Taalontwikkeling van het kind

Lijst van figuren en tabellen 9

1 Kindertaalontwikkeling en kindertaalstudie 11
Maurits Mok, De kinderen
1.1 Korte schets van de taalontwikkeling 12
1.2 Aspecten van taalontwikkeling 15
1.3 Waarom verwerft een kind taal? 24
1.4 Hoe onderzoekt men kindertaal? 33
1.5 Besluit: taalverwerving, een multifactorieel proces 42
Intermezzo (Hana, Battus, Gerrit Komrij) 47

2 Taalaanbod van de omgeving 49
Elisabeth Barrett-Browning, Woman know...
2.1 Wat is taalaanbod? 50
2.2 Fragmenten van taalaanbod 53
2.3 Kenmerken van taalaanbod 57
2.4 Verschillende taalaanbieders 69
2.5 Wederzijdse effecten 71
2.6 Besluit: taalaanbod, een natuurlijke didactiek 74
Intermezzo (Rutger Kopland, Battus, Karel Jonckheere, J.W. Schulte Nordholt) 75

3 De prelinguale periode: het eerste levensjaar 79
Jo Gisekin, Pieter-Jan
3.1 Wat gebeurt er in de prelinguale periode? 80
3.2 Huilen/schreien en vroege luisterontwikkeling (geboorte tot 6 weken) 84
3.3 Vocaliseren (gemiddeld van 6 weken tot 4 maanden) 88
3.4 Vocaal spel (gemiddeld van 4 tot 7 maanden) 91
3.5 Brabbelen (gemiddeld van 7/8 tot 12 maanden) 94
3.6 Besluit: prelinguale periode, het onzichtbare fundament 103
Intermezzo (Koos Schuur, Guillaume van der Graft, Jan Engelman) 105

4 De vroeglinguale periode 107
Paul van Ostaijen, Marc groet ’s morgens de dingen
4.1 Wat gebeurt er in de vroeglinguale periode? 108
4.2 Fragmenten van taalproductie tijdens de vroeglinguale periode 110
4.3 Eénwoordfase en verdere woordenschatontwikkeling (1j tot 1j6m) 112
4.4 Twee en meerwoordzin, telegramstijlfase (1j6m tot 2j6m) 121
4.5 Fonologische ontwikkeling 133
4.6 Taal als spel 144
4.7 Besluit: vroeglinguale periode, de eerste bouwstenen zijn er 146
Intermezzo (C. Buddingh, Han G. Hoekstra, Bert Voeten) 148

5 De differentiatiefase 151
Elisabeth Eijbers, Taalles
5.1 Grote veranderingen 152
5.2 Enkele fragmenten van taalproductie tijdens deze periode 155
5.3 De verdere fonologische ontwikkeling 157
5.4 Semantiek en woordenschat 161
5.5 Syntaxis 180
5.6 Morfologische ontwikkeling 188
5.7 Taal als spel 198
5.8 Pragmatische, communicatieve en metalinguïstische aspecten 209
5.9 Aarzelend spreken 214
5.10 Besluit: differentiatiefase, de reuzensprong 215
Intermezzo (Han G. Hoekstra, Willem Elsschot, Willem Kloos, Edaìn) 217

6 De voltooiingsfase 221
Jan Hanlo, Uw klanken
6.1 Van taal naar taalcultuur 222
6.2 De verdere fonologische ontwikkeling 223
6.3 Semantiek en woordenschat 224
6.4 Morfo-syntactische aspecten 228
6.5 Taal als spel 229
6.6 Pragmatische, communicatieve en metalinguïstische aspecten 236
6.7 Besluit: klaar voor geletterdheid 240
Intermezzo (Frank Eerhart, Godfried Bomans, Ed Leeflang, Bart Moeyaert,
Christina Guirlande, Ryszard Krynicki) 241

7 Twee- en meertaligheid bij jonge kinderen 245
J.C. van Schagen, Boris
7.1 Wat is tweetaligheid bij kinderen? 246
7.2 Standaardtaal, dialect en taalvarianten 249
7.3 Simultane tweetaligheid 250
7.4 Successieve tweetaligheid 256
7.5 Besluit: vroege meertaligheid 261
Intermezzo (Nico Scheepmaker, O. Jespersen) 264

8 Taalproblemen bij kinderen 267
Guillaume van der Graft, Wees de stem...
8.1 Factoren bij de opbouw van het spraaktaalsysteem 268
8.2 Spraakstoornissen 272
8.3 Taalstoornissen 278
8.4 Specifieke taalstoornissen 281
8.5 Niet-specifieke taalstoornissen 293
8.6 Besluit: taalproblemen moeten serieus genomen worden 299
Intermezzo (Jan-Simon Minkema, Hubert van Herreweghen,
Albert Verwey, Jo Gisekin, Jozef Deleu) 300

Begrippenlijst 302
Appendix: Evolutieschema’s na de vroeglinguale periode 306
Bibliografie en auteursregister 310
Register 352