Compendium Echtscheiding

Woord vooraf / 19
Redactie en auteurs / 21
Redactie / 21
Auteurs / 21
Lijst van afkortingen / 23
1 De psychologie van scheidingen / 25
Drs. B.A. de Vries
1.1 Algemeen / 25
1.1.1 Inleiding / 25
1.1.2 Begrippen (De Vries, 2019) / 27
1.2 Wetenschappelijk onderzoek / 30
1.2.1 Ouderlijke strijd en lijdende kinderen / 32
1.2.2 Echtscheiding, hartinfarcten en zelfdoding / 33
1.3 Psychologisch-theoretische basis / 35
1.3.1 Leertheoretische inzichten / 36
1.4 Classificatiesysteem bij scheiding en/of ouderlijke strijd / 55
1.4.1 Scheidingscategorieën wel/geen samenleving en wel/geen kinderen / 58
1.4.2 Conflictcategorieën / 59
1.5 Betekenis van psychologische inzichten voor de praktijk van de jurist / 64
1.5.1 Conflictonderzoek en -diagnostiek / 64
1.5.2 Leidraad assessment scheidingsoorten / 65
1.5.3 Nawoord / 71
2 Internationaal privaatrecht: echtscheiding en nevenvoorzieningen / 73
Mr. dr. J.G. Knot
2.1 Echtscheiding / 73
2.1.1 Rechtsmacht / 73
2.1.2 Toepasselijk recht / 77
2.2 Huwelijksvermogensrecht / 80
2.2.1 Rechtsmacht / 80
2.2.2 Toepasselijk recht: conflictregelkalender / 85
2.2.3 Inleiding op de Huwelijksvermogensrechtverordening / 87
2.2.4 Rechtskeuze: art. 22-24 HuwVermVo / 91
2.2.5 Vorm huwelijkse voorwaarden: art. 25 HuwVermVo / 93
2.2.6 Objectief toepasselijk recht: art. 26 HuwVermVo / 94
2.2.7 Derden: art. 28 HuwVermVo / 97
2.2.8 Aanknopingsovermacht / 98
2.2.9 Pensioenverevening / 100
2.2.10 Haags Huwelijksvermogensverdrag 1978 / 101
2.3 Ouderlijke verantwoordelijkheid: gezag, omgang en
kinderbescherming / 112
2.3.1 Rechtsmacht / 112
2.3.2 Toepasselijk recht / 120
2.4 Onderhoudsverplichtingen / 124
2.4.1 Rechtsmacht / 124
2.4.2 Toepasselijk recht / 127
3 Echtscheidingsprocesrecht / 135
Mr. A.V.T. de Bie en Mr. E.E. Kraan
3.1 Inleiding / 135
3.1.1 Toepasselijke wet- en regelgeving / 135
3.1.2 Het verzoek tot echtscheiding / 136
3.1.3 Relatieve bevoegdheid / 137
3.1.4 De grond voor de echtscheiding / 138
3.2 Echtscheiding op eenzijdig of gemeenschappelijk verzoek / 138
3.2.1 Echtscheiding op eenzijdig verzoek / 138
3.2.2 Echtscheiding op gemeenschappelijk verzoek / 142
3.2.3 Opnemen door partijen getroffen regeling in beschikking / 142
3.3 Eisen waaraan het echtscheidingsverzoek moet voldoen en over te leggen
stukken (art. 815 Rv) / 143
3.3.1 Inhoud van het verzoekschrift / 143
3.3.2 Over te leggen bescheiden bij het echtscheidingsverzoek / 144
3.4 Verweer(schrift) tegen de echtscheiding / 149
3.4.1 Verweer tegen de echtscheiding / 150
3.4.2 Het verweerschrift / 152
3.5 De mondelinge behandeling (art. 27, 279, 802, 803 en 818 Rv) / 154
3.5.1 Achterwege blijven of uitstel van de mondelinge behandeling / 154
3.5.2 Oproeping voor de zitting / 155
3.5.3 Indienen van stukken / 156
3.5.4 Verwijzen naar mediation (art. 818 lid 2 Rv) / 157
3.5.5 Geconcentreerde behandeling (art. 818 lid 5 Rv) / 158
3.5.6 Horen van informanten / 158
3.5.7 Schikking ter zitting / 158
3.5.8 Mondelinge uitspraak / 159
3.6 De beschikking / 160
3.6.1 Beschikking; uitspraaktermijn / 160
3.6.2 Vereisten aan de beschikking / 161
3.6.3 Inhoud van de beschikking / 162
3.6.4 Bewijsrecht van toepassing / 162
3.6.5 Proceskostenveroordeling / 162
3.6.6 Werking van de beschikking / 163
3.6.7 Gezag van gewijsde / 164
3.7 Voorlopige voorzieningen / 165
3.7.1 Soorten voorlopige voorzieningen / 166
3.7.2 Andere voorlopige voorzieningen? / 169
3.7.3 Geldigheidsduur voorlopige voorzieningen / 171
3.7.4 Procedure voorlopige voorzieningen / 174
3.7.5 Appelverbod / 175
3.7.6 Wijzigings- of intrekkingsmogelijkheid / 175
3.7.7 Relatie met het echtscheidingsgeding / 177
3.8 Nevenvoorzieningen / 177
3.8.1 Partneralimentatie (art. 827 lid 1 onder a Rv) / 178
3.8.2 Verdeling en verrekening (art. 827 lid 1 onder b Rv) / 179
3.8.3 Nevenvoorzieningen met betrekking tot de minderjarige kinderen
(art. 827 lid 1 onder c Rv) / 180
3.8.4 Bewoning van de echtelijke woning en gebruik van de inboedel
(art. 827 lid 1 onder d. Rv) / 183
3.8.5 Toekenning van het huurrecht van de echtelijke woning
(art. 827 lid 1 onder e Rv) / 183
3.8.6 Andere nevenvoorzieningen / 184
3.9 Procespositie minderjarige / 185
3.9.1 Procesonbekwaamheid / 185
3.9.2 Hoorrecht; kindgesprek / 185
3.9.3 Informele rechtsingang / 187
3.9.4 Bijzondere curator / 187
3.9.5 Geen recht op hoger beroep / 189
3.10 Hoger beroep / 189
3.10.1 Toepasselijke regelgeving / 189
3.10.2 Appelmomenten: eind- of tussenbeschikking / 190
3.10.3 Appeltermijnen / 191
3.10.4 Verweerschrift, incidenteel appel / 192
3.10.5 Hoger beroep tegen de echtscheidingsbeslissing / 193
3.10.6 Grievenstelsel / 193
3.10.7 Verandering of vermeerdering van verzoek / 194
3.10.8 Zelfstandig tegenverzoek in hoger beroep / 194
3.10.9 Procedure na cassatie en verwijzing door Hoge Raad / 194
3.11 Scheiding van tafel en bed en ontbinding van het huwelijk na scheiding
van tafel en bed / 195
INHOUDSOPGAVE
3.12 Ontbinding van het geregistreerd partnerschap / 196
3.13 KEI / 196
4 Echtscheiding, scheiding van tafel en bed en ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed en beëindiging geregistreerd partnerschap / 203
Mr. K.A. Boshouwers
4.1 Algemeen / 203
4.1.1 Samenlevingsvormen / 203
4.1.2 Het huwelijk / 203
4.1.3 Het geregistreerd partnerschap / 204
4.2 De beëindiging van het huwelijk / 205
4.2.1 De vier gronden voor beëindiging van het huwelijk / 205
4.3 De echtscheiding / 206
4.3.1 De duurzame ontwrichting / 206
4.3.2 Het betwisten van de duurzame ontwrichting / 207
4.3.3 Het pensioenverweer / 208
4.3.4 De wilsonbekwame echtgenoot / 210
4.3.5 De feitelijke ontbinding van het huwelijk door inschrijving van de echtscheidingsbeschikking / 211
4.4 Scheiding van tafel en bed / 213
4.4.1 Het begrip scheiding van tafel en bed / 213
4.4.2 Duurzame ontwrichting als grondslag voor scheiding van tafel en bed / 213
4.4.3 Echtscheiding naast scheiding van tafel en bed / 213
4.4.4 Het tot stand komen van de scheiding van tafel en bed / 214
4.4.5 Scheiding van tafel en bed en verzoening / 214
4.5 De ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed / 214
4.5.1 Geen echtscheiding, maar ontbinding van het huwelijk / 214
4.5.2 Het pensioenverweer / 215
4.5.3 Een bijdrage in de kosten van levensonderhoud / 215
4.5.4 De formele ontbinding van het huwelijk / 215
4.5.5 Verzoening / 216
4.6 De beëindiging van het geregistreerd partnerschap / 216
4.6.1 De vijf wijzen van beëindiging van het geregistreerd partnerschap / 216
4.6.2 Bepalingen van overeenkomstige toepassing / 216
4.6.3 De duurzame ontwrichting / 217
4.6.4 Het pensioenverweer / 217
4.6.5 Het met wederzijds goedvinden beëindigen van het geregistreerd partnerschap / 217
4.6.6 De ontbinding van het geregistreerd partnerschap door de rechter / 218
4.6.7 De ontbinding van het geregistreerd partnerschap / 218
5 De materiële positie van de minderjarige / 219
Mr. dr. V.M. Smits
5.1 Introductie / 219
5.2 Het belang van het kind / 219
5.2.1 Artikel 3 IVRK / 219
5.2.2 Werking van artikel 3 / 221
5.2.3 Ouderlijke verantwoordelijkheid / 221
5.3 Het ouderschapsplan / 222
5.3.1 Introductie / 222
5.3.2 Rechtskarakter van het ouderschapsplan / 223
5.3.3 De inhoud van het ouderschapsplan / 223
5.3.4 Betrokkenheid van het kind / 230
5.4 Toetsing van het ouderschapsplan / 231
5.5 Gezag na scheiding / 232
5.5.1 Introductie / 232
5.5.2 De persoon van de minderjarige / 233
5.5.3 Het bewind over het vermogen / 234
5.5.4 Vertegenwoordiging in burgerlijke handelingen in en buiten rechte / 234
5.5.5 Gezag na scheiding / 234
5.5.6 Hoofdverblijfplaats / 236
5.5.7 Informele rechtsingang / 237
5.6 Contact na scheiding / 237
5.7 De conflictueuze scheiding / 243
5.7.1 Introductie / 243
5.7.2 De regierechter / 244
5.7.3 Ondertoezichtstelling / 244
5.7.4 Benoeming bijzondere curator / 247
5.7.5 Wijziging gezag / 248
6 Onderhoudsverplichtingen / 249
Mr. K.A. Boshouwers
6.1 Algemeen / 249
6.1.1 Kinder- en partneralimentatie / 249
6.1.2 Het rapport van de expertgroep alimentatienormen en de juridische status / 249
6.1.3 Samenloop van onderhoudsverplichtingen en een voorrangsregel / 250
6.1.4 Afspraken over de onderhoudsverplichtingen / 252
6.2 Een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding / 253
6.2.1 Het verzoek om vaststelling van een bijdrage in de kosten van verzorging
en opvoeding / 253
6.2.2 De kring van onderhoudsplichtigen / 253
6.2.3 De onderhoudsgerechtigde / 254
6.2.4 Het afzien van een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding, respectievelijk in de kosten van levensonderhoud en studie / 254
6.2.5 Een niet wijzigingsbeding bij het bepalen van bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding / 255
6.2.6 Behoefte en behoeftigheid / 256
6.2.7 Het eigen aandeel in de kosten van een kind / 257
6.3 De positie van de jongmeerderjarige / 262
6.3.1 Het omzetten van de bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding in een bijdrage in de kosten van levensonderhoud en studie / 262
6.4 Het voorzien in de kosten van verzorging en opvoeding / 264
6.4.1 Een forfaitaire benadering bij het vaststellen van de draagkracht / 264
6.4.2 De confrontatie van behoefte en draagkracht / 268
6.4.3 De invloed van de zorgregeling door de zorgkorting / 268
6.4 4 Niet-financiële factoren / 270
6.4.5 Voorlopige voorzieningen / 271
6.5 Een bijdrage in de kosten van levensonderhoud / 271
6.5.1 De onderhoudsverplichting / 271
6.5.2 De huwelijksgerelateerde behoefte / 273
6.5.3 De eigen inkomsten van de tot onderhoud gerechtigde en diens verdiencapaciteit / 276
6.5.4 De draagkracht / 277
6.5.5 Het samenleven van de echtgenoot in de zin van artikel 1:160 BW / 285
6.5.6 Procedurele aspecten / 286
6.5.7 Voorlopige voorzieningen / 286
7 Omvang en samenstelling ontbonden huwelijks gemeenschap / 287
Prof. mr. A.H.N. Stollenwerck
7.1 Inleiding / 287
7.1.1 De wettelijke algehele gemeenschap van goederen sinds 1 januari 2012 / 289
7.1.2 Boedelmenging bij de wettelijke algehele gemeenschap van goederen / 289
7.1.3 Peildatum samenstelling en omvang bij beide huwelijksgemeenschappen / 290
7.1.4 Uitsluitingsclausule bij de wettelijke algehele gemeenschap van goederen / 290
7.1.5 Verknochtheid bij beide huwelijksgemeenschappen / 292
7.1.6 Zaaksvervanging bij beide huwelijksgemeenschappen / 293
7.1.7 Vergoedingsrechten bij beide huwelijksgemeenschappen / 293
7.1.8 Omvang van de vergoedingsvordering wegens vermogensoverheveling / 296
7.1.9 Bewijsvermoeden bij beide huwelijksgemeenschappen / 301
7.1.10 Gemeenschapsschulden bij beide huwelijksgemeenschappen / 301
7.2 Huwelijksgemeenschap / 302
7.2.1 De wettelijke beperkte gemeenschap van goederen: omvang en samenstelling / 302
7.2.2 De gezamenlijke goederen en schulden vóór de aanvang van de wettelijke beperkte gemeenschap / 304
7.2.3 Verkrijgingen krachtens erfrecht of gift / 305
7.2.4 Buiten de huwelijksgemeenschap vallend ondernemingsvermogen / 306
7.2.5 Gemeenschapsschulden/privéschulden / 308
7.2.6 Bewijsvermoeden / 310
7.3 Conclusie / 311
8 De verdeling van de ontbonden huwelijksgemeenschap door de rechter / 313
Mr. dr. B. Breederveld
8.1 Algemeen / 313
8.1.1 De verdeling door de rechter als onderdeel van de echtscheidingsprocedure / 314
8.2 De bevoegdheid van de rechter om te verdelen / 315
8.2.1 Gebrek aan overeenstemming tussen de echtgenoten / 315
8.3 Wat kan aan de rechter worden verzocht? / 317
8.3.1 Het gelasten van de wijze van verdeling / 317
8.3.2 De verdeling vaststellen / 318
8.3.3 Wat is gevorderd of aan de rechter verzocht? / 319
8.4 De samenstelling van de ontbonden huwelijksgemeenschap / 320
8.4.1 Classificatie van het vermogen / 321
8.4.2 Onvoldoende gegevens / 322
8.5 De verdeling door de rechter / 323
8.5.1 De rechter heeft een grote mate van vrijheid / 324
8.5.2 Feitelijke verdeling / 325
8.5.3 Vergoeding wegens overbedeling / 326
8.5.4 Verkoop / 328
8.6 Verdeling bij helfte / 331
8.6.1 Geen afwijking dan in zeer uitzonderlijke omstandigheden / 331
8.6.2 Schulden / 333
8.7 De bij de verdeling in aanmerking te nemen waarde / 335
8.7.1 Hoofdregel: het tijdstip van verdeling / 335
8.7.2 Overeenstemming over de toedeling, niet over de waarde / 337
8.7.3 De echtgenoten komen een ander tijdstip overeen / 338
8.7.4 Afwijking op grond van redelijkheid en billijkheid / 340
8.8 Waarderingsmaatstaven / 341
8.8.1 Waardering van de eigen onderneming / 342
8.8.2 Deskundigenbericht / 344
8.9 De schulden van de ontbonden gemeenschap / 345
8.9.1 Gemeenschapsschuld / 347
8.9.2 Andere schulden / 350
8.10 Redelijkheid en billijkheid / 352
8.10.1 Rekening houden met de belangen van partijen en het algemeen belang / 352
8.11 De goederenrechtelijke voltooiing van de verdeling / 353
8.11.1 De leveringshandeling / 354
8.11.2 De leveringshandeling indien de rechter verdeelt / 355
8.11.3 Uitvoering van de levering door toedoen van de rechter / 356
8.12 Afsluiting / 359
9 Contractuele verdeling / 361
Mr. P.J.T. van Gompel en mr. S. Mos-van Gool
9.1 Eenvoudige en bijzondere gemeenschappen / 361
9.1.1 Algemeen / 361
9.1.2 Eenvoudige gemeenschap / 362
9.1.3 Bijzondere gemeenschap / 362
9.2 Beschrijving van de gemeenschap / 363
9.2.1 Boedelbeschrijving / 363
9.2.2 Peildatum en waardering / 365
9.2.3 Vergoedingsrechten / 367
9.2.4 Dwaling in de waarde / 368
9.2.5 Verzwegen en overgeslagen goederen, benadeling van de gemeenschap / 369
9.3 Obligatoire verdeling / 372
9.3.1 Algemeen / 372
9.3.2 Overeenkomst tot verdeling / 372
9.3.3 Definitie verdeling / 373
9.3.4 Vormvereisten / 375
9.3.5 Wijzen van verdeling / 376
9.3.6 Aparte levering vereist / 376
9.3.7 Nietige en vernietigbare verdelingen / 376
9.3.8 Partiële verdeling / 377
9.3.9 Overbedeling / 378
9.3.10 Ongelijke verdeling / 379
9.3.11 Meer- en minderwaardeverrekening / 379
9.4 Goederenrechtelijke verdeling / 380
9.4.1 Leveringsformaliteiten / 380
9.4.2 Schulden / 381
9.4.3 Kwijting / 382
10 Afwikkeling van verrekenbedingen / 383
Mr. dr. E.W.J. Ebben
10.1 Inleiding / 383
10.2 Begripsbepaling / 384
10.2.1 Periodieke verrekenbedingen / 384
10.2.2 Finale verrekenbedingen / 384
10.3 De wet verrekenbedingen / 385
10.3.1 Inleiding / 385
10.3.2 Algemene regels betreffende verrekenbedingen / 386
10.3.3 Periodieke verrekenbedingen / 388
10.3.4 Finale verrekenbedingen / 389
10.4 De afwikkeling van verrekenbedingen bij echtscheiding / 390
10.4.1 Inleiding / 390
10.4.2 Het vervalbeding / 390
10.4.3 Omvang te verrekenen vermogen / 390
10.4.4 Afwikkeling niet-uitgevoerd periodiek verrekenbeding / 391
10.4.5 Extreme voorbeelden / 393
10.4.6 Redelijkheid en billijkheid / 394
10.4.7 Periodieke verrekening wordt finale verrekening? / 394
10.4.8 Omvang van het te verrekenen vermogen / 395
10.4.9 Rechtsvermoeden / 395
10.5 Samenloop en afgrenzing / 396
10.6 Vergoedingsrechten / 396
11 Fiscale aspecten van echtscheiding / 401
Mr. J.C. Jongekrijg en L.C. van Hulten MSc
11.1 Begrip fiscaal partner / 401
11.1.1 Begrip partner in art. 5a AWR / 402
11.1.2 Begrip partner in art. 1.2 Wet IB 2001 / 403
11.1.3 Einde fiscaal partnerschap / 404
11.2 Inkomenstoerekening na verzoek tot echtscheiding / 405
11.2.1 Beschrijving van de regeling omtrent de vrije inkomenstoerekening / 405
11.2.2 Gemeenschappelijke inkomensbestanddelen / 409
11.2.3 Gevolgen voor de heffingskortingen / 414
11.3 De eigen woning / 416
11.3.1 Begrip eigen woning en fictiebepalingen / 416
11.3.2 Scheidingsfictie van art. 3.111 lid 4 nader beschouwd / 419
11.3.3 Periode van duurzaam gescheiden leven: wie geeft de inkomsten aan en wie heeft recht op aftrek van rente? / 422
11.3.4 Bijleenregeling / 426
11.3.5 Bestaande eigenwoningschuld op 31 december 2012 / 430
11.3.6 Eigenwoningschuld aangegaan na 31 december 2012 / 434
11.3.7 Afwikkeling vergoedingsrechten / 437
11.4 Aanmerkelijkbelangregeling / 439
11.4.1 Definitie en fictiebepalingen / 439
11.4.2 Invloed huwelijksgoederenregime / 441
11.4.3 Indiening verzoek tot echtscheiding / 443
11.4.4 Verdeling huwelijksgoederengemeenschap / 445
11.4.5 Verrekenbedingen / 448
11.4.6 Afwikkeling vergoedingsrechten / 449
11.5 Winst uit onderneming / 451
11.5.1 Beschrijving van de regeling / 451
11.5.2 Invloed huwelijksgoederenregime / 453
11.5.3 Indiening verzoek tot echtscheiding / 454
11.5.4 Verdeling huwelijksgoederengemeenschap / 455
11.5.5 Man-vrouwfirma / 458
11.5.6 Stakingswinst en onttrekkingen / 460
11.5.7 Oudedagsreserve / 461
11.5.8 Verrekenbedingen / 462
11.5.9 Afwikkeling vergoedingsrechten / 463
11.5.10 Samenvatting / 464
11.6 Terbeschikkingstellingsregeling / 465
11.6.1 Beschrijving van de regeling / 465
11.6.2 Terbeschikkingstelling aan een onderneming (art. 3.91 Wet IB 2001) / 468
11.6.3 Terbeschikkingstelling aan een vennootschap (art. 3.92 Wet IB 2001) / 476
11.6.4 Verrekenbedingen / 481
11.6.5 Afwikkeling vergoedingsrechten / 481
11.6.6 Samenvatting / 482
11.7 Alimentatie / 483
11.7.1 Inleiding / 483
11.7.2 Periodieke uitkeringen en verstrekkingen / 484
11.7.3 Afkoopsom / 486
11.7.4 Kinderalimentatie / 488
11.7.5 Aftrekbare kosten / 488
11.7.6 Samenvatting / 488
11.8 Overdrachtsbelasting / 489
11.8.1 Verdeling huwelijksgemeenschap / 489
11.8.2 Verdeling eenvoudige gemeenschap / 490
11.8.3 Verrekenbedingen/tijdelijk creëren huwelijksgemeenschap / 491
11.8.4 Vergoedingsrechten / 493
11.8.5 Samenvatting / 494
12 Levensverzekeringen en echtscheiding / 495
Mr. dr. G.M.C.M. Staats
12.1 Inleiding / 495
12.2 Kapitaalverzekering eigen woning / 495
12.2.1 Voorwaarden kapitaalverzekering eigen woning / 496
12.2.2 Duurzaam gescheiden gaan leven / 497
12.2.3 Periode van onverdeeldheid / 498
12.2.4 Verdeling van de huwelijksgemeenschap / 498
12.2.5 Pand en KEW behoren tot privévermogen / 498
12.2.6 Aanpassen van de polis / 499
12.2.7 SEW/BEW / 501
12.3 Lijfrenten / 502
12.3.1 Box 1-lijfrenten / 503
12.3.2 Duurzaam gescheiden gaan leven / 505
12.3.3 Ontbinding van het huwelijk / 505
12.3.4 Verdeling van de huwelijksgemeenschap / 505
12.3.5 Lijfrentepolissen die niet tot een huwelijksgemeenschap behoren / 508
12.3.6 ‘Oude’ lijfrentepolissen en het overgangsrecht / 508
12.3.7 Bancaire lijfrenten / 513
12.4 Kapitaalverzekeringen (andere dan KEW) / 516
12.4.1 Fiscaal raamwerk kapitaalverzekeringen / 516
12.4.2 Duurzaam gescheiden gaan leven en de periode daarna / 519
12.4.3 Verdeling van huwelijksgemeenschap / 519
12.5 Saldolijfrenten / 523
12.6 Het ontslagvergoedingsstamrecht / 524
12.7 Overlijdensrisicoverzekeringen / 526
12.7.1 Tijdelijke overlijdensrisicoverzekeringen / 526
12.7.2 Levenslange overlijdensrisicoverzekeringen / 527
12.7.3 Overlijdensuitkering aan ex-echtgenoot / 527
12.8 Conclusie / 528
13 Pensioen en echtscheiding / 529
Mr. dr. G.M.C.M. Staats
13.1 Inleiding / 529
13.2 Korte beschrijving pensioenwetgeving / 530
13.3 Verrekening van pensioenrechten bij echtscheiding / 530
13.3.1 Boon/Van Loon / 530
13.3.2 De Wet Verevening pensioenrechten bij scheiding / 533
13.3.3 De Pensioenwet / 540
13.3.4 Het pensioen in eigen beheer / 543
13.3.5 Kan Boon/Van Loon nog van toepassing zijn? / 545
13.3.6 Pensioenverrekening bij ongehuwden / 546
13.4 Fiscale gevolgen pensioenverdeling / 547
13.4.1 Algemeen / 547
13.4.2 Aanspraak op pensioenverzekeraar of conversie / 547
13.4.3 Aanspraak op ex-echtgenoot / 548
13.4.4 Verrekening van pensioenrechten / 548
13.5 Verrekening van pensioenrechten bij ongehuwden / 554
13.6 Conclusie / 554
14 Huwelijkse voorwaarden met het oog op echtscheiding / 557
Prof. mr. A.H.N. Stollenwerck
14.1 Inleiding / 557
14.2 Vormvereiste / 557
14.3 Echtscheidingshuwelijksvermogensrecht / 558
14.4 Overgang van uitsluiting naar een goederenrechtelijke huwelijksgemeenschap / 559
14.5 Huwelijksgemeenschap met aanbrengsten / 562
14.6 Huwelijksgemeenschap met ongelijke aandelen / 564
14.7 Van uitsluiting naar een verbintenisrechtelijke of pseudohuwelijksgemeenschap / 566
14.8 Conclusie / 568
15 Het echtscheidingsconvenant / 571
Mr. W.H.A. Leonhard-Strien
15.1 Definiëring en totstandkoming echtscheidingsconvenant / 571
15.1.1 Definiëring / 571
15.1.2 Juridische kaders / 572
15.1.3 Wijze van totstandkoming / 573
15.1.4 Moment van totstandkoming / 574
15.1.5 Vóórhuwelijks echtscheidingsconvenant / 575
15.1.6 Wanneer is een echtscheidingsconvenant tot stand gekomen? / 578
15.2 Verankering echtscheidingsconvenant in de wet / 578
15.2.1 Civiel recht / 578
15.2.2 Procesrecht, verzoek opname in de beschikking / 579
15.3 Vorm echtscheidingsconvenant / 580
15.4 Inhoud echtscheidingsconvenant / 581
15.4.1 Beëindigingsgrond / 583
15.4.2 Gezamenlijk gezag / 585
15.4.3 Ouderschapsplan / 585
15.4.4 Indexering / 590
15.4.5 Voortzetting huur / 591
15.4.6 Inboedel en 'virtuele' goederen / 591
15.4.7 Verdeling gemeenschappelijke goederen / 592
15.4.8 Uitvoering huwelijksvoorwaarden/partnerschapsvoorwaarden / 593
15.4.9 Kosten / 594
15.4.10 Kwijting / 594
15.4.11 Geschillenregeling / 595
15.5 Vaststellingsovereenkomst / 595
15.6 Uitleg echtscheidingsconvenant / 598
15.7 Aantastbaarheid echtscheidingsconvenant / 598
15.7.1 Ontbreken van wilsovereenstemming (art. 3:34 BW jo. 6:217 BW) / 599
15.7.2 Strijd met de wet, goede zeden of openbare orde (art. 3:40 BW) / 599
15.7.3 Bedrog, bedreiging, misbruik van omstandigheden (art. 3:44 BW) / 600
15.7.4 Dwaling (art. 6:228 BW en art. 3:196 BW) / 601
15.7.5 Beperkende werking redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW) / 601
15.7.6 Verjaring / 602
16 Echtscheiding en erfrechtelijke voorzieningen / 603
Prof. mr. A.H.N. Stollenwerck
16.1 Inleiding / 603
16.2 Het erfrecht bij versterf en de wettelijke verdeling in het zicht van de echtscheiding / 603
16.3 Testamentair erfrecht in het zicht van de echtscheiding / 605
16.4 Erfrechtelijk anticiperen op de echtscheiding / 605
16.5 De wettelijke rechten van de onterfde echtgenoot / 607
16.6 Conclusie / 608

Jurisprudentieregister / 611
Trefwoordenregister / 627