Systeem en kerninstrumenten van de Omgevingswet

Voorwoord / V
Lijst met afkortingen / XV

HOOFDSTUK 1 Het systeem van de Omgevingswet / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 Duiding van het omgevingsrecht en aanleiding voor de stelselherziening / 2
1.2.1 Korte duiding van het omgevingsrecht / 2
1.2.2 Aanleiding voor de stelselherziening / 3
1.3 De verbeterdoelen van de stelselherziening / 5
1.4 De architectuur van het stelsel / 6
1.4.1 Inleiding / 6
1.4.2 De structuur van de wetgeving / 6
1.4.3 Kerninstrumenten / 10
1.4.4 Terminologie / 14
1.5 Onderdelen van de stelselherziening / 15

HOOFDSTUK 2 Omgevingswet: toepassingsgebied en doelen / 21
2.1 Inleiding / 21
2.2 Fysieke leefomgeving / 21
2.3 Activiteiten met gevolgen voor de fysieke leefomgeving / 23
2.4 Doelen en belangen / 26
2.4.1 Inleiding / 26
2.4.2 Maatschappelijke doelen van de Omgevingswet / 26
2.4.3 Specifieke afwegingskaders / 29
2.5 Subsidiariteitsbeginsel / 31
2.6 Verhouding tot andere wetgeving / 32

HOOFDSTUK 3 De omgevingsvisie en het programma / 35
3.1 Inleiding / 35
3.2 De omgevingsvisie / 35
3.2.1 Inleiding / 35
3.2.2 Inhoud / 35
3.2.3 Rechtskarakter en totstandkoming / 37
3.2.4 Gezamenlijke vaststelling / 40
3.3 Het programma / 40
3.3.1 Inleiding / 40
3.3.2 Inhoud / 42
3.3.3 Rechtskarakter en totstandkoming / 43
3.3.4 Gezamenlijke vaststelling / 44
3.3.5 Gebiedsontwikkeling / 44
3.4 Verhouding tussen omgevingsvisie en programma / 45
3.5 Programma’s met een programmatische aanpak / 47
3.5.1 Toepassingsbereik / 47
3.5.2 Rechtskarakter en inhoud / 48
3.5.3 Totstandkoming / 50
3.5.4 Toepassing in de praktijk / 50

HOOFDSTUK 4 Decentrale regels / 53
4.1 Inleiding / 53
4.2 Het omgevingsplan / 54
4.2.1 Rechtskarakter, reikwijdte en subsidiariteit / 54
4.2.2 Bevoegdheid, totstandkoming, vorm en geldingsduur / 57
4.3 Regels binnen het omgevingsplan / 60
4.3.1 Regels over functies en locaties / 61
4.3.2 Voorbeschermingsregels / 64
4.3.3 Algemene regels over activiteiten en maatwerkregels / 65
4.3.4 Meldings- en vergunningplichten / 66
4.3.5 Gemeentelijke omgevingswaarden / 66
4.3.6 Regels over programma’s / 67
4.3.7 Aanvullingsregelgeving / 68
4.4 Enkele toepassingsmogelijkheden / 69
4.4.1 Inleiding / 69
4.4.2 Open normen / 69
4.4.3 Gebodsbepalingen / 70
4.4.4 Gebruiksruimte / 70
4.5 Overgangsfase / 72
4.6 Verschillen tussen bestemmingsplan en omgevingsplan / 74
4.7 Waterschapsverordening en omgevingsverordening / 76
4.7.1 Reikwijdte, totstandkoming en rechtsbescherming, regels binnen de verordeningen / 76
4.7.2 Overeenkomsten en verschillen tussen de decentrale regels / 79

HOOFDSTUK 5 Algemene rijksregels / 81
5.1 Inleiding / 81
5.2 Schets van de algemene rijksregels / 81
5.2.1 Inleiding / 81
5.2.2 Toepassingsbereik / 83
5.2.3 Het loslaten van het inrichtingenbegrip / 86
5.2.4 Structuur / 91
5.2.5 Melding / 93
5.3 Mogelijkheid van maatwerkregels en maatwerkvoorschriften / 94
5.3.1 Algemeen / 94
5.3.2 Maatwerkregels / 97
5.3.3 Maatwerkvoorschriften / 98
5.4 Bevoegd gezag bij algemene rijksregels / 99

HOOFDSTUK 6 De omgevingsvergunning / 103
6.1 Inleiding / 103
6.2 Korte schets van de omgevingsvergunning / 104
6.2.1 Reikwijdte / 104
6.2.2 Landelijke vergunningplichten / 104
6.2.3 Decentrale vergunningplichten / 106
6.2.4 Vergunningplichtige en vergunningvrije gevallen / 107
6.2.5 Verboden en normadressaat / 108
6.2.6 Een vergunning voor één of meer activiteiten / 110
6.3 Bevoegd gezag en betrokkenheid van andere bestuursorganen / 112
6.3.1 Algemeen / 112
6.3.2 Bevoegd gezag enkelvoudige aanvragen / 113
6.3.3 Bevoegd gezag meervoudige aanvragen / 113
6.3.4 Eens bevoegd gezag, altijd bevoegd gezag / 114
6.3.5 Flexibiliteitsregeling / 114
6.3.6 Betrokkenheid van andere bestuursorganen / 114
6.4 Beoordelingsregels / 117
6.5 Totstandkomingsprocedure / 119
6.5.1 Voorbereidingsprocedure / 119
6.5.2 Inwerkingtreding en rechtsbescherming / 120
6.6 Overgangsrecht / 121
6.7 Enkele veranderingen ten opzichte van eerder bestaande vergunningplichten / 122
6.7.1 Overzicht geïntegreerde vergunningplichtige activiteiten / 122
6.7.2 Omgevingsplanactiviteit (en de relatie met een bouwactiviteit) / 127

HOOFDSTUK 7 Het projectbesluit / 131
7.1 Inleiding / 131
7.2 Project / 132
7.3 Het projectbesluit / 133
7.3.1 Inhoud, reikwijdte en bevoegd gezag / 133
7.3.2 Totstandkoming / 135
7.3.3 Rechtskarakter / 145
7.3.4 Juridisch kader en doorzettingsmacht / 147
7.3.5 Handhaving / 150
7.4 Procedure voor gemeentelijke projecten van publiek belang / 151
7.5 Besluitvorming over een samenstel van activiteiten: instrumentkeuze / 152

HOOFDSTUK 8 Handhaving / 155
8.1 Inleiding / 155
8.2 Bestuursrechtelijke handhaving / 156
8.2.1 De bestuursrechtelijke handhavingstaak / 156
8.2.2 Bevoegd gezag / 156
8.2.3 Aanwijzing en bevoegdheid toezichthouders / 159
8.2.4 Sanctiebevoegdheden / 160
8.2.5 Handhaving van de zorgplicht / 167
8.3 Kwaliteitsbevordering en afstemming uitvoering en handhaving / 168
8.3.1 Inleiding / 168
8.3.2 Kwaliteit van uitvoering en handhaving en omgevingsdiensten / 169
8.3.3 Informatieverstrekking en afstemming / 170
8.4 Strafrechtelijke handhaving via de Wet op de economische delicten / 171

HOOFDSTUK 9 Voorbereidingsprocedures en rechtsbescherming / 179
9.1 Inleiding / 179
9.2 Voorbereidingsprocedures / 179
9.2.1 Algemeen / 179
9.2.2 Algemene aanvullingen op de uniforme openbare voorbereidingsprocedure / 180
9.2.3 Voorbereidingsprocedure per kerninstrument en specifieke aanvullende vereisten / 181
9.3 Participatie / 189
9.3.1 Algemeen / 189
9.3.2 Participatie bij kerninstrumenten Omgevingswet / 190
9.3.3 Uitzonderingen / 191
9.3.4 Inhoudelijke eisen aan participatie / 191
9.3.5 Rol van het bevoegd gezag / 192
9.3.6 Rol van de bestuursrechter / 193
9.3.7 Regels over participatie / 193
9.4 Rechtsbescherming / 195
9.4.1 Algemeen / 195
9.4.2 Rechtsbescherming per kerninstrument / 196
9.4.3 Bijzonderheden bestuursprocesrecht Omgevingswet / 197
9.4.4 Bestuursprocesrecht bij aanvullende instrumenten / 199
9.5 De coördinatieregeling van afdeling 3.5 Awb / 200
9.5.1 Algemeen / 200
9.5.2 Toepassing afdeling 3.5 Awb op projectbesluiten / 200
9.5.3 Toepassing afdeling 3.5 Awb op andere besluiten op grond van Omgevingswet / 202
9.6 Overzicht rechtsbescherming / 203

HOOFDSTUK 10 Doelstellingen voor de fysieke leefomgeving en instrumentkeuze / 205
10.1 Inleiding / 205
10.2 Omgevingswaarden en andere doelstellingen voor de fysieke leefomgeving / 205
10.3 Doorwerking van beleid / 207
10.4 Omgevingswaarden / 212
10.4.1 Inleiding / 212
10.4.2 Kenmerken / 212
10.4.3 Vaststelling / 215
10.4.4 Juridische gevolgen volgens de Omgevingswet / 218
10.4.5 Toepassingsmogelijkheden / 220
10.4.6 Aanvullende en afwijkende decentrale omgevingswaarden / 222
10.4.7 Checklists inzet facultatieve decentrale omgevingswaarden / 223
10.5 Inzet van niet-juridische instrumenten / 226
10.6 Voorbeelden instrumentkeuze / 226

BIJLAGEN
BIJLAGE 1 Transponeringstabellen / 231
BIJLAGE 2 Begrippenlijst / 259

Over de auteurs / 265
Trefwoordenregister / 267