Moreel Kompas

Voorwoord / 9
Inleiding / 11
Probleemstelling / 12
Leeswijzer / 13

1. Opzet en uitvoering van het onderzoek / 15
1.1 Deskresearch / 15
1.2 Interviews / 15
1.3 De uitgangspunten van de vragenlijsten / 16
1.4 Survey / 20
1.5 Reflectie op het onderzoek / 21

2. Literatuurverkenning / 23
2.1 Integriteitsopvattingen binnen de politie / 23
2.2 Het denken over integriteit binnen de politie in vergelijkend perspectief / 24
2.3 Integriteit en persoonlijkheidskenmerken / 24
2.4 Onderzoeken op het gebied van politie en integriteit / 26
2.4.1 Verschillende soorten onderzoeken naar integriteit / 26
2.4.2 Een breed palet aan integriteitsschendingen / 27
2.4.3 De aard en omvang van integriteitsschendingen / 27
2.4.4 Integriteitsschendingen in relatie tot een nader gedefinieerde groep / 29
2.5 Aspecten die een rol spelen in relatie tot het integer handelen van politieagenten / 30
2.5.1 Risicofactoren binnen het politiewerk en de werkfunctie / 30
2.5.2 Persoonlijkheidseigenschappen die een rol spelen in relatie tot het integer handelen van politieagenten / 32
2.5.3 Persoonlijke omstandigheden / 35
2.5.4 Organisatiekenmerken die een rol spelen in relatie tot het integer handelen van politieagenten / 35
2.5.5 Leiderschap / 36
2.5.6 Risicofactoren: de cultuur / 37
2.5.7 Risicofactoren: beleid / 39
2.5.8 Overige factoren / 39
2.6 Samenvattende analyse / 39

3. Beelden uit de praktijk / 41
3.1 politie, een integere organisatie? / 41
3.1.1 Is de politie een integere organisatie? / 41
3.1.2 Wat is integer handelen? / 43
3.2 Casussen / 45
3.3 De rol van de leidinggevenden / 47
3.3.1 Voorbeeldgedrag / 47
3.3.2 De rol van de leidinggevende is cruciaal in het grijze gebied / 51
3.3.3 Organisatorisch bevorderende factoren / 51
3.4 Persoonlijke omstandigheden en risicogroepen / 52
3.4.1 Persoonlijke omstandigheden / 52
3.4.2 Binnen de werkfunctie / 53
3.4.3 Risicogroepen / 53
3.5 Organisatorische determinanten van integriteit: cultuur / 55
3.5.1 Gebrek aan aanspreekcultuur / 55
3.5.2 Beleid: integriteit als thema binnen de politie / 56
3.5.3 Opmerken kwetsbare collega's / 58
3.6 Beleid / 59
3.6.1 Screening, aannamebeleid / 59
3.6.2 Regels en systemen / 60
3.7 Overige lessen uit de praktijk / 61
3.7.1 Proces van melden / 61
3.7.2 Fouten maken / 61
3.7.3 Preventie / 62
3.7.4 Aanspreken / 62
3.8 Verandering naar tijd en plaats in het denken over integer handelen / 63
3.9 Het proces na integriteitsschendingen / 65
3.9.1 Hoe worden signalen van integriteitsschending opgepakt? / 65
3.9.2 Keuzes / 69
3.9.3 Kritische geluiden / 70
3.9.4 VIK: van repressie naar preventie / 71
3.10 Resumé / 72

4. Algemene gegevens / 75
4.1 Demografische en werkgerelateerde gegevens / 75
4.2 Persoonlijkheid, leiding, werkgedrag en dilemma’s / 80
4.2.1 Persoonlijkheid / 80
4.2.2 Leiding en cultuur / 81
4.2.3 Contraproductief werkgedrag / 81
4.2.4 Scenario’s / 83
4.3. Resumé / 86

5. Subgroepen en voorspellende factoren / 87
5.1 Subgroepen nader onder de loep / 87
5.1.1 Wel of niet aanmelding voor interview / 87
5.1.2 Geslacht / 88
5.1.3 Opleiding / 89
5.1.4 Leeftijd / 90
5.1.5 Beoordelingsprivésituatie / 91
5.1.6 Rang 1 / 92
5.1.7 Rang 2 / 93
5.1.8 Randstad / 94
5.2 Voorspellende factoren / 95
5.2.1 Werkbeleving / 95
5.2.2 Contraproductief werkgedrag / 96
5.2.3 Beoordeling scenario’s / 97
5.3 Resumé / 99

6. Beantwoording van de onderzoeksvragen, conclusies en beschouwing / 101
6.1 Methodologische reflecties / 101
6.2 Integer handelen / 103
6.3 Determinanten / 104
6.4 Implicaties / 107
6.5 Beschouwing / 108
Onderzoeksteam / 111
Referenties / 113

Bijlage 1 – Bronnen ten behoeve van conceptueel model / 119
Bijlage 2 – Ondewerp: onderzoek naar determinanten van integer handelen en vragenlijst / 121
Politie Vragenlijst / 123
Toestemmingsformulier / 124
Bijlage 3 – Regressie analyse survey / 125
Leden Redactieraad Programma politie & Wetenschap / 135
Uitgaven in de reeks politiewetenschap / 137