Bestuurlijke boeten in het belastingrecht

Voorwoord bij de zesde druk / V
Lijst van gebruikte afkortingen / XV

HOOFDSTUK 1
De ontwikkeling van het fiscale boeterecht / 1
1.1 Inleiding / 1
1.2 De AWR tot 1 januari 1998 / 2
1.3 Beoordeling door de rechter / 3
1.3.1 Het toepassen van een verhoging / 3
1.3.2 Beperkte toetsing van het kwijtscheldingsbesluit / 3
1.3.3 De hoogte van de ‘lichte’ verhogingen / 4
1.3.4 Van marginale toetsing naar beoordeling in volle omvang / 5
1.4 Eerste aanloop tot wetswijziging / 7
1.5 De commissie-Van Slooten / 8
1.6 Tweede aanloop tot wetswijziging / 10
1.7 De vierde tranche van de Awb / 10
1.8 Verdere ontwikkelingen / 11

HOOFDSTUK 2
De twee boetecategorieën / 13
2.1 Verzuimboeten en vergrijpboeten / 13
2.2 Boetecategorieën in de vierde tranche Awb / 14

HOOFDSTUK 3
Daderschap / 15
3.1 De normadressaat / 15
3.2 Deelneming aan strafbare feiten / 15
3.3 Medeplegen en medeplichtigheid / 17
3.4 Rechtspersonen, opdrachtgevers en feitelijk leidinggevenden / 21
3.5 Andere entiteiten en publiekrechtelijke lichamen / 24
3.6 Openbaarmaking vergrijpboete opgelegd aan medepleger / 25

HOOFDSTUK 4
Opzet en schuld / 27
4.1 Opzet / 27
4.2 Grove schuld / 30
4.3 Pleitbaar standpunt / 31
4.4 Inschakelen van derden / 36
4.5 Afwezigheid van alle schuld / 40

HOOFDSTUK 5
Het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst / 43
5.1 Het beleidsvoorschrift voor de Belastingdienst / 43
5.2 Ambtshalve toetsing aan het besluit? / 44
5.3 Wijzigingen na december 2008 / 46

HOOFDSTUK 6
Verzuimboeten bij aanslagbelastingen / 49
6.1 Niet of niet tijdig doen van aangifte / 49
6.1.1 Aangifteplicht / 49
6.1.2 Wanneer is de aangifte niet gedaan? / 50
6.2 Tijdstip van boeteoplegging / 52
6.3 Aanslag en conserverende aanslag / 54
6.4 Gecombineerde aangifte / 54
6.5 De hoogte van de boete / 55
6.6 Beleidsregels / 56
6.7 Betalingsverzuimen / 57
6.8 Bijkomende verplichtingen (art. 67ca AWR) / 58

HOOFDSTUK 7
Verzuimboeten bij aangiftebelastingen / 61
7.1 Aangifteverzuimen / 61
7.1.1 Niet of niet tijdig doen van aangifte / 61
7.1.2 Onjuiste aangifte en vergelijkbare verzuimen met betrekking tot loonbelasting en premies sociale verzekeringen / 62
7.1.3 Verjaring / 64
7.1.4 De hoogte van de boete / 65
7.1.5 De beleidsregels bij het verzuim van art. 67b lid 1 AWR / 65
7.1.6 De beleidsregels bij het verzuim van art. 67b lid 2 AWR / 66
7.2 Betalingsverzuimen / 66
7.2.1 Niet of niet tijdig betalen / 66
7.2.2 Tijdstip van boeteoplegging / 69
7.2.3 De hoogte van de boete / 69
7.2.4 De beleidsregels bij betalingsverzuimen indien wel een juiste aangifte is gedaan / 69
7.2.5 De beleidsregels bij betalingsverzuimen indien geen (juiste) aangifte is gedaan / 71
7.3 Bijzondere verzuimboeten / 72
7.3.1 Motorrijtuigenbelasting / 72
7.3.2 Overige bijzondere verzuimboeten / 74
7.4 Boeten opgelegd aan fiscale mededaders / 75
7.5 Bijkomende verplichtingen (art. 67ca AWR) / 75

HOOFDSTUK 8
Vergrijpboeten bij aanslagbelastingen / 77
8.1 Vergrijpboete bij een aanslag / 77
8.1.1 Art. 67d AWR / 77
8.1.2 Grove schuld is niet voldoende / 78
8.1.3 Tijdstip van boeteoplegging / 80
8.1.4 De hoogte van en de grondslag voor de boete / 80
8.1.5 De beleidsregels bij het opleggen van de vergrijpboete bij een aanslag / 83
8.2 Vergrijpboete bij navordering / 84
8.2.1 Art. 67e AWR / 84
8.2.2 Tijdstip van boeteoplegging / 85
8.2.3 De hoogte van en de grondslag voor de boete / 87
8.2.4 De beleidsregels bij het opleggen van de vergrijpboete bij navordering / 87
8.3 Vergrijpboete bij niet nakomen informatieplicht / 88
8.3.1 Art. 10a AWR / 88
8.3.2 Art. 75 SW 1956, art. 11 WIB en art. 29h Wet VPB 1969 / 91
8.4 Verstrekken van foutieve gegevens bij een verzoek tot (herziening van) een voorlopige aanslag / 92
8.4.1 Art. 67cc AWR / 92
8.4.2 Opzet en een verzoek vereist / 92
8.4.3 Tijdstip van boeteoplegging / 93
8.4.4 De beleidsregels bij het opleggen van de boete van art. 67cc AWR / 93

HOOFDSTUK 9
Vergrijpboeten bij aangiftebelastingen / 95
9.1 Art. 67f AWR / 95
9.2 Tijdstip van boeteoplegging / 98
9.3 De hoogte van en de grondslag voor de boete / 99
9.4 De beleidsregels bij het opleggen van de vergrijpboete bij naheffing / 99
9.5 Vergrijpboete bij niet nakomen informatieplicht (art. 10a AWR) / 100
9.5.1 De aangewezen situaties / 101
9.5.2 De beleidsregels bij het niet nakomen van de informatieverplichting / 101

HOOFDSTUK 10
De vaststelling van de hoogte van de boete door de inspecteur / 103
10.1 In aanmerking te nemen omstandigheden / 103
10.2 Strafverminderende omstandigheden / 105
10.3 Evenredigheidsbeginsel en inherente matigingsbevoegdheid / 106
10.4 Ambtshalve onderzoek naar strafverminderende factoren / 107
10.5 Recidive / 108
10.6 Ernst van de gedraging / 109
10.7 Belastingbedrag verhoudingsgewijs omvangrijk / 110
10.8 Samengaan met niet-fiscale overtredingen en delicten / 110
10.9 Persoonlijke omstandigheden / 111

HOOFDSTUK 11
Vrijwillige verbetering / 113
11.1 Inkeerregeling / 113
11.2 Vrijwillige verbetering / 115
11.3 Beperking in de tijd / 118
11.4 Beperkingen voor de inkomstenbelasting / 119
11.5 Inkeer bij het vergrijp van art. 67cc AWR / 120

HOOFDSTUK 12
Vermindering van de boetegrondslag / 121

HOOFDSTUK 13
De aard van de boeten / 123
13.1 Inleiding / 123
13.2 Autonome uitleg van het begrip ‘criminal charge’ / 123
13.3 Verzuimboeten en ‘criminal charge’ / 127
13.3.1 Het EHRM / 127
13.3.2 Lichter regime buiten de harde kern van het strafrecht? / 131
13.3.3 De wetgever / 133
13.4 Rechtspersonen / 134

HOOFDSTUK 14
Bewijs / 137
14.1 Opzet en schuld / 137
14.1.1 Onschuldpresumptie / 137
14.1.2 Strafbaarstelling zonder opzet of schuld / 139
14.2 Bewijslevering / 140
14.3 Omkering van de bewijslast / 151
14.3.1 Inleiding / 151
14.3.2 Geen omkering voor zover beroep gericht tegen vergrijpboete / 152
14.3.3 Gebruik van veronderstellingen en het EVRM / 153
14.3.4 Omkering bewijslast ten aanzien van de boetegrondslag / 155
14.3.5 Geen ongeclausuleerde aanvaarding van de ‘omkering’ in boetezaken / 158
14.4 Boete bij een reeds onherroepelijk vaststaande belastingaanslag / 162

HOOFDSTUK 15
Boeteoplegging door de inspecteur / 165
15.1 Beboeting door het bestuur niet strijdig met het EVRM / 165
15.2 Geen afzonderlijke boete-inspecteur / 166

HOOFDSTUK 16
Bezwaar tegen de boetebeschikking / 169
16.1 Belastingaanslag en boete vermeld op één biljet / 169
16.2 Verplicht doorlopen bezwaarprocedure / 170

HOOFDSTUK 17
De mededelingsplicht / 173
17.1 Inleiding / 173
17.2 De inhoud van de mededeling / 173
17.3 De mededeling is vormvrij / 177
17.4 Mededeling in een begrijpelijke taal / 178
17.5 Kennisgeving van het voornemen tot boeteoplegging / 179
17.6 Geen ambtshalve toetsing door de rechter / 181

HOOFDSTUK 18
Overlijden van de beboete / 183

HOOFDSTUK 19
Informatieverplichting en zwijgrecht / 187
19.1 Nemo tenetur / 187
19.2 Het EHRM en het nemo tenetur-beginsel / 188
19.3 De Hoge Raad en het nemo tenetur-beginsel / 193
19.4 Nog geen ‘criminal charge’ / 197
19.5 ‘Criminal charge’ in een andere zaak / 200
19.6 De civielrechtelijke weg / 203
19.7 Slotsom ten aanzien van de informatieverplichting en het nemo tenetur-beginsel / 204

HOOFDSTUK 20
Verhoor / 207
20.1 Verhoor / 207
20.2 Cautie / 208
20.3 Vertolking / 209

HOOFDSTUK 21
Inzagerecht / 211
21.1 Grondslag en omvang van het inzagerecht / 211
21.2 Geen absoluut recht op inzage / 213
21.3 Recht op vertaling? / 215

HOOFDSTUK 22
Criminal charge / 219
22.1 Wanneer begint de ‘criminal charge’ / 219
22.2 Aanvang ‘criminal charge’ volgens het EHRM / 221
22.3 Zwijgrecht / 222

HOOFDSTUK 23
Samenloop / 223
23.1 Samenloop van bestuurlijke boeten / 223
23.2 Vergrijpboete bij nieuwe bezwaren / 226
23.3 Samenloop bestuurlijke boete en strafrechtelijke vervolging / 229

HOOFDSTUK 24
Redelijke termijn / 245
24.1 Strekking, begin en einde / 245
24.2 Eerste beleidsarrest van de Hoge Raad / 246
24.3 In aanmerking te nemen omstandigheden / 248
24.4 Gevolgen termijnoverschrijding / 249
24.5 Ambtshalve onderzoek / 249
24.6 Tijdsverloop na het instellen van beroep in cassatie, tweede beleidsarrest / 250

HOOFDSTUK 25
Openbaarheid van behandeling en uitspraak / 253
25.1 Behandeling en beslissing in raadkamer / 253
25.2 De wettelijke regeling met ingang van 1994 / 254
25.3 Behandeling zonder onderzoek ter zitting / 255
25.4 Behandeling van verzet / 256

HOOFDSTUK 26
Boeten en ontvankelijkheid / 259
26.1 Termijnoverschrijding / 259
26.2 Motiveringsplicht / 260
26.3 Herziening / 261
26.4 Griffierecht / 262

HOOFDSTUK 27
Rechtsbijstand / 263
27.1 Recht op bijstand en vertegenwoordiging / 263
27.2 Gefinancierde bijstand / 264

HOOFDSTUK 28
Boete en compromis / 269

HOOFDSTUK 29
Rechtspraak in twee feitelijke instanties / 271

HOOFDSTUK 30
Nader ten aanzien van de taak van de rechter / 275
30.1 Passend en geboden / 275
30.2 Volledige toetsing / 278
30.3 Geen terugwijzing naar het bestuursorgaan / 279
30.4 Geen reformatio in peius / 279
30.5 Geen hogere boete dan beleid voorschrijft / 283
30.6 Ambtshalve onderzoek door de rechter / 284
30.6.1 Stelplicht bij belanghebbende / 284
30.6.2 Persoonlijke en financiële omstandigheden / 285
30.7 Behandeling binnen een redelijke termijn / 286
30.7.1 De rechtspraak als medebepalende omstandigheid / 286
30.7.2 Toetsing van de termijn / 286
30.8 Zwijgrecht en cautie / 287

HOOFDSTUK 31
Legaliteitsbeginsel en overgangsrecht / 291
31.1 Legaliteitsbeginsel / 291
31.2 Het overgangsrecht / 294

Jurisprudentieregister / 297
Nederlandse rechtspraak / 297
EHRM/HvJ EU / 310
Transponeringstabel artikelen vierde tranche Awb / 315
Trefwoordenregister / 317