Minkenhof's Nederlandse Strafvordering

Voorwoord / V
Lijst van afkortingen / XVII

Hoofdstuk 1
Inleiding / 1
1.1 Doel en aard van het strafprocesrecht / 2
1.1.1 Beperking van macht / 2
1.1.2 Rechten tegenover bevoegdheden / 3
1.1.3 Bescherming van onschuldigen / 4
1.1.4 Efficiënte toepassing van het strafrecht / 5
1.1.5 Proportionaliteit en subsidiariteit / 6
1.1.6 Demonstratie en explicatie / 6
1.2 De geschiedenis van het Nederlandse strafprocesrecht tot 1926 / 7
1.2.1 De tijd vóór de wetboeken / 7
1.2.2 De Code d’Instruction Criminelle / 10
1.2.3 Het wetboek van 1838 / 11
1.2.4 Naar een nieuw wetboek / 12
1.3 Het wetboek van 1926 / 12
1.3.1 F asen van strafvordering / 15
1.3.2 Indeling van het wetboek / 17
1.3.3 Inleidende bepaling / 18
1.3.4 Hoofdlijnen / 20
1.3.5 Modellen van strafprocesrecht / 36
1.3.6 Bereik van het wetboek: handhavingstoezicht / 37
1.3.7 Ongeschreven procesrecht / 39
1.4 Handhaving van de regels van het strafprocesrecht / 40
1.4.1 Vormvoorschriften; nietigheden / 40
1.4.2 Bewijsuitsluiting / 44
1.4.3 Beginselen van behoorlijke strafrechtspleging / 45
1.4.4 Een hiërarchie van procedurele sancties / 48
1.5 Civiel recht en bestuursrecht / 57

Hoofdstuk 2
De bij het strafproces betrokken personen / 61
2.1 De opsporingsambtenaar / 61
2.1.1 Opsporing / 61
2.1.2 Gewone opsporingsambtenaren en hun bevoegdheid / 62
2.1.3 Buitengewone opsporingsambtenaren en hun bevoegdheid / 64
2.1.4 Ambtsinstructie; samenwerking / 65
2.1.5 Bevoegd gezag / 65
2.1.6 Bestuurlijke inbedding. Prioritering en politiesepot / 66
2.1.7 Processen-verbaal / 67
2.1.8 Hulpofficieren van justitie / 70
2.2 Het Openbaar Ministerie / 70
2.2.1 Organisatie / 71
2.2.2 Bevoegdheid / 76
2.2.3 Het begrip ‘vervolging’ / 76
2.2.4 Het instellen van de vervolging; sepot / 78
2.2.5 Processtukken; het dossier / 80
2.3 Rechter en griffier / 84
2.3.1 Enkelvoudige en meervoudige kamers / 85
2.3.2 Lekenrechtspraak of ambtelijke rechters? Specialisatie / 86
2.3.3 Onafhankelijkheid; benoeming en ontslag / 87
2.3.4 Onbevangenheid / 89
2.3.5 Motivering van beslissingen / 93
2.3.6 Zittingsplaatsen / 94
2.3.7 Absolute competentie / 95
2.3.8 De rechter-commissaris / 98
2.3.9 De griffier / 101
2.4 De verdachte / 101
2.4.1 Vaststellen van de identiteit / 102
2.4.2 Horen en verhoren / 103
2.4.3 Cautie / 106
2.4.4 Consultatie / 108
2.4.5 Het opslaan van gegevens / 109
2.5 De raadsman / 111
2.5.1 De advocatuur / 111
2.5.2 Keuze van de raadsman; toevoeging (1) / 112
2.5.3 Piketadvocaat; toevoeging (2) / 113
2.5.4 Vervanging van de toegevoegde raadsman / 115
2.5.5 Taak van de raadsman / 116
2.5.6 De verhouding tussen raadsman en cliënt / 117
2.5.7 Bevoegdheden van de raadsman / 118
2.5.8 Vrij verkeer met de gedetineerde verdachte / 121
2.6 Het slachtoffer / 122
2.7 De deskundige (1) / 127
2.7.1 Deskundigenonderzoek / 127
2.7.2 Contra-expertise / 129
2.7.3 De reclasseringswerker / 131

Hoofdstuk 3
Het voorbereidend onderzoek / 135
3.1 Relatieve competentie van de rechter en bevoegdheid van het OM / 135
3.2 Het opsporingsonderzoek / 138
3.2.1 Verkennend onderzoek; startinformatie / 138
3.2.2 Meldingen, aangiften, klachten / 140
3.2.3 Verhoor van getuigen door de politie / 145
3.2.4 Enkele bevoegdheden van de officier van justitie / 146
3.2.5 Optreden onder dekmantel / 147
3.2.6 Confrontaties; reconstructies / 153
3.2.7 Andere opsporingsmethoden / 154
3.2.8 Het kennisnemen van stukken / 156
3.2.9 Toezicht op de voortgang van het onderzoek / 160
3.2.10 Herstel van verzuimen / 161
3.3 Onderzoek door de rechter-commissaris / 162
3.3.1 Algemene regels / 162
3.3.2 De vordering c.q. het verzoek tot het doen van onderzoek / 163
3.3.3 Verhoren door de R-C / 167
3.3.4 Verhoor van de verdachte / 169
3.3.5 Verhoor van getuigen / 170
3.3.6 Verschoningsrecht / 173
3.3.7 Weigerachtige getuigen; gijzeling / 180
3.3.8 Bedreigde en afgeschermde getuigen / 181
3.3.9 Kroongetuigen / 185
3.3.10 Deskundigen (2) / 188
3.3.11 Klinische observatie / 189
3.3.12 Einde van het onderzoek / 190
3.4 Het strafrechtelijk financieel onderzoek / 191
3.5 Behandeling door de raadkamer / 195
3.5.1 Samenstelling en bevoegdheid / 195
3.5.2 Procedure / 196
3.5.3 Het raadkamerdossier / 198
3.5.4 De beschikking / 199
3.6 Ordemaatregelen / 199

Hoofdstuk 4
Dwangmiddelen / 203
4.1 Begripsbepaling / 203
4.1.1 Wettelijke grondslag / 203
4.1.2 Soorten van strafvorderlijke dwangmiddelen / 205
4.1.3 Heterdaad; ernstige bezwaren / 208
4.1.4 Georganiseerde criminaliteit / 209
4.1.5 Herhaalde toepassing; einde van de bevoegdheid / 210
4.1.6 Niet-strafvorderlijke dwangmiddelen / 210
4.1.7 Toestemming / 211
4.1.8 Transparantie / 214
4.1.9 Plaats van de wettelijke regeling; behandelingsplan / 215
4.2 Aanhouding en inverzekeringstelling / 216
4.2.1 Staande houden / 216
4.2.2 Aanhouden / 218
4.2.3 Ophouden voor onderzoek / 221
4.2.4 Inverzekeringstelling / 223
4.2.5 Toezicht door de rechter / 225
4.2.6 Herhaalde toepassing / 226
4.3 Voorlopige hechtenis / 227
4.3.1 Gevallen en gronden / 229
4.3.2 Bewaring / 233
4.3.3 Gevangenhouding en gevangenneming / 235
4.3.4 Tussentijdse opheffing / 239
4.3.5 Na de einduitspraak / 240
4.3.6 Inhoud van de bevelen; plaats van tenuitvoerlegging / 243
4.3.7 Schorsing / 244
4.4 Medebrenging en andere vormen van vrijheidsbeneming / 247
4.5 Maatregelen in het belang van het onderzoek / 248
4.6 Onderzoek aan lichaam of kleding / 251
4.6.1 Onderzoek aan de kleding / 251
4.6.2 Onderzoek aan het lichaam / 253
4.6.3 Onderzoek in het lichaam / 253
4.6.4 Niet-strafvorderlijke varianten / 254
4.7 Onttrekken van stoffen aan het lichaam en het onderzoek daarvan / 254
4.7.1 Klassiek onderzoek van adem, bloed en urine / 254
4.7.2 DNA-onderzoek / 255
4.8 Betreden van plaatsen / 260
4.8.1 Betreden ter aanhouding / 261
4.8.2 Betreden ter inbeslagneming / 262
4.8.3 Betreden voor een schouw / 263
4.8.4 Het betreden van woningen / 263
4.8.5 Art. 551-552; bijzondere wetten / 266
4.8.6 Inkijken en kijkoperaties / 267
4.9 Zoekbevoegdheden / 268
4.9.1 Zoeken / 269
4.9.2 Zoeken bij geheimhouders / 273
4.9.3 Bevel tot uitlevering / 275
4.10 Beslag / 278
4.10.1 Inbeslagneming / 278
4.10.2 Bewaring en opheffing / 286
4.11 Onderzoek van papieren, berichten en andere communicatie / 291
4.11.1 Brieven / 292
4.11.2 Gesprekken / 293
4.11.3 Telecommunicatie / 295
4.11.4 Geheimhouders / 299
4.12 Onderzoek van gegevensdragers; het vorderen van gegevens / 300
4.13 Observatie; fotograferen / 306
4.14 Voorlopige maatregelen / 309
4.14.1 Voorlopige maatregelen krachtens de WED / 309
4.14.2 Rechterlijke bevelen tot handhaving van de openbare orde / 310
4.14.3 Gedragsaanwijzingen ter beëindiging van overlast / 315

Hoofdstuk 5
Verdere vervolging / 317
5.1 Schorsing van de vervolging / 317
5.1.1 Prejudiciële geschillen van civiele of administratieve aard / 317
5.1.2 Gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke storing van de geestvermogens / 319
5.1.3 Geschillen over rechtsmacht / 319
5.1.4 Procedure; gevolgen / 319
5.2 Beklag over het niet vervolgen van strafbare feiten / 320
5.2.1 Ontvankelijkheid / 321
5.2.2 Bevoegde rechter / 322
5.2.3 Procedure / 323
5.2.4 De beslissing / 324
5.2.5 Vervolging na beklag / 325
5.3 Beslissingen over de (verdere) vervolging / 325
5.3.1 Voorwaardelijk sepot, transactie en strafbeschikking / 326
5.3.2 Kennisgeving van niet verdere vervolging / 331
5.3.3 Bezwaarschrift tegen de dagvaarding / 331
5.3.4 Verklaring dat de zaak is geëindigd / 334
5.3.5 Rechtsgevolgen van buitenvervolgingstelling, van kennisgeving van niet verdere vervolging en van de verklaring dat de zaak is geëindigd / 335
5.3.6 Herstel van vormverzuimen / 336
5.4 Aanhangig maken van de zaak / 336
5.4.1 Appointering; voorzittersbeslissingen / 336
5.4.2 De dagvaarding / 337
5.4.3 Samen aanbrengen; voeging / 339
5.4.4 De tenlastelegging / 341
5.4.5 Summiere tenlastelegging / 345
5.4.6 Termijn van dagvaarding / 346
5.4.7 Intrekking van de dagvaarding / 347

Hoofdstuk 6
Berechting in eerste aanleg / 349
6.1 Het onderzoek op de terechtzitting / 349
6.1.1 Aanwezigen: rechters en OM / 350
6.1.2 Aanwezigen: publiek / 351
6.1.3 Aanwezigen: de verdachte en zijn raadsman / 353
6.1.4 Verstek / 361
6.1.5 Aanwezigen: getuigen, deskundigen, slachtoffers en nabestaanden / 362
6.1.6 Niet verschenen getuigen en deskundigen / 371
6.1.7 Rechtstaal; tolk / 372
6.1.8 Aanvang van het onderzoek / 374
6.1.9 Pro forma- en regiezittingen / 376
6.1.10 Preliminaire verweren / 377
6.1.11 Het voordragen van de zaak / 378
6.1.12 Ondervraging van de verdachte / 378
6.1.13 Ondervraging van de getuigen / 379
6.1.14 Gijzeling van een getuige / 384
6.1.15 Verdenking van meineed / 385
6.1.16 De deskundige (2) / 386
6.1.17 Spreekrecht van slachtoffers en nabestaanden / 386
6.1.18 Beslag / 388
6.1.19 Het overleggen van stukken / 388
6.1.20 Reclassering / 391
6.1.21 Requisitoir / 391
6.1.22 Pleidooi / 392
6.1.23 Wijziging van de tenlastelegging / 393
6.1.24 Nader onderzoek / 396
6.1.25 Onderzoek naar de geestvermogens / 400
6.1.26 Descente / 400
6.1.27 Onderbreking en schorsing; heropening / 401
6.1.28 Verzoeken en verweren, uitoefening van rechten en bevoegdheden / 405
6.1.29 Laatste woord en sluiting / 407
6.1.30 Het proces-verbaal / 408
6.2 Bewijs / 413
6.2.1 Bewijsstelsels / 414
6.2.2 Systeem van de wet / 415
6.2.3 Algemeen voorschrift / 416
6.2.4 Eigen wetenschap; algemene bekendheid / 417
6.2.5 Bewijsmiddelen / 421
6.2.6 Eigen waarneming / 423
6.2.7 De verklaring van de verdachte / 424
6.2.8 Het zwijgen van de verdachte / 429
6.2.9 Verklaringen van getuigen / 430
6.2.10 Verklaringen van deskundigen / 437
6.2.11 Schriftelijke bescheiden / 439
6.2.12 Verklaringen van horen zeggen / 443
6.2.13 Bewijsminima / 444
6.3 Beraadslaging en uitspraak / 449
6.3.1 Onvolledigheid van het onderzoek / 450
6.3.2 Beslissingen over de voorvragen / 451
6.3.3 Beslissingen over de hoofdvragen / 452
6.3.4 Beslissingen over het beslag / 456
6.3.5 Hoofdinhoud van het vonnis / 458
6.3.6 Motivering van de genomen beslissingen / 465
6.3.7 ‘Bijzondere redenen’; voeging ad informandum / 474
6.3.8 Uitspraak / 476
6.3.9 Ondertekening; verkort vonnis; inzage / 477
6.4 De civiele vordering / 480
6.4.1 Voeging door de benadeelde / 480
6.4.2 Op de zitting / 483
6.4.3 De beslissing / 485
6.5 Het geding voor de politierechter / 488
6.5.1 Procedure / 489
6.5.2 Verwijzing naar en van de meervoudige kamer / 490
6.5.3 Vonnis / 491
6.6 Het geding voor de kantonrechter / 494
6.6.1 Procedure / 494
6.6.2 Vertegenwoordiging / 495
6.7 Verzet tegen een strafbeschikking / 496

Hoofdstuk 7
Rechtsmiddelen / 499
7.1 Algemene begrippen / 499
7.1.1 Aard van het beroep / 499
7.1.2 Aantal instanties / 500
7.1.3 Gesloten stelsel / 501
7.1.4 Tijdigheid; belang / 503
7.1.5 Conversie / 504
7.1.6 Herstel / 505
7.2 Hoger beroep / 506
7.2.1 Recht op het instellen van hoger beroep; verlofstelsel / 507
7.2.2 Partieel hoger beroep / 511
7.2.3 Beroep tegen tussenvonnissen; ordemaatregelen / 512
7.2.4 Aanhangig maken / 513
7.2.5 Voortzetting van het opsporingsonderzoek / 517
7.2.6 De behandeling in hoger beroep / 517
7.2.7 Beslissingen in hoger beroep / 523
7.2.8 De civiele vordering / 527
7.2.9 Hoger beroep bij een enkelvoudige kamer / 528
7.2.10 Hoger beroep van mondelinge vonnissen / 529
7.3 Cassatieberoep tegen uitspraken / 530
7.3.1 Ontvankelijkheid / 532
7.3.2 Partieel beroep in cassatie / 537
7.3.3 Gronden voor vernietiging / 538
7.3.4 De papieren muur / 542
7.3.5 Kantonrechtervonnissen / 544
7.3.6 Cassatieschrifturen / 544
7.3.7 De gang van het geding in cassatie / 546
7.3.8 Uitspraak / 551
7.3.9 Behandeling na verwijzing of terugwijzing / 555
7.4 Beroep tegen beschikkingen / 556
7.5 Beklag / 558
7.5.1 Klachten over het toepassen van dwangmiddelen / 559
7.5.2 Klachten over transactie, schikking, strafbeschikking of einduitspraak / 566
7.6 Instellen van beroep en indienen van bezwaarschriften en schrifturen. Intrekking en afstand van rechtsmiddelen. / 567
7.6.1 Instellen van beroep; indienen van bezwaarschriften en schrifturen / 567
7.6.2 Termijnen / 572
7.6.3 Intrekking en afstand / 577
7.7 Cassatie in het belang der wet / 578
7.8 Herziening / 579
7.8.1 Rechtsdwaling; verandering van opvatting / 580
7.8.2 Vereisten voor herziening ten voordele / 580
7.8.3 Vereisten voor herziening ten nadele / 583
7.8.4 De aanvraag / 584
7.8.5 Vooronderzoek / 585
7.8.6 Het geding tot herziening / 588
7.8.7 Het geding in herziening / 591
7.8.8 Overlijden van de veroordeelde / 593
7.9 Kort geding / 593

Hoofdstuk 8
Rechtspleging van bijzondere aard / 595
8.1 Berechting in eerste aanleg door de Hoge Raad / 595
8.2 Berechting van jeugdigen en jongvolwassenen / 596
8.2.1 Kinderen jonger dan twaalf jaar / 598
8.2.2 De kinderrechter / 598
8.2.3 De raadsman; de rol van ouders of voogd / 600
8.2.4 Voorbereidend onderzoek; vervolgingsbeslissing / 602
8.2.5 Overige voorschriften / 603
8.3 Berechting bij gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens / 606
8.4 Rechtspleging in verband met de terbeschikkingstelling en de plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis / 607
8.4.1 Inleidende bepalingen / 607
8.4.2 De rechtsgang / 609
8.4.3 Verlenging / 610
8.4.4 Rechtsmiddelen / 613
8.5 Rechtspleging in verband met de plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders / 614
8.6 Vervolging en berechting van rechterlijke ambtenaren / 616
8.7 Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel / 617
8.7.1 Het te ontnemen voordeel / 618
8.7.2 De vordering / 619
8.7.3 Het onderzoek / 621
8.7.4 De beslissing / 623
8.7.5 Beroep / 627
8.8 Onttrekking aan het verkeer; vernietiging van gegevens / 628
8.9 Wraking en verschoning van rechters / 629
8.10 Regeling van rechtsgebied / 633
8.11 Vervolging en berechting van rechtspersonen / 634
8.12 Extraterritoriale strafvordering / 636
8.12.1 Bevoegdheden en verplichtingen / 637
8.12.2 Dwangmiddelen / 639
8.12.3 Bepaalde feiten aan boord van luchtvaartuigen / 640

Hoofdstuk 9
Tenuitvoerlegging en kosten / 643
9.1 Tenuitvoerlegging / 643
9.1.1 Algemene bepalingen / 643
9.1.2 Uitvoerbaarheid van beslissingen / 644
9.1.3 Gratie / 646
9.1.4 Krankzinnigheid / 650
9.1.5 Tenuitvoerlegging van vrijheidsbeneming / 651
9.1.6 Tenuitvoerlegging van vermogens- en daarmee vergelijkbare sancties / 653
9.1.7 Rechtsgeding tot herkenning van veroordeelden / 659
9.1.8 Gerechtelijke mededelingen / 660
9.2 Kosten en schaden / 665
9.2.1 Kosten in het belang van het onderzoek / 667
9.2.2 Schadevergoeding na voorlopige hechtenis / 668
9.2.3 Schadevergoeding na toepassing van andere dwangmiddelen / 674
9.2.4 Andere vergoeding na vrijspraak of ontslag van rechtsvervolging / 676
9.2.5 Schadevergoeding na herziening / 678

Artikelenregister / 679
Trefwoordenregister / 715