Hoe vertaal ik de kernwaarden van mijn bedrijf naar dagelijks handelen?

Kernwaarden vormen het DNA van je organisatie, maar hoe zorg je ervoor dat ze meer zijn dan mooie woorden op de muur of in het jaarverslag? De uitdaging zit in het vertalen van deze abstracte principes naar concreet gedrag dat zichtbaar is in de dagelijkse praktijk. Dit vraagt om een doordachte aanpak waarin kernwaarden daadwerkelijk richting geven aan beslissingen en handelingen van medewerkers op alle niveaus.

Waarom kernwaarden vaak niet beklijven

Kernwaarden zouden het fundamentele ijkpunt moeten zijn voor gedrag in een organisatie. Helaas sluiten ze vaak niet aan op wat er werkelijk leeft. Zoals Edwin Tuin stelt: "Als de gepropageerde kernwaarde van de organisatie te veel afwijkt van de beleefde menswaarde van medewerkers, dan kan dat onbewust leiden tot onverschilligheid, passiviteit en zelfs cynisme." Een organisatie zonder beleefde kernwaarden is zielloos en dat houdt mensen tegen om mee te werken aan verandering.

De kloof tussen woorden en daden ontstaat wanneer kernwaarden van bovenaf worden opgelegd zonder dat ze verbonden zijn met het gedrag en de overtuigingen van de medewerkers. Peter Robertson verwoordt dit treffend: "Een bedrijf is wat de medewerkers doen. Natuurlijke groei, ook de kernwaarden van een bedrijf kunnen niet van boven opgelegd worden, maar alleen naar voren komen uit het gedrag van medewerkers."

Kernwaarden concreet maken: van abstract naar actie

De eerste stap in het vertalen van kernwaarden is ze concreet en meetbaar te maken. Abstracte waarden zoals 'integriteit' of 'klantgerichtheid' moeten worden vertaald naar specifiek, observeerbaar gedrag.

Een effectieve methode is het definiëren van gedragsankers per kernwaarde. Deze beschrijven concreet 'wat we wel doen' en 'wat we niet doen' voor elke waarde. Bijvoorbeeld, als 'samenwerking' een kernwaarde is, kan gedrag dat hierbij past zijn: 'We delen actief informatie met collega's', 'We vragen om input bij beslissingen die anderen raken' en 'We geven erkenning aan de bijdragen van anderen'.

Ernst-Jan Pfauth adviseert: "Vertaal je waarden naar concrete gewoontes in je privéleven en principes voor op je werk. Als je bijvoorbeeld 'constructief samenwerken' belangrijk vindt, kun je vastleggen dat je altijd met volledige aandacht vergadert en je laptop dichthoudt."

Kernwaarden verankeren in de organisatiecultuur

Om kernwaarden te laten leven is het essentieel ze te verankeren in de dagelijkse cultuur en processen van de organisatie.

Arjen Banach stelt: "Banach komt in het onderdeel over rituelen op de proppen met kernwaarden. Vaak zijn er al heel mooie kernwaarden. Echter voelen ze soms aan als een lege huls. Voel je je verbonden met die kernwaarden? Hier komen rituelen om de hoek. Ze kunnen helpen verbinding te maken met de kernwaarden."

Enkele praktische manieren om kernwaarden te verankeren in de dagelijkse praktijk zijn:

• Storytelling: Deel regelmatig verhalen die laten zien hoe kernwaarden in de praktijk worden gebracht. Vier successen die de waarden weerspiegelen.
• Besluitvorming: Gebruik kernwaarden expliciet als toetssteen bij beslissingen. Vraag: "Welke kernwaarde helpt ons bij deze beslissing?"
• Feedback: Geef feedback specifiek gekoppeld aan kernwaarden. "Ik waardeer hoe je onze kernwaarde 'klantgerichtheid' hebt getoond door..."
• Herkenning en waardering: Erken en beloon gedrag dat kernwaarden weerspiegelt.

De rol van leiderschap bij het levend houden van kernwaarden

Leiders spelen een cruciale rol in het vertalen van kernwaarden naar dagelijks handelen. Zij moeten het voorbeeld geven door de waarden consequent voor te leven.

Brené Brown adviseert: "De overige drie vaardigheden voor moedig leiderschap zijn leven vanuit waarden, het ontwikkelen van betrouwbaarheid en leren opstaan. Waarden worden hierbij gezien als heel erg belangrijke overtuigingen. Brown adviseert om voor je zelf en je organisatie slechts twee tot drie kernwaarden te kiezen."

Leiders moeten niet alleen praten over kernwaarden, maar ze ook consequent voorleven. Marilijn Boumeester stelt: "Kernwaarden hebben geen zin als je ze niet expliciteert, verfrist en doorleeft. Vertel die verhalen over succes en falen; doe wat je zegt. Durf de complexiteit rondom waarden en het belijden ervan in het middelpunt te stellen. Als je bij een bedrijf naar binnen loopt, moet je waarden direct kunnen voelen."

Praktische implementatiestrategieën

Er zijn verschillende bewezen methoden om kernwaarden te integreren in het dagelijks handelen:

Enkele effectieve implementatiestrategieën zijn:

• Start bij werving en selectie: Selecteer nieuwe medewerkers niet alleen op vaardigheden maar ook op aansluiting bij de kernwaarden.
• Integreer in onboarding: Maak kernwaarden een centraal onderdeel van het inwerkprogramma, met concrete voorbeelden en oefeningen.
• Koppel aan prestatiebeoordeling: Evalueer medewerkers niet alleen op wat ze bereiken, maar ook op hoe ze dit doen in relatie tot de kernwaarden.
• Ontwikkel leerprogramma's: Creëer trainingen en workshops die specifiek gericht zijn op het ontwikkelen van vaardigheden die de kernwaarden ondersteunen.
• Maak kernwaarden zichtbaar: Integreer kernwaarden in fysieke ruimtes, communicatiemiddelen en dagelijkse processen.

Meetbaar maken van kernwaarden in actie

Om te zorgen dat kernwaarden echt impact hebben, is het belangrijk om hun toepassing meetbaar te maken. Dit helpt bij het monitoren van voortgang en het bijsturen waar nodig.

Mogelijke meetpunten zijn:

• Medewerkerstevredenheid specifiek gericht op kernwaarden
• Klantfeedback gekoppeld aan kernwaarden
• Percentage beslissingen waarbij kernwaarden expliciet als referentiepunt zijn gebruikt
• Aantal voorbeeldverhalen van kernwaarden in actie die worden gedeeld
• Mate waarin medewerkers kernwaarden kunnen benoemen en uitleggen hoe ze die toepassen

Conclusie: van papier naar praktijk

Het vertalen van kernwaarden naar dagelijks handelen is geen eenmalige actie maar een doorlopend proces. Het vraagt om consistente aandacht, voorbeeldgedrag van leiders en integratie in alle aspecten van de organisatie. Wanneer kernwaarden werkelijk worden geleefd, vormen ze een krachtig kompas dat richting geeft aan beslissingen, gedrag en cultuur.

De sleutel ligt in het concreet maken van abstracte waarden, het consistent voorleven door leiders, het verankeren in organisatieprocessen en het vieren van successen. Zoals Marilijn Boumeester het treffend zegt: "Waarden zijn zielloos als je ze niet elke dag laadt."

Door kernwaarden te verweven in het dagelijks handelen creëer je een authentieke, herkenbare organisatiecultuur die zowel medewerkers als klanten aanspreekt en bindt. Dit leidt niet alleen tot meer betrokkenheid en werkplezier, maar uiteindelijk ook tot betere bedrijfsresultaten.