Handboek jaarverslaggeving stichtingen en verenigingen 2015

VOORWOORD V
LIJST MET GEHANTEERDE AFKORTINGEN VII
VERKORTE INHOUDSOPGAVE IX
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE XI
SAMENVATTING WIJZIGINGEN IN WET- EN REGELGEVING XXV
1 Wijzigingen in wetgeving XXV
1.1 Wetsvoorstel vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen XXV
2 Nieuwe richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor grote en
middelgrote stichtingen en verenigingen (RJ-bundel) XXV
2.1 Nieuwe richtlijnen van toepassing voor verslagjaren die aanvangen
op of na 1 januari 2014 XXVI
2.1.1 Financiële instrumenten XXVI
2.2 Nieuwe richtlijnen van toepassing voor verslagjaren die aanvangen
op of na 1 januari 2015 XXVI
2.2.1 Jaarverslag XXVI
2.2.2 Grondslagen in geval van discontinuïteit XXVII
2.2.3 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding XXVIII
3 Nieuwe richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor kleine stichtingen
en verenigingen (RJk-bundel) XXIX
3.1 Nieuwe richtlijnen van toepassing voor verslagjaren die aanvangen
op of na 1 januari 2014 XXIX
3.1.1 Financiële instrumenten – hedge accounting XXIX
3.1.2 Financiële instrumenten – afscheiden van embedded derivaten XXIX
3.2 Nieuwe richtlijnen van toepassing voor verslagjaren die aanvangen
op of na 1 januari 2015 XXX
3.2.1 Grondslagen in geval van discontinuïteit XXX
3.2.2 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding XXX
4 Nieuwe ontwerprichtlijnen voor de jaarverslaggeving XXX
4.1 Grote en middelgrote stichtingen en verenigingen XXX
4.1.1 Vermelding accountantshonoraria XXX
4.1.2 Voorzieningen voor overheidsheffingen XXXI
4.1.3 Ontslagvergoedingen XXXI
4.1.4 Commerciële stichtingen en verenigingen XXXII
4.2 Kleine stichtingen en verenigingen XXXII
4.2.1 Ontslagvergoedingen XXXII
XI
1 ALGEMENE BESCHOUWING WET- EN REGELGEVING 1
1.1 Inleiding 1
1.2 Algemene administratie en jaarrekeningverplichting 2
1.3 Doelstelling jaarrekening 2
1.4 Richtlijnen voor de jaarverslaggeving 3
1.5 Specifieke wettelijke jaarrekeningverplichtingen 4
1.6 Verplichtingen voor opmaken jaarrekening 4
1.7 Groottecriteria 6
1.8 Termijn voor opmaken jaarrekening 8
1.9 Ondertekenen jaarrekening 9
1.10 Vaststellen jaarrekening 9
1.11 Decharge van bestuurders en toezichthouders 10
1.12 Onderdelen jaarbericht 11
1.12.1 Algemeen 11
1.12.2 Jaarrekening 11
1.12.3 Jaarverslag (bestuursverslag) 12
1.12.4 Overige gegevens 12
1.13 Vergelijkbaarheid van cijfers 13
1.14 Openbaarmaking 14
1.15 Verstrekken jaarrekening aan ondernemingsraad 14
2 ALGEMENE GRONDSLAGEN 17
2.1 Doel en functie van de jaarrekening 17
2.2 Richtlijnen als normen voor het opstellen van de jaarrekening 17
2.3 Conceptual framework 18
2.3.1 Inleiding 18
2.3.2 Grondbeginselen 19
2.3.3 Kwalitatieve kenmerken van jaarrekeningen 22
2.4 Activa, vreemd vermogen, eigen vermogen, baten en lasten 26
2.4.1 Activa, vreemd vermogen en eigen vermogen 26
2.4.2 Baten en lasten 28
2.5 Verwerking van activa, vreemd vermogen, eigen vermogen en baten
en lasten in de jaarrekening 29
2.6 Gebeurtenissen na balansdatum 31
2.7 Algemene grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 33
2.7.1 Stelselmatigheid 33
2.7.2 Toelichting oordelen en schattingen 34
2.7.3 Waardebegrippen 34
2.7.4 Informatie over actuele waarde 35
2.8 Salderen en verrekenen 36
2.9 Criteria voor vermelding van gegevens in de jaarrekening 37
2.10 Onderscheid tussen vaste en vlottende activa 39
2.11 Continuïteitsveronderstelling 40
2.11.1 Algemeen 40
XII
2.11.2 Jaarrekening in geval van onontkoombare discontinuïteit 43
2.11.2.1 Inhoud grondslagen op liquidatiebasis 43
2.11.2.2 Overgang naar grondslagen op liquidatiebasis 45
2.11.2.3 Presentatie en toelichting 46
2.11.2.4 Consolidatie 46
2.12 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 47
Bijlage 1. Schema situaties van discontinuïteit, bijbehorende
grondslagen en toelichtingsvereisten 48
3 CONSOLIDATIE 49
3.1 Begripsbepaling 49
3.2 Consolidatieplicht 51
3.2.1 Consolidatieplicht van groepshoofd 51
3.2.2 Consolidatieplicht bij nevengeschikte organisaties 52
3.3 Vrijstelling consolidatieplicht voor kleine groepen 52
3.4 Consolidatiekring 53
3.4.1 Te consolideren organisaties 53
3.4.2 Facultatieve beperkingen van de consolidatiekring 53
3.5 Consolidatiegrondslagen 54
3.5.1 Consolidatie van stichtingen en verenigingen 54
3.5.2 Integrale en proportionele consolidatie 54
3.5.3 Uniforme grondslagen van waardering en resultaatbepaling 55
3.5.4 Eliminatie van relaties en resultaten 56
3.5.5 Balansdatum 56
3.6 Consolidatie bij verwerving en afstoting van in de consolidatie te
betrekken maatschappijen 57
3.7 Presentatievereisten en -vrijstellingen voor de geconsolideerde
jaarrekening 58
3.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 59
4 STELSELWIJZIGINGEN, SCHATTINGSWIJZIGINGEN EN
FOUTENHERSTEL 61
4.1 Stelselwijzigingen 61
4.1.1 Begripsbepaling 61
4.1.2 Stelselkeuze en stelselmatigheid 62
4.1.3 Wijziging van een stelsel 63
4.1.4 Verwerking van een stelselwijziging 64
4.1.5 Vergelijkende cijfers 64
4.1.6 Toelichting met betrekking tot stelselwijzigingen 67
4.2 Schattingswijzigingen 68
4.2.1 Begripsbepaling 68
4.2.2 Verwerking van een schattingswijziging 69
4.2.3 Toelichting met betrekking tot schattingswijzigingen 70
4.3 Foutenherstel 70
4.3.1 Begripsbepaling 70
XIII
Uitgebreide inhoudsopgave
4.3.2 Fundamentele fouten 71
4.3.3 Toelichting met betrekking tot fundamentele fouten 72
4.3.4 Niet-fundamentele fouten 72
4.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 73
5 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA 75
5.1 Begripsbepaling 75
5.2 Activering 75
5.2.1 Algemeen 75
5.2.2 Intern vervaardigde immateriële vaste activa 78
5.2.3 Uitgaven na eerste verwerking 80
5.3 Waardering 80
5.3.1 Verkrijgings- en vervaardigingsprijs 80
5.3.2 Actuele waarde 81
5.4 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen 81
5.5 Presentatie en toelichting 82
5.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 84
6 MATERIËLE VASTE ACTIVA 85
6.1 Begripsbepaling 85
6.2 Verwerking in de balans 85
6.3 Waardering 92
6.4 Afschrijvingen 98
6.5 Desinvestering en ruil van materiële vaste activa 100
6.6 Presentatie en toelichting 103
6.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 105
7 FINANCIËLE VASTE ACTIVA 107
7.1 Begripsbepaling 107
7.1.1 Het begrip deelneming 107
7.1.2 Het begrip dochtermaatschappij 108
7.1.3 Het begrip joint venture 109
7.1.4 Overige effecten 109
7.2 Waardering en resultaatbepaling 109
7.2.1 De verkrijgingsprijs van een deelneming 109
7.2.2 Waarderingsgrondslagen en het criterium invloed van betekenis 110
7.2.3 Waardering op grond van de vermogensmutatiemethode 111
7.2.4 Waardering tegen nettovermogenswaarde 111
7.2.5 Waardering volgens zichtbaar eigen vermogen 114
7.2.6 Waardering volgens de vermogensmutatiemethode: overige
aspecten 114
7.2.7 Waardering tegen verkrijgingsprijs of actuele waarde 121
7.2.8 Verwerking van resultaten op intercompanytransacties 122
7.2.9 Waardering van overige effecten en overige vorderingen 123
XIV
7.3 Presentatie en toelichting 123
7.3.1 Balans 123
7.3.2 Mutatieoverzicht 124
7.3.3 Staat van baten en lasten 125
7.3.4 Gegevens over kapitaalbelangen 125
7.3.5 Overige effecten 127
7.4 Verwerking van gehouden aandelen door stichting
administratiekantoor 127
7.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 128
8 BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN VAN VASTE
ACTIVA 129
8.1 Begripsbepaling 129
8.2 Het onderkennen van een bijzondere waardevermindering 129
8.3 Het bepalen van de realiseerbare waarde 130
8.3.1 Opbrengstwaarde 130
8.3.2 Bedrijfswaarde 130
8.4 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere
waardevermindering 131
8.4.1 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere
waardevermindering van een individueel actief 131
8.4.2 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere
waardevermindering van een kasstroomgenererende eenheid 131
8.4.2.1 Het vaststellen van de kasstroomgenererende eenheid waartoe een
actief behoort 131
8.4.2.2 De realiseerbare waarde en boekwaarde van een
kasstroomgenererende eenheid 134
8.4.2.3 Wijze van toerekening bijzondere waardevermindering voor een
kasstroomgenererende eenheid 134
8.4.3 Het bepalen en verantwoorden van een bijzondere
waardevermindering van goodwill 135
8.4.4 Algemene bedrijfsactiva (bij meerdere kasstroomgenererende
eenheden) 136
8.5 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering 137
8.5.1 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een
individueel actief 138
8.5.2 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor een
kasstroomgenererende eenheid 138
8.5.3 Het terugnemen van een bijzondere waardevermindering voor
goodwill 139
8.6 Vergoedingen voor bijzondere waardeverminderingen of verlies van
activa 139
8.7 Presentatie en toelichting 140
8.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 141
XV
Uitgebreide inhoudsopgave
9 VOORRADEN 143
9.1 Begripsbepaling 143
9.2 Verwerking in de balans 143
9.3 Waardering 144
9.4 Presentatie en toelichting 146
9.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 147
10 OVERIGE VLOTTENDE ACTIVA 149
10.1 Begripsbepaling 149
10.2 Verwerking in de balans 150
10.2.1 Algemeen 150
10.2.2 Vorderingen 150
10.2.3 Overlopende activa 152
10.2.4 Effecten 153
10.2.5 Liquide middelen 153
10.2.6 Niet langer verwerken 153
10.3 Waardering 153
10.3.1 Vorderingen 153
10.3.2 Effecten 155
10.3.3 Liquide middelen 156
10.4 Toelichting 157
10.4.1 Vorderingen en overlopende activa 157
10.4.2 Effecten 158
10.4.3 Liquide middelen 158
10.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 159
11 EIGEN VERMOGEN 161
11.1 Begripsbepaling 161
11.2 Algemeen 161
11.2.1 Eigen vermogen als restpost in de jaarrekening 161
11.2.2 Eigen vermogen in enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening 161
11.2.3 Garantievermogen 162
11.3 Rubricering en toelichting 163
11.3.1 Presentatie in balans 163
11.3.2 Kapitaal 163
11.3.3 Statutaire reserves 163
11.3.4 Bestemmingsfondsen 163
11.3.5 Bestemmingsreserves 164
11.3.6 Herwaarderingsreserve 165
11.3.7 Reserve deelnemingen 165
11.3.8 Overige (vrije) reserves 165
11.3.9 Onverdeeld exploitatiesaldo 166
11.4 Rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen 166
XVI
11.5 Toelichting 166
11.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 167
12 VOORZIENINGEN 169
12.1 Begripsbepaling 169
12.2 Voorwaarden voor het vormen van voorzieningen 170
12.3 Het schatten van de omvang 174
12.4 Waardering van voorzieningen 177
12.5 Mutaties in voorzieningen 178
12.6 Presentatie en toelichting 179
12.7 Specifieke voorzieningen 180
12.7.1 Reorganisatievoorzieningen 180
12.7.2 Voorzieningen voor verlieslatende contracten 184
12.7.3 Voorzieningen uit hoofde van claims, geschillen en rechtsgedingen 185
12.7.4 Voorzieningen voor groot onderhoud 187
12.7.5 Andere kostenegalisatievoorzieningen 188
12.7.6 Voorzieningen voor overheidsheffingen 189
12.8 Vrijstellingen voor middelgrote en kleine stichtingen en
verenigingen 190
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans
opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 191
Bijlage 2. Schema vorming reorganisatievoorziening 192
13 PERSONEELSBELONINGEN 193
13.1 Begripsbepaling 193
13.2 Beloningen tijdens het dienstverband 193
13.3 Uitkeringen bij ontslag 197
13.4 Pensioentoezeggingen en vergelijkbare toezeggingen 199
13.4.1 Inleiding 199
13.4.2 Toepassing IFRS of US GAAP 199
13.4.3 Begripsbepaling 200
13.4.4 Benaderingen voor de verwerking van pensioenregelingen 200
13.5 Waardering en resultaatbepaling van pensioentoezeggingen 201
13.5.1 Verplichting-aan-de-pensioenuitvoerder-benadering 201
13.5.1.1 Algemeen 201
13.5.1.2 Aan de pensioenuitvoerder te betalen premies 201
13.5.1.3 Additionele verplichtingen aan de pensioenuitvoerder 201
13.5.2 Verplichting-aan-de-werknemer-benadering 206
13.5.2.1 Algemeen 206
13.5.2.2 Toezeggingen aan werknemers die nog niet zijn ondergebracht bij
een pensioenuitvoerder 207
13.6 Presentatie en toelichting inzake pensioentoezeggingen 208
13.7 VUT en andere non-activiteitsregelingen 209
13.8 Beloningen bestuurders en toezichthouders 210
XVII
Uitgebreide inhoudsopgave
13.9 Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector 213
13.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 218
14 SCHULDEN 219
14.1 Begripsbepaling 219
14.2 Verwerking 219
14.2.1 Opname 219
14.2.2 Salderen 220
14.2.3 Verplichtingen onder opschortende of ontbindende voorwaarden 220
14.2.4 Niet langer verwerken 220
14.3 Waardering 221
14.3.1 Waardering bij eerste verwerking 221
14.3.2 Waardering na eerste verwerking 221
14.3.3 Specifieke verplichtingen 222
14.4 Presentatie en toelichting 223
14.4.1 Splitsing naar categorie en looptijd 223
14.4.2 Toelichting 225
14.5 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 227
15 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN EN
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA 229
15.1 Niet in de balans opgenomen verplichtingen 229
15.2 Niet in de balans opgenomen activa 232
15.3 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 233
Bijlage 1. Schema verwerking voorzieningen en niet in de balans
opgenomen verplichtingen (ontleend aan RJ 252) 234
16 FINANCIËLE INSTRUMENTEN 235
16.1 Inleiding 235
16.2 Begripsbepaling 235
16.3 Toepassingsgebied van RJ 290 238
16.4 Embedded derivaten 238
16.5 Opnemen en niet langer verwerken in de balans 239
16.5.1 Het opnemen van een financieel instrument 239
16.5.2 Het niet langer verwerken van een financieel instrument 240
16.6 Waardering en resultaatbepaling 242
16.6.1 Inleiding 242
16.6.2 Wettelijke bepalingen 242
16.6.3 Waardering bij eerste verwerking 243
16.6.4 Waardering na eerste verwerking 244
16.6.4.1 Algemeen 244
16.6.4.2 Overzicht waardering en resultaatbepaling na eerste verwerking 248
XVIII
16.6.4.3 Resultaatbepaling bij reële waarde met waardeverandering in de
staat van baten en lasten versus waardeverandering in het eigen
vermogen en (geamortiseerde) kostprijs 252
16.6.4.4 Bijzondere waardevermindering bij waardering tegen
(geamortiseerde) kostprijs 253
16.7 Hedge accounting 255
16.7.1 Inleiding 255
16.7.2 Toepassen van hedge accounting 257
16.7.3 Verwerkingswijzen van de verschillende soorten hedge accounting 260
16.7.3.1 Inleiding 260
16.7.3.2 Verwerkingswijze kostprijshedge-accounting voor een renteswap 260
16.7.4 Aanvangen van hedge accounting na aanschaf hedge-instrument 266
16.7.5 Het beëindigen van hedge accounting 267
16.8 Presentatie 268
16.8.1 Presentatie als vlottend of als vast financieel actief 268
16.8.2 Presentatie als kortlopende of als langlopende financiële
verplichting 268
16.8.3 Saldering 268
16.9 Toelichting 269
16.9.1 Toelichtingsvereisten op grond van RJ 290 269
16.9.2 Wettelijke toelichtingsvereisten opgenomen in RJ 290 274
16.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 275
Bijlage 1. Voorbeelden toepassing hedge accounting 277
17 LEASING 293
17.1 Begripsbepaling 293
17.2 Leaseclassificatie 293
17.3 Verwerking, waardering en resultaatbepaling 296
17.3.1 Verwerking van financiële leases in de jaarrekening van de lessee 296
17.3.1.1 Eerste verwerking 296
17.3.1.2 Waardering na eerste verwerking 297
17.3.2 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessee 299
17.3.3 Verwerking van financiële leases in de jaarrekening van de lessor 300
17.3.4 Verwerking van operationele leases in de jaarrekening van de lessor 301
17.4 Sale-and-leasebacktransacties 301
17.5 Samengestelde transacties 303
17.6 Beoordelen of een overeenkomst een lease bevat 304
17.7 Special purpose entity 304
17.8 Toelichting 305
17.8.1 Toelichting van financiële leasing in de jaarrekening van de lessee 305
17.8.2 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessee 305
17.8.3 Toelichting van financiële leasing in de jaarrekening van de lessor 306
17.8.4 Toelichting van operationele leasing in de jaarrekening van de lessor 306
17.9 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 307
XIX
Uitgebreide inhoudsopgave
18 STAAT VAN BATEN EN LASTEN 309
18.1 Begripsbepaling 309
18.2 Uitgangspunt staat van baten en lasten 310
18.3 Moment van verantwoording 311
18.3.1 Moment van verantwoording: baten 311
18.3.2 Moment van verantwoording: lasten 312
18.4 Omvang van de opbrengst 313
18.5 Rubricering 314
18.5.1 Algemeen 314
18.5.2 Gewone en buitengewone baten en lasten 315
18.5.3 Saldo van de staat van baten en lasten en bestemming
exploitatieresultaat 317
18.6 Specifieke posten en toelichtingen van de staat van baten en lasten 318
18.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 321
19 KASSTROOMOVERZICHT 323
19.1 Begripsbepaling 323
19.2 Doel en functie van het kasstroomoverzicht 323
19.3 Vorm en inhoud van het kasstroomoverzicht 323
19.3.1 Het middelenbegrip 324
19.3.2 Indeling van het kasstroomoverzicht 324
19.3.3 Bruto- of nettokasstromen 324
19.3.4 Kasstromen uit operationele activiteiten 325
19.3.5 Kasstromen uit investeringsactiviteiten 328
19.3.6 Kasstromen uit financieringsactiviteiten 328
19.3.7 Interest, dividend en winstbelastingen 329
19.4 Aandachtspunten bij het kasstroomoverzicht 329
19.5 Toelichting op het kasstroomoverzicht 331
19.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 333
Bijlage 1. Voorbeelden van kasstroomoverzichten 334
20 RENTELASTEN 337
20.1 Begripsbepaling 337
20.2 Verwerking 337
20.3 Presentatie en toelichting 339
20.4 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 340
21 SUBSIDIES 341
21.1 Inleiding 341
21.2 Algemene verwerkingscriteria 341
21.3 Exploitatiesubsidies 342
21.3.1 Begrip 342
21.3.2 Waardering en presentatie 342
XX
21.4 Financieringsfaciliteiten 343
21.4.1 Begrip 343
21.4.2 Waardering en presentatie 343
21.5 Ontwikkelingskredieten 344
21.5.1 Begrip 344
21.5.2 Waardering en presentatie 344
21.6 Investeringssubsidies 345
21.6.1 Begrip 345
21.6.2 Waardering en presentatie 345
21.7 Toelichting 346
21.8 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 346
22 SPECIFIEKE ONDERDELEN VAN DE TOELICHTING EN
OVERIGE INFORMATIE 347
22.1 Algemeen 347
22.2 Functie en indeling van de toelichting 347
22.3 Verbonden partijen 349
22.4 Beëindiging van (bedrijfs)activiteiten 351
22.5 Gesegmenteerde informatie 352
22.6 Vermelding accountantskosten 352
22.7 Niet in de balans opgenomen regelingen 352
22.8 Dienstverlening uit hoofde van concessies 354
22.9 Kerncijfers, kengetallen en meerjarenoverzichten 354
22.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 355
23 FUSIES EN OVERNAMES 357
23.1 Inleiding 357
23.2 De aard van fusies en overnames 357
23.3 Verwerking van fusies en overnames van stichtingen en
verenigingen 358
23.3.1 Inleiding 358
23.3.2 Verwerkingswijze bij juridische fusie 358
23.3.3 Verwerkingswijze bij betaling koopsom 359
23.3.4 Verwerkingswijze bij verwerving aandelen in een naamloze of
besloten vennootschap 359
23.4 Pooling of interests 360
23.5 Fusies en overnames onder gemeenschappelijke leiding 361
23.6 Toelichting 362
23.6.1 Algemene toelichtingsvereisten 362
23.6.2 Additionele toelichtingsvereisten voor een samensmelting van
belangen 362
23.6.3 Additionele toelichtingsvereisten voor een overname 363
23.7 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 363
XXI
Uitgebreide inhoudsopgave
24 BELASTINGEN NAAR DE WINST 365
24.1 Begripsbepaling 365
24.2 Belastingplicht stichtingen en verenigingen 366
24.3 Verwerking van over de verslagperiode verschuldigde en
verrekenbare belastingen 369
24.4 Latente belastingen; verwerking bij tijdelijke verschillen 369
24.5 Latente belastingen; verwerking bij beschikbare voorwaartse
verliescompensatie 371
24.6 Latente belastingen; waardering 373
24.7 Verwerking belastingen in het resultaat 376
24.8 Presentatie 377
24.9 Toelichting 378
24.10 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 379
25 OMZETBELASTING 381
25.1 Algemeen 381
25.2 Ondernemerschap voor de omzetbelasting 381
25.2.1 Het begrip ondernemerschap 381
25.2.2 Gevolgen van het ondernemerschap 381
25.2.3 Heffing van omzetbelasting bij subsidies 382
25.2.4 Heffing van omzetbelasting bij sponsoring 383
25.2.5 Heffing van omzetbelasting bij fondsenwerving 383
25.2.6 Heffing van omzetbelasting bij exploitatie kantine 384
25.2.7 Vrijstellingen van omzetbelasting 385
25.2.8 Het recht op aftrek van voorbelasting: toerekening indien zowel
belaste als onbelaste prestaties 385
25.3 Verwerking en presentatie in de jaarrekening 386
26 JAARVERSLAG (BESTUURSVERSLAG) 389
26.1 Algemeen 389
26.2 Inhoud jaarverslag 390
26.2.1 Diepgang van de te verstrekken informatie 390
26.2.2 Te verstrekken algemene informatie 390
26.2.3 Informatie over financiële instrumenten 392
26.2.4 Risicoparagraaf 392
26.2.5 Informatie over maatschappelijke aspecten van ondernemen 393
26.2.6 Informatie over toepassing van gedragscodes 394
26.3 Vrijstellingen voor middelgrote en kleine stichtingen en
verenigingen 395
27 COMMERCIËLE STICHTINGEN EN VERENIGINGEN 397
27.1 Begripsbepaling 397
27.2 Toepasselijkheid Titel 9 Boek 2 BW 397
XXII
27.2.1 Algemeen 397
27.2.2 In stand houden onderneming(en) 398
27.2.3 Netto-omzet 400
27.2.4 Openbaarmaking gelijkwaardige jaarrekening 402
27.3 Algemene richtlijnen voor commerciële stichtingen en verenigingen 402
27.3.1 Algemeen 402
27.3.2 Algemene vermeldingen in de toelichting 403
27.3.3 Totstandkoming financieel verslag 404
27.3.4 Modellen balans en winst-en-verliesrekening 404
27.3.5 Prijsgrondslagen 405
27.3.6 Eigen vermogen 405
27.3.6.1 Algemeen 405
27.3.6.2 Herwaarderingsreserve 406
27.3.6.3 Andere wettelijke reserves 410
27.3.7 Winst-en-verliesrekening respectievelijk exploitatierekening 413
27.3.8 Bezoldiging bestuurders en toezichthouders 414
27.3.9 Resultaatbestemming 414
27.4 Overige aspecten jaarrekening 414
27.5 Openbaarmaking jaarrekening door commerciële stichtingen en
verenigingen 415
27.5.1 Termijnen openbaarmaking 415
27.5.2 Publicatieplicht jaarstukken 416
27.5.3 Groottecriteria 416
27.5.4 Inhoud publicatieplicht 417
27.5.5 Publicatieplicht kleine commerciële stichtingen en verenigingen 418
27.5.6 Sancties op niet-naleven jaarrekeningverplichtingen Titel 9
Boek 2 BW 419
27.6 Vrijstellingen middelgrote en kleine stichtingen en verenigingen 420
BIJLAGEN 421
Enkele bepalingen uit Boek 2 BW 421
Bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW (Afdeling 1 t/m 13) 425
TREFWOORDENREGISTER 455
XXIII
Uitgebreide inhoudsopgave
XXIV