Meer dan een ruzie

Door de veelal incidentgerichte aanpak van de politie ontbreekt het noodzakelijke zicht op de breedte van de problematiek die speelt in een gezin of een relatie. Dit blijkt uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut en Team Analyse & Onderzoek van de politie eenheid Amsterdam.

Doel van dit onderzoek was om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling door de politie binnen de samenwerking met netwerkpartners inzichtelijk te maken. Als de politie constateert of vermoedt dat sprake is van een bewijsbaar strafbaar feit, wordt voortvarend gehandeld en een strafrechtelijk onderzoek in gang gezet. In veel zaken is volgens de politie echter geen sprake van een (vermoeden van een) bewijsbaar strafbaar feit. De politie beschouwt het bijvoorbeeld als een relatieprobleem waar beide partijen schuld hebben of als een opvoedingsprobleem. Het incident wordt dan wel gemeld bij Veilig Thuis, maar er is geen sprake van samen optrekken. Er is nog werk aan de winkel voor de politie, als ze haar ambities voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling wil verwezenlijken, zo concluderen de onderzoekers.

De onderzoekers hebben op een viertal locaties de aanpak van de politie tegen het licht gehouden, namelijk in district Twente en de eenheden Amsterdam, Rotterdam en Limburg. Via deskresearch, interviews met sleutelfiguren bij politie, Openbaar Ministerie en Veilig Thuis en een uitgebreide analyse van politieregistratie(s) van 24 casus huiselijk geweld schetsen zij de weerbarstige realiteit van (ex-)partnergeweld, kinder- en oudermishandeling en stalking.

Het beleid is nog in volle ontwikkeling bij de politie. De politie benadert huiselijk geweld vaak als een op zichzelf staand incident. Er is daarbij lang niet altijd oog voor de voorgeschiedenis en geweldsdynamiek in de relatie of binnen het gezin. Hoewel de politie beschikt over informatie van eerdere meldingen en informatie over de bij huiselijk geweld betrokken verdachten en slachtoffers, kost het vinden en analyseren van de juiste informatie veel tijd (het maken van een tijdlijn, het verhelderen wie deed wat wanneer). Er is geen gestandaardiseerde wijze van informatie verwerken die inzicht verschaft in de context van een gezin, de situatie op een adres of omstandigheden van een persoon.

Als sprake is van een acute levensbedreigende situatie, dan wordt direct gehandeld door de politie, dikwijls samen met Veilig Thuis en in contact met het Openbaar Ministerie. De samenwerking met de crisisteams van Veilig Thuis verloopt goed; hiermee is er een directe lijn in het geval van acute onveiligheid en dreiging. In de meeste gevallen is echter geen sprake van een acute levensbedreigende situatie, maar wel van structurele onveiligheid en gevaar voor escalatie. In het zoeken naar maatregelen die de veiligheid vergroten gaat het om het weerbaarder maken van het slachtoffer en de bescherming van kinderen en slachtoffers. Het gaat daarnaast om maatregelen gericht op het tegengaan van het agressieve gedrag van de verdachte. Deze maatregelen kunnen ook onderdeel zijn van de politieaanpak als géén sprake is van (een vermoeden van) strafbare feiten, zeker als dit samen met Veilig Thuis of andere netwerkpartners gebeurt. De veiligheid kan worden vergroot als netwerkpartners niet ná of naast elkaar werken, maar vanuit een gezamenlijke visie en concreet plan van aanpak. Of dit gebeurt is nu nog te vaak afhankelijk van de betrokkenheid van de betreffende politiemedewerkers.

De politie heeft de ambitie om dit beleid te veranderen. Veiligheid voorop, breder kijken dan het incident en eigenaarschap, zijn de ontwikkeldoelstellingen van het politiebeleid. Het uitvoeringsplan omvat allerlei initiatieven om de netwerksamenwerking te verbeteren. In het kader hiervan zijn pilots gestart waarin de politie samen met Veilig Thuis naar het adres gaat na een 112 melding huiselijk geweld. Het uitgangspunt Veiligheid Voorop is dat het stoppen van het geweld, en het waarborgen van de veiligheid van betrokkenen, voorop staat.