vraag & antwoord
Hoe herken en ondersteun ik medewerkers die kampen met depressie?
Depressie is een veelvoorkomend probleem op de werkvloer, maar wordt vaak niet herkend of bespreekbaar gemaakt. Als leidinggevende of collega kun je een belangrijke rol spelen bij het signaleren van depressieve klachten en het bieden van passende ondersteuning. In deze gids ontdek je hoe je depressieve signalen kunt herkennen en welke stappen je kunt nemen om medewerkers met depressie te ondersteunen.
Signalen van depressie herkennen
Depressie uit zich bij iedereen anders, maar er zijn enkele veelvoorkomende signalen die kunnen wijzen op een depressie bij een medewerker:
- Veranderingen in werkprestaties, zoals verminderde concentratie of productiviteit
- Toegenomen ziekteverzuim of regelmatig te laat komen
- Terugtrekken uit sociale interacties en teamactiviteiten
- Zichtbare vermoeidheid of energiegebrek
- Prikkelbaarheid, kort lontje of emotionele uitbarstingen
- Verminderde interesse in werk of activiteiten die voorheen plezier gaven
- Negatieve gedachtenpatronen of pessimistische uitspraken
Wassili Zafiris
Geluk is deprimerend
In Geluk is deprimerend wijst Wassili Zafiris op een belangrijk inzicht: depressie komt vaak voort uit het wegdrukken of verdringen van onderliggende oorzaken. Medewerkers met depressie weten vaak zelf niet precies wat er aan de hand is en zeggen vaak alleen dat ze 'niet lekker in hun vel zitten'.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Ingrid Nieuwenhuijse: ‘Mensen weten vaak wat ze moeten doen, maar doen het niet’
Ingrid Nieuwenhuijse
Zoals psycholoog Ingrid Nieuwenhuijse benadrukt in een interview: "Die vraag is lastig om te beantwoorden, ze weten het zelf vaak niet. Meestal zeggen ze: 'Ik zit niet lekker in mijn vel. Ik voel wel dat er iets niet goed loopt, maar ik weet niet wat.' Dus ze zijn moe, ze hebben een kort lontje en ze huilen vaak en veel."
Een veilige omgeving creëren voor openheid
Om medewerkers met depressieve klachten goed te kunnen ondersteunen, is het essentieel om een werkklimaat te scheppen waarin psychische problemen bespreekbaar zijn. Psychologische veiligheid is hierbij het sleutelwoord.
Manon Bongers
Coachen vanuit de positieve psychologie
In Coachen vanuit de positieve psychologie benadrukt Manon Bongers het belang van een psychologisch veilig werkklimaat. Als medewerkers zich gewaardeerd voelen, durven ze eerder open te zijn over hun problemen en hulp te vragen.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Hoe help je een leidinggevende die op kruistocht gaat?
Manon Bongers
Een praktijkvoorbeeld uit het artikel over het boek van Bongers illustreert dit: "Stap voor stap leert Monique om te werken aan een psychologisch veilig werkklimaat. Ze ziet dat haar teamleden zich gewaardeerd voelen, rechtstreeks met elkaar in gesprek durven gaan, hulp vragen en samen kwalitatief beter werk leveren."
Het gesprek aangaan: luisteren en erkennen
Wanneer je vermoedt dat een medewerker met depressie worstelt, is het belangrijk om op een respectvolle en zorgvuldige manier het gesprek aan te gaan. De juiste benadering kan een wereld van verschil maken.
David Brooks
De kunst van mensen kennen
David Brooks beschrijft in De kunst van mensen kennen hoe moeilijk het kan zijn om iemand met depressie werkelijk te begrijpen. Hij benadrukt het belang van nederigheid in het erkennen dat je de situatie van de ander niet volledig kunt doorgronden.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De kunst van mensen kennen - ‘Steekt uit boven veel andere boeken’
Freija van Duijne
Brooks deelt een persoonlijke ervaring met zijn vriend Pete die leed aan depressie: "Brooks probeerde Pete tevergeefs op te beuren. Pete begreep zelf nauwelijks wat er met hem aan de hand was. Brooks voelde zich vaak nutteloos door zijn onvermogen om Pete te helpen. Hij toont hoe moeilijk het is om iemand met depressie werkelijk te zien en te begrijpen."
Medewerkers behouden? Dit kun je als manager doen!
Rob Rijbroek
Een praktisch advies voor leidinggevenden komt van werkgelukexpert Elodie Blom: "Het is belangrijk dat je ziet hoe je medewerkers zich voelen. Zijn ze gemotiveerd om aan het werk te gaan, of staan ze wel erg lang te kletsen bij het koffiezetapparaat? Het gaat er niet om dat je je medewerkers controleert, maar dat je ziet hoe ze zich voelen. Dat is ook een mooi uitgangspunt voor een gesprek: waar heb je behoefte aan?"
Praktische ondersteuning bieden
Als een medewerker kampt met depressie, kun je als leidinggevende op verschillende manieren ondersteuning bieden:
Chris Tamdjidi
Liane Stephan
Silke Rupprecht
Michael Mackay Richards
Veerkracht
In Veerkracht benadrukken de auteurs het belang van trainingssessies en toegang tot geestelijke gezondheidsondersteuning voor medewerkers. Leidinggevenden hoeven geen therapeuten te zijn, maar kunnen wel actief nagaan wat hun mensen nodig hebben.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Chris Tamdjidi: ‘Veerkracht is een vaardigheid’
Chris Tamdjidi
Zoals Chris Tamdjidi opmerkt: "Ik zeg niet dat managers zich moeten opstellen als therapeuten, maar het helpt als ze actief nagaan wat hun mensen nodig hebben. Helemaal als werknemers zelf ook leren over mentale gezondheid en hun kennis vervolgens kunnen delen, bijvoorbeeld als het gaat om het herkennen van symptomen van stress en andere geestelijke aandoeningen."
Het combineren van erkenning en ondersteuning
Een effectieve aanpak bij het ondersteunen van medewerkers met depressie is het combineren van erkenning van hun situatie met concrete hulp. Dit zorgt ervoor dat medewerkers zich gezien voelen én praktische ondersteuning krijgen.
Riet breekt niet - ‘Prachtige metaforen en herkenbare voorbeelden’
Christel Deckers
Een concreet voorbeeld van deze aanpak wordt gegeven in het artikel 'Riet breekt niet': "Wat had de leidinggevende van Frank moeten doen? Ten eerste erkennen en ten tweede ondersteunen. De kracht zit in de combinatie van beide factoren. [...] 'Frank: Dit zijn de verwachtingen, conform ons beleid. Dat geldt ook voor jou en daar kunnen we niet vanaf stappen. We zien dat het lastig voor je is en dat je hierin niet gemakkelijk je weg kunt vinden. Klopt dat? Waar loop je het meest tegenaan? Wat vind je lastig? We moeten samen op zoek naar een manier om die verwachtingen wel te halen. Wat heb je nodig om dit wel te kunnen doen? Waarin kunnen wij je ondersteunen?'"
Beweging en lichamelijke activiteit als ondersteuning
Naast psychologische ondersteuning kan ook lichamelijke activiteit een belangrijke rol spelen bij het helpen van medewerkers met depressie. Beweging heeft een bewezen positief effect op de mentale gezondheid.
Fabio D'Agata
Samen intelligent bewegen
In Samen intelligent bewegen laat Fabio D'Agata zien hoe beweging kan helpen om dichter bij je gevoel te komen, wat essentieel is voor mensen met depressie die vaak aangeven niets meer te kunnen voelen.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Samen intelligent bewegen - Gedragsverandering in de hoogste versnelling
Fabio D'Agata
Het belang van beweging wordt onderstreept door psychiater Dirk de Wachter: "Mensen die met een depressie kampen, zeggen vaak niets meer te kunnen voelen. Wie niet goed met het eigen gevoel in verbinding staat, heeft een grotere kans op klachten. Bewegen kan helpen om dichter bij je gevoel te komen, mits je het op een intelligente manier invult."
SPOTLIGHT: Rob Hoedeman
Rob Hoedeman, bedrijfsarts met 30 jaar praktijkervaring en auteur van Wegwijzer burn-out en mentale weerbaarheid voor arboprofessionals, benadrukt dat een duale aanpak essentieel is: het beschermen tegen kwetsbaarheden én het versterken van hulpbronnen. Hij wijst op het belang van samenwerking tussen werknemer, leidinggevende en arboprofessionals.
Meer over Rob Hoedeman
Burn-out en mentale weerbaarheid - Wegwijzer voor arboprofessionals
Rob Hoedeman
Hoedeman stelt: "Het begint met de werknemer die snapt hoe hij of zij burn-outklachten kan verminderen en mentaal weerbaarder kan worden. Het begint ook met de leidinggevende die zorg durft uit te spreken en een visie heeft op de verandering die nodig is. Dit is ook de leidinggevende die uitval aan de voorkant wil voorkomen."
Re-integratie na ziekteverlof
Wanneer een medewerker met depressie terugkeert na een periode van ziekteverlof, is een zorgvuldige re-integratie cruciaal. Dit proces vereist maatwerk en geduld.
Werken, iedereen wordt er beter van
Uit Werken, iedereen wordt er beter van leren we dat hoe langer een medewerker thuis zit, hoe moeilijker de terugkeer naar werk wordt, wat het belang van tijdig ingrijpen onderstreept. Daarnaast kunnen leidinggevenden de 'goedbedoelde verwaarlozing' van zieke medewerkers doorbreken en daarmee langdurig verzuim voorkomen.
Werken is genezen
Lode Godderis
Een belangrijke nuance bij re-integratie wordt gegeven door Lode Godderis: "Het is belangrijk dat je ondersteuning aanbiedt aan elke arbeidsongeschikte, maar dat je er geen verplichting met bijhorende sancties van maakt. Iedereen beleeft gezondheid en zich gezond voelen nu eenmaal anders en motivatie is cruciaal voor een succesvolle en duurzame re-integratie. Een zieke werknemer die gemotiveerd terugkeert naar de werkvloer is veel meer waard, dan een die dit doet omdat het moet."
Hybride werken en mentaal welzijn
De opkomst van hybride werken brengt nieuwe uitdagingen en kansen met zich mee voor het ondersteunen van medewerkers met depressie. Flexibiliteit in werklocatie kan voordelen bieden, maar vraagt ook om extra aandacht voor mentaal welzijn.
Kim Spinder
Eerste hulp bij hybride werken
Eerste hulp bij hybride werken van Kim Spinder benadrukt dat managers niet alleen moeten letten op de praktische aspecten van hybride werken, maar ook aandacht moeten besteden aan het mentale welbevinden van medewerkers.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Eerste hulp bij hybride werken - 'Kraakhelder en vol uitvoerbare tips'
Elmas Duduk
Een recensie van dit boek benadrukt: "Managers hebben zich eerder alleen gericht op de spullen die medewerkers nodig hebben om thuis te werken, vervolgens op de verbinding tijdens vergaderingen. Nu is het de hoogste tijd dat er gekeken wordt naar het mentale welbevinden van medewerkers."
De rol van de vertrouwenspersoon
Vertrouwenspersonen kunnen een cruciale rol spelen bij het ondersteunen van medewerkers met depressie. Ze bieden een veilige haven waar medewerkers in vertrouwen kunnen praten over hun problemen.
Gijs Brouwers
Dennis La Brijn
Sjors Houtveen
Kim Lie Sam Foek-Rambelje
Maaike Niekel
Marjol Nikkels-Agema
Ton van Oostrum
Sheila Peeters
Huub Pennock
Mathilda du Preez
Gaby Reijseger
Roel van der Sanden
Niels Thomassen
Cristel van de Ven
Boost je Arbobeleid
In Boost je Arbobeleid wordt de rol van de vertrouwenspersoon omschreven als "een noodzakelijk, veilig baken voor iedere medewerker". Een goede vertrouwenspersoon kan helpen bij het signaleren van psychische klachten en het begeleiden naar passende hulp.
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
SPOTLIGHT: Karin Bosman
Karin Bosman, expert op het gebied van vertrouwenswerk en auteur van De proactieve vertrouwenspersoon, benadrukt dat psychologische veiligheid cruciaal is voor een gezonde werkcultuur. Vertrouwenspersonen spelen een belangrijke rol in het creëren van een omgeving waarin medewerkers zich veilig voelen om over psychische problemen zoals depressie te praten.
Meer over Karin Bosman
Organisatiecultuur en preventie
Naast het herkennen en ondersteunen van individuele medewerkers met depressie, is het ook belangrijk om te werken aan een organisatiecultuur die mentale gezondheid bevordert en depressie helpt voorkomen.
Marc Vollebregt
Zo werkt de mens
Zo werkt de mens van Marc Vollebregt pleit voor een werkomgeving die menselijkheid centraal stelt. Een belangrijke tip uit dit boek is: "Focus op emotionele behoeften, niet uitsluitend op productiviteit: Luister naar wat medewerkers nodig hebben en handel hiernaar."
Boek bekijken
Gratis verzonden | Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Zo werkt de mens - ‘Inzichten en praktische adviezen’
Nico de Leeuw
Vollebregt betoogt dat onze huidige manier van werken en organiseren fundamenteel tekortschiet, wat blijkt uit alarmerende statistieken: slechts 23% van de werknemers wereldwijd is betrokken bij hun werk, 20% van de Nederlandse werknemers heeft burn-outklachten, en velen ervaren hun werk als zinloos.
Conclusie: Een gebalanceerde aanpak
Het herkennen en ondersteunen van medewerkers met depressie vraagt om een gebalanceerde aanpak. Als leidinggevende of collega kun je een belangrijke rol spelen door alert te zijn op signalen, een veilige omgeving te creëren waarin psychische problemen bespreekbaar zijn, en concrete ondersteuning te bieden waar nodig.
Onthoud dat je geen therapeut hoeft te zijn om te helpen. Vaak maken oprechte interesse, een luisterend oor en praktische aanpassingen al een groot verschil. Door depressie bespreekbaar te maken en de juiste ondersteuning te bieden, draag je bij aan zowel het welzijn van je medewerkers als een gezondere werkcultuur.
Bij ernstige depressieve klachten blijft professionele hulp noodzakelijk. Moedig medewerkers aan om contact op te nemen met de bedrijfsarts, een psycholoog of andere zorgprofessional. Samen werken aan mentale gezondheid leidt tot een sterkere, veerkrachtigere organisatie waarin iedereen tot zijn recht kan komen.
De bestsellers
-
€ 24,95
-
€ 34,99
-
€ 22,99
-
€ 24,99
-
€ 45,65
