Wetenschappelijk onderzoek in de zorg

Bij medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen zijn verschillende belangen in het geding: de rechten van patiënten en proefpersonen enerzijds en de maatschappelijke betekenis van het onderzoek anderzijds. Hoe vinden we de juiste balans tussen deze belangen? Vaak spitst deze discussie zich toe op de positie van kwetsbare proefpersonen, zoals minderjarigen of wilsonbekwame patiënten. Maar ook de zorgvuldigheid in het algemeen blijft aandacht vragen, zoals recent in de zogenaamde probiotica-affaire. In deel 1 van dit preadvies schetsen prof. mr. dr. D.P. Engberts en mr. Y.M. Koster-Reidsma de historie en de achtergrond van de huidige regelgeving over medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen. Vervolgens behandelen zij een aantal actuele onderwerpen en doen zij aanbevelingen voor de regulering.

De discussie over de juridische aspecten van wetenschappelijk onderzoek met gegevens, lichaamsmateriaal en biobanken staat sterk in het teken van privacy. Deze discussie is in een ander licht komen te staan door de steeds verdergaande mogelijkheden om gegevens elektronisch op te slaan en te verspreiden. Specifieke vragen worden opgeroepen door de komst van de zogenoemde biobanken, waarin gegevens of lichaamsmateriaal voor toekomstig onderzoek worden opgeslagen. In dit deel van het preadvies laat mr. dr. M.C. Ploem zien dat van een samenhangend en uitgekristalliseerd wettelijk kader nog onvoldoende sprake is. Een van de suggesties die zij doet, is om de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) te verbreden tot al het medisch-wetenschappelijk onderzoek.