenwerking. Geen uitgebreide plannen, maar snelle experimenten.

Dit principe van kortcyclisch leren vormt ook de basis van moderne veranderaanpakken. Of je het nu Agile, Lean, Scrum of 'Move before you're ready' noemt – de kern is hetzelfde: kom in beweging voordat je alles hebt uitgedacht.

Versnellen door te focussen op het juiste

Een fundamenteel inzicht uit zowel Traag versnellen als uit de Formule 1-wereld is dat versnelling niet draait om harder werken, maar om slimmer werken. Het gaat om focus: wat zijn de juiste doelen, en hoe meet je of je vordert?

Veel organisaties sturen op plannen in plaats van op resultaten. Ze meten voortgang aan de hand van afgevinkte acties in plaats van behaalde effecten. Maar zoals Formule 1-coureurs niet focussen op 'als eerste over de finish', maar op rondetijden, bochtenwerk en bandenstrategie, zo moeten ook organisaties leren sturen op tussenscores die voorspellende waarde hebben.

De kunst van versnellen: synthese en perspectief

Of het nu gaat om een hoogbegaafd kind dat een klas overslaat, een organisatie die sneller wil innoveren, of een maatschappelijke transitie die vaart moet maken – versnellen vraagt altijd om dezelfde fundamenten. Ten eerste een helder verlangen of doel dat richting geeft. Ten tweede de moed om te experimenteren en fouten te maken. Ten derde het vermogen om te leren en bij te sturen.

De werken van Arend Ardon, Willy de Heer en de auteurs van Versnellen en Opschalen tonen elk vanuit hun eigen domein hetzelfde aan: versnelling is geen kwestie van druk, maar van durf. Durf om te vertragen waar nodig, durf om patronen te doorbreken, durf om te leren van wat niet werkt.

In een wereld die steeds sneller draait, blijkt de grootste versnelling vaak te komen van degenen die durven te pauzeren, te reflecteren en bewust te kiezen waar ze energie in steken. Niet alles harder, maar het juiste slimmer. Dat is de essentie van versnellen.