VPB gids 2018

Voorwoord / 5

Inhoudsopgave / 7

Hoofdstuk 1 Inleiding / 13
1.1 Vennootschapsbelasting / 13
1.2 Klassieke stelsel / 13
1.3 Base erosion and profit shifting (BEPS) / 14
1.4 Ontwikkelingen binnen de Europese Unie / 14
1.4.1 Richtlijnen / 14
1.4.2 Europese verkeersvrijheden / 15
1.4.3 Common Consolidated Corporate Tax Base (CCCTB) / 17
1.5 Verplichte melding constructies / 18
1.6 Rechtsgrond / 19

Hoofdstuk 2 Subjectieve belastingplicht / 21
2.1 Inleiding / 21
2.2 Vestigingsplaats als aangrijpingspunt voor de belastingplicht / 21
2.3 Binnenlands belastingplichtige lichamen / 22
2.3.1 Inleiding / 22
2.3.2 Onbeperkt belastingplichtige lichamen / 23
2.3.3 Beperkt belastingplichtige lichamen / 28
2.4 Buitenlands belastingplichtige lichamen / 36
2.4.1 Inleiding / 36
2.4.2 Verenigingen en andere rechtspersonen / 36
2.4.3 Open commanditaire vennootschappen en andere vennootschappen / 37
2.4.4 Doelvermogens / 37
2.4.5 Onderneming drijven / 37
2.5 Europese vennootschappen / 37
2.5.1 Inleiding / 37
2.5.2 Europees Economisch Samenwerkingsverband / 37
2.5.3 Europese naamloze vennootschap (SE) / 38
2.5.4 Europese coöperatieve vennootschap (SCE) / 38
2.6 Subjectieve vrijstellingen / 38
2.6.1 Inleiding / 38
2.6.2 Vrijstellingen van art. 5 Wet VPB 1969 / 38
2.6.3 Vrijstellingen van art. 6 Wet VPB 1969 / 40
2.6.4 Vrijgestelde beleggingsinstellingen / 41

Hoofdstuk 3 De objectieve belastingplicht: winstbepalingen / 43
3.1 Inleiding / 43
3.2 Uitgangspunt winstbepaling zelfstandige entiteiten / 43
3.3 Kapitaalstortingen / 44
3.3.1 Het fiscale kapitaalbegrip / 44
3.3.2 Kwalificatie van kapitaal bij de verstrekker van het kapitaal / 45
3.3.3 De onzakelijke lening / 47
3.4 Winstbegrip / 51
3.4.1 Inleiding / 51
3.4.2 Kalenderjaar en boekjaar / 52
3.4.3 Totaalwinst / 53
3.4.4 Informeel kapitaal in de vermogenssfeer / 53
3.4.5 Informeel kapitaal in de kostensfeer / 53
3.5 Objectieve vrijstellingen / 56
3.5.1 Bosbouwvrijstelling / 56
3.5.2 Subsidies voor bos en natuur / 56
3.5.3 Landbouwvrijstelling / 57
3.5.4 Kwijtscheldingswinstvrijstelling / 57
3.5.5 Eindheffingsbestanddelen / 58
3.5.6 Mobiliteitsprojecten / 58
3.6 Niet-aftrekbare kosten / 58
3.6.1 Vaartuigen / 58
3.6.2 Geldboeten / 59
3.6.3 Criminele activiteiten en steekpenningen / 59
3.7 De systematiek van art. 9 en 10 Wet VPB 1969 / 59
3.8 Jaarwinstbepaling / 60
3.8.1 Algemeen / 60
3.8.2 Stelselwijziging / 63
3.8.3 Gegevens na balansdatum / 64
3.9 De fiscale balans / 65
3.9.1 Waarderingsmethoden / 65
3.9.2 Vorderingen / 65
3.9.3 Voorraden / 67
3.9.4 Bedrijfsmiddelen / 69
3.9.5 Onlichamelijke bedrijfsmiddelen / 75
3.9.6 Liquide middelen / 75
3.9.7 Deelnemingen / 75
3.9.8 Onderhanden werk / 76
3.9.9 Schulden / 76
3.9.10 Voorzieningen / 77
3.9.11 Pensioenverplichtingen / 77
3.10 Fiscale reserves / 80
3.10.1 Kostenegalisatiereserve / 80
3.10.2 Herinvesteringsreserve / 81
3.10.3 Bestedingsreserve / 82
3.11 Investeringsaftrek / 83
3.12 Aanvullende aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk / 83

Hoofdstuk 4 De objectieve belastingplicht: overige bepalingen, objectvrijstelling en eindafrekening / 85
4.1 Inleiding / 85
4.2 Dooruitdelingsfaciliteit dividendbelasting; ‘at arm’s length’-beginsel en doorstroomlichamen / 85
4.2.1 Vermindering dividendbelasting / 85
4.2.2 Het ‘at arm’s length’-beginsel / 85
4.2.3 Niet-aftrekbare renten en royalty’s van rente- en royaltydoorstroomlichamen / 86
4.2.4 Informatieplicht dienstverleningslichamen / 87
4.3 Kapitaalverkeer tussen aandeelhouder(s) en lichaam / 88
4.3.1 Inleiding / 88
4.3.2 De aftrekmogelijkheden van art. 9 Wet VPB 1969 / 89
4.3.3 Niet-aftrekbare uitgaven van art. 10 Wet VPB 1969 / 95
4.4 Wederverkoop van ter tijdelijke belegging ingekochte aandelen / 96
4.5 Commissarisbeloning / 97
4.6 Eindafrekening / 97
4.6.1 Vestigingsplaats buiten Nederland / 97
4.6.2 Algemene eindafrekening / 99
4.7 Objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten / 99
4.7.1 Inleiding / 99
4.7.2 Objectvrijstelling voor actieve buitenlandse ondernemingswinsten / 99
4.7.3 Regeling voor laagbelaste buitenlandse beleggingsondernemingen / 102
4.7.4 Stakingsverliezen / 104
4.7.5 Overgangsrecht / 106
4.8 Giften / 108

Hoofdstuk 5 De renteaftrekbeperkingen / 111
5.1 Inleiding / 111
5.2 Artikel 10a-leningen / 112
5.2.1 Inleiding / 112
5.2.2 De gewraakte rechtshandelingen van art. 10a Wet VPB 1969 / 112
5.2.3 Tegenbewijs / 115
5.2.4 Enkele aanvullende opmerkingen bij art. 10a / 118
5.3 Leningen met een onzakelijke rentevergoeding / 120
5.4 Thin capitalisation / 120
5.5 Verbonden lichaam respectievelijk verbonden natuurlijk persoon / 121
5.6 Renteaftrekbeperking bij deelnemingen / 122
5.6.1 Inleiding / 122
5.6.2 Werking van de aftrekbeperking van deelnemingsrente / 122
5.6.3 Overige bepalingen omtrent de aftrekbeperking van deelnemingsrente / 126
5.7 Renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 127
5.7.1 Inleiding / 127
5.7.2 Werking van de renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 128
5.8 Beperking van de renteaftrek op grond van fraus legis / 130
5.8.1 Fraus legis jurisprudentie / 130
5.8.2 Fraus legis mogelijk naast verschillende renteaftrekbeperkingen / 131
5.9 Earningsstrippingmaatregel / 131

Hoofdstuk 6 De innovatiebox / 133
6.1 Inleiding / 133
6.2 Algemeen / 133
6.3 Effectief tarief / 133
6.4 Immaterieel activum / 134
6.4.1 Immaterieel activum tot en met 2016 / 134
6.4.2 Het begrip ‘immaterieel activum’ / 134
6.4.3 Kwalificerend immaterieel activum vanaf 2017 / 134
6.4.4 Niet toewijzing aanvraag / 135
6.5 Kwalificerende voordelen / 136
6.5.1 Nexusbenadering / 136
6.5.2 Per kwalificerend immaterieel actief / 137
6.6 Maximum / 137
6.7 Systematiek / 137
6.7.1 Systematiek tot en met 2016 / 137
6.7.2 Systematiek vanaf 2017 / 139
6.8 Forfaitaire regeling / 140
6.9 Verzoek / 140
6.10 Samenloop met research & developmentaftrek / 140
6.11 Administratieplicht / 141
6.12 Overgangsrecht / 141

Hoofdstuk 7 De deelnemingsvrijstelling / 143
7.1 Inleiding – ne-bis-in-idembeginsel / 143
7.2 Het begrip deelneming / 144
7.2.1 Algemeen / 144
7.2.2 De deelneming / 144
7.2.3 Uitbreidingen van het deelnemingsbegrip / 146
7.3 De vrijgestelde voordelen / 148
7.3.1 Voordelen ‘uit hoofde van’ de deelneming / 148
7.3.2 Dividenduitkeringen / 148
7.3.3 Kosten die verband houden met de deelneming / 149
7.3.4 Andere voordelen uit hoofde van de deelneming / 151
7.4 De beleggingsdeelneming / 157
7.4.1 Algemeen / 157
7.4.2 Beleggingsdeelneming: als belegging gehouden / 158
7.4.3 Voordelen uit beleggingsdeelnemingen / 163
7.4.4 Controlled foreign company (CFC) wetgeving / 164
7.4.5 Regeling beleggingsdeelneming in strijd met EU-recht? / 165
7.5 Sfeerovergang; compartimenteringsleer / 165
7.6 Omzetting afgewaardeerde vorderingen in aandelenkapitaal en aanverwante rechtsfiguren / 168
7.6.1 Vorderingen versus deelnemingen / 168
7.6.2 Het regime van art. 13ba Wet VPB 1969 / 168
7.6.3 Vervreemding van de schuldvordering en aanverwante figuren / 170
7.6.4 Samenloop met de liquidatieverliesregeling / 171
7.7 Omzetting van een verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming / 171
7.7.1 Onderscheid vaste inrichting en deelneming in het buitenland / 171
7.7.2 Incorporatie van verlieslijdende vaste inrichting in een deelneming (art. 13c Wet VPB 1969 (oud)) / 172
7.8 De liquidatieverliesregeling / 172
7.8.1 Inleiding / 172
7.8.2 Achtergrond van de liquidatieverliesregeling / 172
7.8.3 Voorwaarden voor het in aanmerking nemen van een liquidatieverlies / 173
7.8.4 Omvang van het liquidatieverlies / 173
7.8.5 Het tijdstip van verliesneming / 176
7.8.6 Liquidatie van een tussenhoudstervennootschap / 177
7.9 De aftrekbeperking op deelnemingsrente / 178

Hoofdstuk 8 Fusie en splitsing / 179
8.1 Aandelenfusie / 179
8.1.1 Algemeen / 179
8.1.2 Voorwaarden voor toepassing van de faciliteit / 180
8.1.3 Wanneer is sprake van een aandelenfusie? / 181
8.1.4 Doorschuiving boekwaarde / 181
8.2 Bedrijfsfusie / 181
8.2.1 Inleiding / 181
8.2.2 Overdracht van gehele (of zelfstandig onderdeel van een) onderneming / 182
8.2.3 Faciliteit van rechtswege / 182
8.2.4 Voorwaardelijke faciliteit / 185
8.2.5 Moment van overdracht en terugwerkende kracht / 189
8.2.6 Formele aspecten van de indiening / 189
8.3 De juridische fusie / 190
8.3.1 Inleiding / 190
8.3.2 De verkrijgende en de verdwijnende vennootschap / 191
8.3.3 De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap / 199
8.3.4 De aandeelhouder van de verkrijgende vennootschap / 200
8.3.5 Juridische fusie en overnameholdingconstructies / 200
8.4 De juridische splitsing / 201
8.4.1 Inleiding / 201
8.4.2 De verkrijgende en de verdwijnende vennootschap / 202
8.4.3 De aandeelhouder van de verdwijnende vennootschap / 216
8.4.4 De aandeelhouder van de verkrijgende vennootschap / 217
8.4.5 Juridische splitsing en overnameholdingconstructies / 217
8.5 Faciliteit voor bestuurlijke herindeling of herbeschikking / 217

Hoofdstuk 9 De geruisloze terugkeer uit de BV / 219
9.1 Inleiding / 219
9.2 Voortzettingseis en rechtsvorm na de terugkeer / 221
9.3 Aandeelhouderseis / 221
9.4 Ontbindingseis / 221
9.5 Lichamen waarbij de terugkeerfaciliteit toepassing kan vinden / 221
9.5.1 De lichamen moeten in Nederland gevestigd zijn of in Nederland een vaste inrichting hebben / 222
9.6 Het vermogen moet tot het ondernemingsvermogen gaan behoren / 222
9.7 Consequenties voor compensabele verliezen en de objectvrijstelling voor buitenlandse ondernemingswinsten / 222
9.7.1 Enkele algemene opmerkingen over verliesverrekening / 223
9.7.2 Verhoging boekwaarde en fiscale reserves / 223
9.7.3 Gevolgen als toch nog compensabele verliezen resteren / 223
9.8 Waardebepaling aandelen en onderneming / 224
9.9 De terugkeerreserve / 224
9.10 Nadere voorwaarden / 225
9.11 Schulden en vreemd vermogen / 225
9.12 Lijfrente- en pensioenverplichtingen / 226
9.13 Vordering en schulden tussen de BV en de voortzetters / 226
9.14 Gevolgen voor de voortzettende aandeelhouders in de inkomstenbelasting / 226
9.15 Enkele tijdsbepalingen / 227
9.15.1 Het overgangstijdstip / 227
9.15.2 Terugwerkende kracht / 227
9.15.3 Het verzoek tot toepassing van de faciliteit / 227

Hoofdstuk 10 De fiscale eenheid / 229
10.1 Inleiding / 229
10.2 Karakter van de fiscale eenheid / 229
10.3 Voor- en nadelen van de fiscale eenheid / 230
10.4 Vereisten voor het aangaan van een fiscale eenheid / 231
10.4.3 Samenvallende boekjaren / 234
10.4.4 Dezelfde winstbepalingen bij moeder- en dochtermaatschappij / 234
10.4.5 Vestigingsplaatseisen voor de moeder- en dochtermaatschappij / 235
10.4.6 Kwalificerende rechtsvorm / 236
10.4.7 Geen voorraadaandelen / 237
10.5 Einde van de fiscale eenheid / 237
10.5.1 Gevallen waarin de fiscale eenheid eindigt / 237
10.5.2 Voeging en ontvoeging in hetzelfde boekjaar / 238
10.6 De gevolgen bij voeging in een fiscale eenheid / 238
10.6.1 Waardesprong als gevolg van de voeging in een fiscale eenheid / 238
10.6.2 Dochtermaatschappij sluit boekjaar af / 239
10.6.3 Door de dochtermaatschappij te volgen gedragslijn / 239
10.6.4 Innovatiebox / 239
10.6.5 Entreeheffingen van art. 15ab Wet VPB 1969 / 239
10.6.6 Renteaftrekbeperking bij overnameholdings / 241
10.7 Belastingheffing tijdens het bestaan van een fiscale eenheid / 241
10.7.1 Gevolgen van het gevoegd zijn in een fiscale eenheid / 241
10.7.2 Toepassing kwijtscheldingswinstvrijstelling / 242
10.7.3 Voorkoming van buitenlandse winstbelasting / 243
10.8 Verbreking van de fiscale eenheid / 244
10.8.1 Aanvang nieuw boekjaar voor dochtermaatschappij / 244
10.8.2 Fiscale indeplaatstreding / 244
10.8.3 Onderlinge vordering/schuldverhoudingen tussen moeder- en dochtermaatschappij / 246
10.8.4 Ontvoeging in het zicht van liquidatie / 247
10.8.5 Oneigenlijk gebruik in relatie tot art. 13d Wet VPB 1969 / 248
10.9 Verrekening van verliezen van vóór en na de fiscale eenheid / 248
10.9.1 Verrekening van verliezen van vóór het voegingstijdstip (voorvoegingsverliezen) / 248
10.9.2 Verliesverrekening over het ontvoegingstijdstip / 252
10.10 Antimisbruikbepaling ter zake van binnen fiscale eenheid overgedragen vermogensbestanddelen / 253
10.10.1 Algemeen / 253
10.10.2 Voorwaarden voor toepassing van art. 15ai Wet VPB 1969 / 254
10.10.3 Inhoud van de sanctie van art. 15ai Wet VPB 1969 / 255
10.10.4 Bijzondere regels in relatie tot de herinvesteringreserve / 256
10.10.5 Begunstigend beleid art. 15ai Wet VPB 1969 / 256
10.11 Fiscale eenheid met een buitenlands belastingplichtige / 257
10.11.1 Fiscale eenheid met een buitenlandse dochtermaatschappij / 257
10.11.2 Fiscale eenheid met een buitenlandse moedermaatschappij / 257
10.12 Wet aanpassing fiscale eenheid / 258
10.12.1 Algemeen / 258
10.12.2 Aanpassing bezitsvereiste / 258
10.12.3 Uitbreiding mogelijkheden voor het vormen van een fiscale eenheid / 258
10.12.4 Antimisbruikbepalingen / 260
10.13 Enkele aanvullende regels in de Invorderingswet 1990 / 260
10.13.1 Verrekening van belastingschulden met belastingvorderingen / 261
10.13.2 Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de vennootschapsbelastingschuld / 261
10.14 De ‘per element-benadering’, spoedreparatiemaatregelen en de toekomst van het fiscale eenheid regime / 262

Hoofdstuk 11 Nederlands inkomen bij buitenlands belastingplichtigen / 263
11.1 Inleiding / 263
11.2 Regelingen ter voorkoming van dubbele belasting / 263
11.3 Wat behoort tot het Nederlands inkomen / 265
11.3.1 Algemeen / 265
11.3.2 Belastbaar Nederlands bedrag en winstbepaling / 265
11.3.3 Belastbare winst uit onderneming / 266
11.3.4 Ander Nederlands inkomen / 267
11.3.5 Aanmerkelijk belang / 268
11.4 Vervoersondernemingen / 270

Hoofdstuk 12 Verliesverrekening / 271
12.1 Achterwaartse en voorwaartse verliesverrekening / 271
12.1.1 De termijnen / 271
12.1.2 Voorkoming van verliesverdamping / 271
12.1.3 Enkele formele regels / 272
12.1.4 Voorlopige verliesverrekening / 273
12.2 Beperking verliesverrekening voor houdster- en financieringslichamen / 273
12.2.1 Inleiding; het Bosal-arrest van het HvJ EU / 273
12.2.2 Kwalificatie als houdster- of financieringslichaam / 273
12.2.3 De beperking van de verliesverrekening / 275
12.3 De handel in verlieslichamen / 275
12.3.1 Inleiding; het fenomeen van de handel in verrekenbare verliezen / 275
12.3.2 Korte historie; art. 20 lid 5 (oud) Wet VPB 1969 / 276
12.3.3 Art. 20a Wet VPB 1969 / 276

Hoofdstuk 13 Tarief en wijze van heffing / 283
13.1 Vennootschapsbelastingtarief / 283
13.1.1 Tariefontwikkeling / 283
13.1.2 Toekomst / 284
13.2 Tariefsverlaging en gebroken boekjaar / 284
13.3 Nihiltarief voor fiscale beleggingsinstellingen / 285
13.4 Extra heffingen boven op het algemene vennootschapsbelastingtarief / 285
13.4.1 Boetetarief bij afkoop pensioen / 285
13.4.2 Lumpsumheffing / 286
13.4.3 Boetetarief bij herkapitalisatie / 286
13.5 Wijze van heffing / 286
13.5.1 Belastingaanslag / 286
13.5.2 Belastingrente / 286
13.5.3 Navordering / 287
13.5.4 Herziening voorlopige aanslag / 288
13.6 Deelnemingsverrekening / 288
13.7 Verrekening bij buitenlandse ondernemingswinsten / 290
13.8 Verrekening van voorheffingen / 291
13.8.1 Verrekening van dividendbelasting en kansspelbelasting / 291
13.8.2 Betrekking hebben op bestanddelen van de winst / 291
13.8.3 Coöperatie / 291
13.8.4 Deelneming / 292
13.8.5 Uiteindelijk gerechtigde (dividendstripping) / 292
13.8.6 Banken en beheerders van beleggingsinstellingen / 292

Hoofdstuk 14 Bijzondere regelingen / 295
14.1 Inleiding / 295
14.2 Anti-misbruikbepaling in verband met de handel in herinvesteringsreservelichamen / 295
14.2.1 Inleiding / 295
14.2.2 Aandeelhouders- en beleggingstoets / 295
14.2.3 Sancties / 296
14.2.4 Fraus legis / 297
14.3 Fiscale beleggingsinstellingen / 297
14.3.1 Inleiding / 297
14.3.2 Voorwaarden voor statusverkrijging / 299
14.3.3 Fiscale winstbepaling / 302
14.3.4 Statusovergangen / 303
14.4 Vrijgestelde beleggingsinstellingen / 304
14.4.1 Inleiding / 304
14.4.2 Geen belastingplicht / 304
14.4.3 Voorwaarden / 304
14.4.4 Statusovergangen / 305
14.5 Omzetting van rechtspersonen / 306
14.5.1 Inleiding / 306
14.5.2 Afrekeningsficties in art. 28a Wet VPB 1969 / 306
14.6 Bijzonder regime voor verzekeringsondernemingen / 307
14.6.1 Inleiding / 307
14.6.2 Besluit winstbepaling en reserves verzekeraars / 307
14.7 Aanvullende documentatieverplichtingen verrekenprijzen / 308
14.7.1 Inleiding / 308
14.7.2 Landenrapport (country-by-country report) / 308
14.7.3 Groepsdossier (master file) en lokaal dossier (local file) / 309
14.7.4 Sancties / 310

Alfabetisch register / 311