Lichaamsbewustzijn op de werkvloer: waarom en hoe?

In de huidige werkwereld brengen we veel tijd door achter bureaus, vergadertafels en beeldschermen. We zijn vooral met ons hoofd bezig, terwijl we vaak vergeten dat ons lichaam een cruciale rol speelt in onze productiviteit, creativiteit en algehele welzijn. Lichaamsbewustzijn op de werkvloer is meer dan een trend - het is een essentiële vaardigheid die stress kan verminderen, betere besluitvorming bevordert en de werkcultuur positief kan transformeren. Maar hoe integreer je lichaamsbewustzijn effectief in je dagelijkse werkroutine en die van je team?

Waarom lichaamsbewustzijn op het werk belangrijk is

Op de werkvloer zijn we vaak vooral met ons hoofd bezig. We denken, plannen, beslissen en communiceren, maar vergeten daarbij dat ons hele lichaam meedoet. Vooral in stressvolle situaties merken we dit - een stijve nek, gespannen schouders of moeite met slapen. Door bewuster te worden van je lichaam, kun je eerder signalen van stress herkennen en erop reageren voordat ze problematisch worden.

Zoals Paula Kolthoff in haar boek beschrijft, helpt lichaamsbewustzijn je niet alleen om balans te vinden maar ook om effectiever te communiceren en meer impact te maken in je rol als begeleider, leider of collega. Door bewust te worden van bijvoorbeeld je houding en ademhaling, kun je je presentie versterken en beter omgaan met intense situaties op het werk.

Concrete technieken voor meer lichaamsbewustzijn

Het bevorderen van lichaamsbewustzijn begint met eenvoudige maar effectieve praktijken die gemakkelijk in de werkdag geïntegreerd kunnen worden:

1. Start met lichaamsscans

Een korte lichaamsscan is een effectieve manier om lichaamsbewustzijn te ontwikkelen. Neem regelmatig een minuut om bewust aandacht te schenken aan je lichaam. Waar voel je spanning? Hoe zit je? Hoe is je ademhaling? Victor Mion beschrijft hoe hij zichzelf scant voor en tijdens het werken aan een klus, om ervoor te zorgen dat hij in de juiste mindset blijft. Deze simpele techniek kan helpen om vroegtijdig signalen van stress te herkennen.

2. Integreer beweging in je werkdag

Regelmatig bewegen is essentieel voor lichaamsbewustzijn. Zoals Fabio D'Agata benadrukt, kunnen actieve breaks zoals een korte lunchwandeling of een rondje fietsen een break in de sleur van het werk creëren. Door dit soort laagdrempelige beweegmomenten in te bouwen, breng je gemakkelijk meer activiteit in je dag en zorg je voor je lijf én je brein.

Je kunt ook vergaderingen al staand of wandelend houden. Dit verhoogt niet alleen de lichamelijke activiteit maar kan ook de creativiteit en focus bevorderen.

3. Adem bewust

Je ademhaling is een krachtig instrument voor het reguleren van stress en het vergroten van lichaamsbewustzijn. Neem regelmatig een moment om bewust te ademen. Judith Manshanden wijst erop dat veel mensen tijdens het werk zoveel tijd in hun hoofd doorbrengen dat ze hun lichaam volledig vergeten. Door aandacht te besteden aan je ademhaling, kun je uit de 'vecht-of-vlucht' modus komen die vaak door werkstress wordt getriggerd.

Lichaamsbewustzijn bevorderen in teams en organisaties

Als je niet alleen je eigen lichaamsbewustzijn wilt verbeteren maar ook dat van je team of organisatie, zijn er verschillende strategieën die je kunt toepassen:

1. Creëer een cultuur van bewustzijn

Begin vergaderingen met een korte bewustzijnsoefening. Dit kan zo simpel zijn als een minuut stilte om 'aan te komen' en bewust te worden van je lichaam en ademhaling. Paula Kolthoff benadrukt dat door je eigen lichaamsbewustzijn te ontwikkelen, je jezelf en anderen helpt in balans te blijven tijdens veranderingsprocessen. Hoe steviger jij staat, hoe beter je anderen kunt helpen dat ook te doen.

Moedig teamleden aan om signalen van hun lichaam serieus te nemen en grenzen te respecteren. Dit kan betekenen dat je expliciet maakt dat het oké is om een pauze te nemen wanneer nodig, of om een vergadering te onderbreken voor een korte bewegingsbreak.

2. Organiseer workshops en trainingen

Overweeg om workshops of trainingen over lichaamsbewustzijn aan te bieden. Dit kunnen sessies zijn over ergonomie, mindfulness, ademhalingstechnieken of zelfs yogalessen op de werkplek. Zoals een recensent opmerkt, kan het leren van 'Embodied Feedback' - waarbij je in feedback benoemt wat iets met je lichaam doet - een krachtig instrument zijn voor effectievere communicatie.

3. Pas de fysieke werkomgeving aan

De inrichting van de werkplek kan een grote invloed hebben op lichaamsbewustzijn. Zorg voor ergonomische werkplekken, sta-bureaus, zitballen als alternatief voor stoelen, of creëer een ruimte waar mensen kunnen stretchen of mediteren. Paul Van Den Bosch adviseert om zoveel mogelijk geplande en ongeplande beweegmomenten te gebruiken, rechtopstaand te vergaderen en te streven naar 10.000 stappen per dag.

Dagelijkse gewoonten voor beter lichaamsbewustzijn

Lichaamsbewustzijn ontwikkelen gaat niet over drastische veranderingen, maar over het cultiveren van kleine, dagelijkse gewoonten:

1. Neem regelmatig micropauzes

Plan korte pauzes in je werkdag om even te bewegen, te stretchen of gewoon bewust adem te halen. Manon Bongers deelt hoe ze haar werkritme heeft aangepast: "Ik zit maximaal anderhalf uur achter mijn laptop en doe tussentijds oefeningen, bijvoorbeeld voor mijn schouders. Tussen de middag wandel ik een half uur in de natuur."

2. Maak contact met je lichaam tijdens routinetaken

Gebruik routinetaken als triggers voor lichaamsbewustzijn. Bijvoorbeeld: elke keer dat je een e-mail verstuurt, neem je drie bewuste ademhalingen. Of elke keer dat je koffie haalt, doe je een korte stretch. Bas Snippert suggereert om tijdens momenten van gezond plezier, zoals wandelen, jezelf af te vragen: "Hoe weet ik dat ik mij nu goed voel?" Dit leidt mensen naar hun lichamelijke gewaarwording van het positieve in hun leven.

3. Beoefen mindfulness

Mindfulness is een krachtige manier om lichaamsbewustzijn te ontwikkelen. Het gaat om het cultiveren van niet-oordelende aandacht voor het huidige moment, inclusief lichamelijke sensaties. Een recensent merkt op dat zelfs een korte bodyscan, die minder dan twee minuten kost, je bewuster kan maken van je lichaam tijdens de werkdag.

Omgaan met uitdagingen

Bij het implementeren van meer lichaamsbewustzijn op de werkvloer kun je verschillende uitdagingen tegenkomen:

1. Tijdsdruk

Een veelgehoorde uitdaging is: "Ik heb geen tijd voor dit soort praktijken." Het is belangrijk te beseffen dat veel van deze technieken slechts enkele minuten of zelfs seconden in beslag nemen. Zoals beschreven in een recensie, kunnen zelfs oefeningen die slechts een paar seconden tot 2-3 minuten duren, een waardevolle 're-boot' geven waardoor je minder snel leegloopt.

2. Weerstand tegen verandering

Sommige collega's of leidinggevenden kunnen sceptisch zijn over het nut van lichaamsbewustzijn. Deel onderzoek dat de voordelen aantoont, zoals verhoogde productiviteit, minder ziekteverzuim en betere besluitvorming. Begin klein, met vrijwillige deelname, en laat de resultaten voor zich spreken.

3. Verlies van momentum

Net als bij elke nieuwe gewoonte, kan het enthousiasme na verloop van tijd afnemen. Houd de praktijken fris door variatie aan te brengen, successen te vieren en regelmatig te herinneren aan de voordelen. Overweeg ook om een 'lichaamsbewustzijn-buddy' te zoeken - iemand met wie je je ervaringen kunt delen en die je kan helpen gemotiveerd te blijven.

Conclusie: Lichaamsbewustzijn als investering in duurzame prestaties

Het bevorderen van lichaamsbewustzijn op de werkvloer is geen luxe maar een essentiële investering in duurzame prestaties en welzijn. Door eenvoudige technieken zoals lichaamsscans, bewuste ademhaling en regelmatige beweging in de werkdag te integreren, kunnen individuen en teams stress beter hanteren, effectiever communiceren en uiteindelijk productiever werken.

Zoals >Paula Kolthoff benadrukt: "Over de meeste gebeurtenissen in je leven heb je geen controle, maar de kwaliteit van je aanwezigheid kun je trainen." Deze training begint met bewustzijn van je lichaam - het instrument waarmee je elke dag werkt maar dat vaak over het hoofd wordt gezien.

Begin klein, wees geduldig en consistent, en ontdek hoe een verhoogd lichaamsbewustzijn niet alleen je werkprestaties maar je hele werkervaring kan transformeren.