

Prof.dr. I. Helsloot is hoogleraar Crisisbeheersing en Fysieke Veiligheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam en strategisch adviseur regionale brandweer Amsterdam-Amstelland.
Meer over de auteursSlimme(re) opsporing
Een verslag van de ontwikkeling en pogingen tot implementatie van een handreiking voor efficiënte opsporing door de politie
Samenvatting
Met slimme opsporing wordt een efficiëntere inzet van de politiële opsporingscapaciteit bedoeld, door slimme(re) keuzes te maken in het opsporingsproces. Dit boek geeft een handreiking met daarin tips voor leidinggevenden en rechercheurs gebaseerd op analyse van de uitspraken van de rechterlijke macht en op de inzichten uit de literatuur over de wijze waarop professionals in de praktijk besluiten. Het gaat om aanbevelingen als: denk procesmatig vooruit. Organiseer tijdig betrokkenheid van weeg- en stuurploeg en/of Openbaar Ministerie bij voortgangsbeslissingen. En: organiseer een kwaliteitscontrole op het verrichte onderzoek. De meest spraakmakende aanbeveling is om te overwegen met de opsporing te stoppen als er een hoofdbewijs en een steunbewijs is gevonden. Voor een veroordeling geldt dit als minimumbewijs.
Vanaf 2017 is geprobeerd deze handreiking op vijf plekken in Nederland als pilot te implementeren. De resultaten hiervan zijn in beeld gebracht door eigen observaties van het implementatieproces, evaluaties van opsporingsonderzoeken, enquêtes onder de medewerkers en een analyse van gebruikte bewijsmiddelen door de rechter. Vier van deze pilots waren uiteindelijk niet tot nauwelijks (blijvend) succesvol. De laatste pilot in 2019-2020 bij twee teams van de districtsrecherche in Noord-Holland liet echter zien dat de meeste aanbevelingen wel implementeerbaar waren.
Efficiëntere opsporing vraagt om een aantal voorwaarden: een urgentiegevoel bij de leidinggevenden, directief leiderschap en een beter en gedeeld begrip in de gehele strafrechtketen over wanneer er nu wel of niet voldoende bewijs is om iemand te veroordelen. Actief leiderschap is cruciaal omdat de intrinsieke motivatie om efficiënter te werken bij politieprofessionals en officieren van justitie meestal ontbreekt. Zij zoeken elk onderzoek het liefste tot de bodem uit, zonder daarbij oog te hebben voor de efficiency.
Specificaties
Over Peter van Lochem
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
1. Inleiding / 11
1.1 Aanleiding en doelstelling / 11
1.2 Het doel van het actieonderzoek / 12
1.3 De vraagstelling uitgewerkt / 14
1.4 Opzet en verloop van het actieonderzoek / 15
1.5 Leeswijzer / 17
2. Efficiency in de opsporing onderbelicht? / 19
2.1 De context: politiële opsporing / 19
2.2 Kwaliteit opsporing = boeven pakken én het voorkomen van missers? / 20
2.3 Kwaliteit = efficiency in de opsporing? / 22
2.4 Praktijk van en onderzoek naar bevorderen efficiëntie in de opsporing / 24
2.5 Een karakterisering van dit onderzoek naar meer efficiency in de opsporing / 26
3. Wat rechters doen en vinden / 29
3.1 Inleiding / 29
3.2 Wettig en overtuigend bewijs / 30
3.3 Eerste analyse: welke bewijsverzameling is toereikend? / 32
3.4 Verder gaan dan het minimumbewijs / 35
3.5 Tweede analyse: overdaad aan bewijsmiddelen? / 36
3.6 Implicaties voor efficiëntere opsporing / 39
3.7 Moeten alternatieve scenario’s worden weerlegd met nog meer bewijzen? / 41
4. Hoe zet je ervaren rechercheurs slim in? / 45
4.1 Het klassieke model van beslissen versus natuurlijke besluitvorming / 45
4.2 Een cruciaal principe: experts beslissen in het algemeen snel en goed / 47
4.3 Procesvalkuilen voor ervaren rechercheurs / 48
4.4 De voors en tegens van tunnelen / 51
4.5 Informatiezucht / 53
4.6 Twee procesaspecten op teamniveau / 54
Deel II: pogingen tot implementatie van de handreiking / 57
5. Wat theorie over implementatie / 59
5.1 Inleiding / 59
5.2 Aspecten in een veranderproces / 60
6. Eerste verkenning(en) bij de DRR in Noord-Holland / 65
6.1 De ‘eerste fase’ van verkenning en toepassing in Noord-Holland / 65
6.2 Analyse van de toepassing in Noord-Holland (in fase 1) / 80
7. Implementatie bij de DR in Noord-Holland / 85
7.1 Een nieuwe start in Noord-Holland / 85
7.2 Verloop van de betrokkenheid bij de DR’s in Noord-Holland / 88
7.3 Kiezen en efficiënt werken in zes zaken / 92
7.4 De impact van de handreiking binnen de DR’s / 106
7.5 Analyse van de implementatie bij de districtsrecherche / 113
8. Het geheel overziend / 119
8.1 Onderzoeksvraag en -opzet / 119
8.2 Is er een probleem? / 121
8.3 Concrete, beoogd bruikbare principes voor slimme opsporing / 122
8.4 En helpen de principes ook in de praktijk? / 123
8.5 Een poging tot analyse van de implementatiepogingen / 125
8.6 Tot slot / 129
Geraadpleegde literatuur / 131
Bijlage 1 Leden klankbordgroep / 135
Bijlage 2 Overzicht analyse vijftig arresten Hoge Raad en gerechtshoven / 137
Bijlage 3 Nadere analyse van vijf hofdossiers / 143
Bijlage 4 Handreiking voor opsporingsteams versie 2019 / 153
Bijlage 5 Handreiking BTR versie 2019 / 163
Bijlage 6 Resultaten mini-enquête 2018 bij de DRR in Noord-Holland / 167
Bijlage 7 Nader gevolgde onderzoeken bij de DR’s in Noord-Holland / 174
Bijlage 8 Uitkomsten enquête ‘Slimmer opsporen’ bij de DR’s Kennemerland en Zaanstreek-Waterland, februari 2021 / 200
Bijlage 9 De effectiviteit van de politiële bewijsvoering in drie begeleide DR-zaken in Noord Holland / 217
Bijlage 10 Een eerste poging tot implementatie bij de DRR in NoordNederland / 222
Bijlage 11 Implementatie basisteamrecherche Twente West / 225
Leden Redactieraad Programma Politie & Wetenschap / 237
Uitgaven in de reeks Politiewetenschap / 239
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
Net verschenen
Rubrieken
- aanbestedingsrecht
- aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht
- accountancy
- algemeen juridisch
- arbeidsrecht
- bank- en effectenrecht
- bestuursrecht
- bouwrecht
- burgerlijk recht en procesrecht
- europees-internationaal recht
- fiscaal recht
- gezondheidsrecht
- insolventierecht
- intellectuele eigendom en ict-recht
- management
- mens en maatschappij
- milieu- en omgevingsrecht
- notarieel recht
- ondernemingsrecht
- pensioenrecht
- personen- en familierecht
- sociale zekerheidsrecht
- staatsrecht
- strafrecht en criminologie
- vastgoed- en huurrecht
- vreemdelingenrecht