Deel A. Inleiding financiële planning / 31
1 Afbakening financiële planning, financiële planner en de markt van vraag en aanbod / 33
1.1 Financiële planning / 33
1.1.1 Deelgebieden binnen de financiële planning / 36
1.1.2 Het consumptief besteedbaar inkomen / 37
1.2 De financiële planner / 39
1.2.1 De competenties van de financiële planner / 39
1.2.2 Organisaties op het gebied van financiële planning / 41
1.2.2.1 Federatie Financieel Planners (FFP) / 41
1.2.2.2 Stichting Certificering Erkend Hypothecair Planners (StCEHP) / 41
1.2.2.3 De Stichting Erkend Hypotheekadviseur (EFA) / 41
1.2.3 Beroepsaansprakelijkheid / 42
1.2.4 Wet op het financieel toezicht (Wft) / 43
1.2.4.1 Inleiding / 43
1.2.4.2 Reikwijdte van de Wft / 44
1.2.4.3 Kwaliteitskenmerken voor de financiële dienstverlener / 45
1.2.5 Autoriteit Financiële Markten (AFM) / 48
1.3 Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) / 49
Deel B. Levensverzekeringen en pensioenen / 51
1 Levensverzekeringen in de inkomstenbelasting / 53
1.1 Levensverzekeringen en spaarproducten in box 1 / 53
1.1.1 Kapitaalverzekering eigen woning / 54
1.1.1.1 Voorwaarden kapitaalverzekering eigen woning / 54
1.1.1.2 Voordeel uit kapitaalverzekering eigen woning / 55
1.1.1.3 Fictieve uitkeringen / 60
1.1.1.4 Premies voor kapitaalverzekering eigen woning / 61
1.1.2 Banksparen – spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning / 61
1.1.2.1 Voorwaarden spaarrekening eigen woning/beleggingsrecht eigen woning / 61
1.1.2.2 Voordeel uit spaarrekening eigen woning/het beleggingsrecht eigen woning / 62
1.1.2.3 Fictieve opname / 63
1.2 Lijfrenteverzekering, lijfrenterekening en lijfrentebeleggingsrecht, die dienen ter compensatie van een pensioentekort / 65
1.2.1 Lijfrente / 65
1.2.1.1 Lijfrenteverzekering / 65
1.2.1.2 Banksparen – periodieke uitkering op grond van een lijfrenterekening/lijfrentebeleggingsrecht / 66
1.2.1.3 Afkoopsom alimentatie storten op lijfrente / 68
1.2.2 Jaarruimte / 68
1.2.3 Inhaal- of reserveringsruimte / 70
1.2.4 Omzetting oudedagsreserve in lijfrente / 70
1.2.5 Omzetting stakingswinst in lijfrente / 71
1.2.6 Overgangsrecht / 72
1.2.7 Saldolijfrenten / 73
1.2.7.1 Hybride saldolijfrenten / 74
1.2.8 Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen / 76
1.2.8.1 Overgangsrecht / 80
1.2.9 Emigratie / 80
1.3 De levensverzekering in box 3 / 81
1.3.1 De uitvaartverzekering / 81
1.3.2 De kapitaalverzekering onder het overgangsrecht / 81
1.3.2.1 Overgangsperiode / 81
1.3.2.2 Polissen waarop het overgangsrecht betrekking heeft / 82
1.3.3 Bepalingen Wet IB 1964 / 82
1.3.3.1 Uitkering hoger dan vrijstelling / 83
1.3.3.2 Vrijstellingen eenmalig, overdraagbaarheid en volgorde / 83
1.3.3.3 Saldomethode / 84
1.3.3.4 Wat verstaat de wet onder kapitaaluitkering? / 85
1.3.3.5 Premies en uitkeringen niet in geld / 85
1.3.3.6 Kapitaalverzekering bij eigen bv / 85
1.3.3.7 Handelingen met kapitaalverzekeringen / 86
1.3.3.8 Pré Brede Herwaarderingspolissen / 87
1.3.3.8.1 Hoofdregel / 87
1.3.3.8.2 Saldomethode / 88
1.3.3.8.3 Uitzonderingen / 88
1.3.3.8.4 Bij wie belast? / 89
1.3.3.8.5 Diverse handelingen met betrekking tot een polis van levensverzekering / 89
1.3.3.8.6 Toescheiding kapitaalverzekering met lijfrenteclausule bij verdeling gemeenschap of afkoop alimentatie / 90
1.3.4 De kapitaalverzekering onder het overgangsrecht (vervolg) / 91
1.3.4.1 Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten voor 14-9-1999 / 91
1.3.4.2 Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten na 1-1-1992 / 93
1.3.4.3 Kapitaalverzekeringen die zijn afgesloten tussen
14-9-1999 en 31-12-2000 / 94
1.3.4.4 Kapitaalverzekeringen die niet onder het overgangsrecht vallen / 94
1.4 Diverse onderwerpen lijfrenten en kapitaalverzekeringen / 94
1.4.1 Opgave professionele instelling / 94
1.4.1.1 Doorlopende opgaveplicht / 95
1.5 Voorzieningen bij ziekte of ongeval / 95
1.5.1 Keuze belaste of onbelaste uitkering / 96
1.5.2 Koopsom voor arbeidsongeschiktheidsverzekering / 96
1.5.3 Verpanding arbeidsongeschiktheidsverzekering / 96
1.6 Nettolijfrenteverzekering en nettopensioenregeling / 97
2 Levensverzekeringen in overige wetten / 98
2.1 Successiewet / 98
2.1.1 Kapitaaluitkeringen ten gevolge van overlijden / 98
2.1.1.1 Premiesplitsingsbesluit / 99
2.1.1.2 Hoogte belaste verkrijging / 108
2.1.2 Lijfrente-uitkeringen ten gevolge van overlijden / 108
2.1.3 Lijfrente-uitkeringen bij leven aan derde / 108
2.1.4 Aftrek wegens belastinglatentie / 108
2.1.5 Opgaveplicht / 109
2.2 Sociale zekerheid / 109
2.2.1 AOW/Anw/AKW/Wlz / 110
2.2.2 WW/ZW/WAO/WIA / 110
2.2.3 TW/IOAW/IOAZ / 110
3 Inleiding pensioenen / 112
3.1 Algemeen / 112
3.2 Pensioen van de zelfstandige ondernemer / 113
3.3 Pensioen van de werknemer / 113
3.4 Pensioenwet (PW) / 113
3.4.1 Doelstelling / 114
3.4.2 Werkingssfeer / 114
3.4.3 Pensioenen in de zin van de PW / 114
3.4.4 Onderbrengingsplicht werkgever / 115
3.4.5 Verschillen tussen B- en C-polissen bij uitvoering door een verzekeraar / 116
3.4.6 Betaling van de pensioenpremie / 117
3.4.7 Deeltijdwerkers / 117
3.4.8 Afkoop / 118
3.4.9 Beëindiging/wijziging dienstverband / 118
3.4.10 Partnerpensioen bij scheiding / 119
3.4.11 Waardeoverdracht / 119
3.4.12 Doorbeleggen na pensioengerechtigde leeftijd / 121
3.5 Wet verevening pensioenrechten bij scheiding / 122
3.5.1 Algemeen / 122
3.5.2 Belangrijkste bepalingen / 123
3.5.2.1 Algemene bepalingen/definities / 123
3.5.2.2 Recht op pensioenverevening, recht op uitbetaling / 124
3.5.2.3 Vaststelling deel uit te betalen pensioen / 124
3.5.2.4 Afwijkingen op standaardvereveningsberekening / 124
4 De zelfstandige ondernemer en zijn pensioen / 126
4.1 Inkomstenbelasting / 126
4.1.1 Vrijstellingen / 126
4.1.2 Lijfrenteaftrek vijfde tranche vervangen door omzetting stakingswinst in lijfrente / 126
4.1.3 Omzetting art. 19 IB 2001 in lijfrente nieuwe stijl / 128
4.1.4 Oudedagsreserve / 128
4.1.4.1 Deelnemer aan de oudedagsreserve / 128
4.1.4.2 Toevoegingen oudedagsreserve / 128
4.1.4.3 Hoogte en maatstaf van de oudedagsreserve / 129
4.1.4.4 Afneming oudedagsreserve / 129
4.1.4.5 Meewerkende echtgenoot en deelgenootschap man/ vrouw / 130
4.1.4.6 Voorwaarden stamrecht / 131
4.1.4.7 Oudedagsreserve en levensverzekering / 131
4.2 Successiewet / 131
4.2.1 Vrijstellingen / 131
4.2.2 Latente belastingclaim oudedagsreserve / 132
4.2.3 Waardebepaling pensioenrecht / 132
4.2.4 Opgaveplicht / 132
4.3 Sociale zekerheid / 132
4.3.1 Algemeen / 132
4.3.2 AOW / 132
4.3.2.1 Wijziging AOW-ingangsdatum / 133
4.3.3 Anw / 133
4.3.4 AKW / 134
4.3.5 WAZ / 134
4.3.6 Premieheffing volksverzekeringen / 134
4.3.7 WWB/Participatiewet / 134
4.3.8 WW/ZW/WIA / 135
4.3.9 Toeslagenwet / 135
4.3.10 IOAZ / 135
5 De werknemer en zijn pensioen / 136
5.1 Wet fiscale behandeling van pensioenen / 136
5.2 Hoofdvormen van pensioenregelingen / 137
5.2.1 Beschikbarepremieregeling / 137
5.2.2 Middelloonregeling / 138
5.2.3 Eindloonregeling / 139
5.2.4 Streefregeling / 139
5.2.5 Inbouw AOW (franchise) / 141
5.3 De fiscale omschrijving van pensioen / 144
5.4 Analyse van de pensioenregeling als omschreven in art. 18 Wet LB 1964 / 144
5.4.1 Pensioenregeling / 145
5.4.2 Nagenoeg uitsluitend / 145
5.4.3 Werknemers / 146
5.4.4 Arbeidsongeschiktheid / 146
5.4.5 Ouderdom / 146
5.4.6 (Pleeg)kinderen / 148
5.4.7 Pensioen / 148
5.4.8 Salaris-/diensttijdnorm / 148
5.4.9 Pensioengrondslag / 149
5.4.10 Partnerpensioen / 149
5.4.11 Overbruggingspensioen / 149
5.4.12 Deelnemingsjarenpensioen / 150
5.4.13 Inkoop diensttijd / 150
5.4.14 VUT-regelingen / 150
5.4.15 Levensloopregeling / 151
5.4.16 Rechtszekerheid / 154
5.4.17 Deeltijdwerk en demotie / 154
5.4.18 Uitruil van pensioen / 154
5.4.19 Toetsing volgens 100%-grens / 156
5.4.20 Snelslijtende beroepen / 156
5.4.21 Bovenmatigheid / 156
5.4.22 Uitvoerders van pensioenregelingen / 156
5.4.23 Sancties / 157
5.4.24 Uitfasering pensioen in eigen beheer / 158
5.4.24.1 Oudedagsverplichting (ODV) / 161
5.5 Dekking Anw-hiaat in pensioenregelingen / 163
5.6 Pensioenopbouw over een periodieke salarisvervangende uitkering / 164
5.7 Pensioenregeling directeur-grootaandeelhouder / 165
5.7.1 Wet VAP en Wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen en maximering
pensioengevend inkomen / 167
5.8 Aanwijzing buitenlandse pensioenregeling / 167
5.9 Pensioen in de inkomstenbelasting / 168
5.10 Pensioen in de Successiewet / 168
5.11 Pensioen in de winstsfeer (inkomsten- en vennootschapsbelasting) / 170
5.11.1 Pensioentoezegging aan werknemers en de financiering / 170
5.11.2 Fiscale aspecten van de financieringslast van een pensioentoezegging / 171
5.11.3 Fiscale gevolgen van backservice / 171
5.11.4 Verbod op financieringsachterstand / 171
5.12 Pensioenverplichtingen in eigen beheer / 172
5.12.1 Algemeen / 172
5.12.2 Omslagstelsel / 172
5.12.3 Rentedekkingsstelsel / 172
5.12.4 Kapitaaldekkingsstelsel / 172
5.12.5 Stelselwijziging / 173
5.12.6 Dekkingspolis / 173
5.12.7 Eigen beheer en echtscheiding / 173
5.12.8 Pensioenlichamen / 174
5.12.9 Pensioenvoorziening voor niet-toegezegd pensioen / 174
5.12.10 Afwikkeling pensioen in eigen beheer / 174
5.13 De pensioenuitkering en de sociale zekerheid / 176
5.13.1 Pensionering voor 68 jaar / 176
5.13.1.1 AOW/Anw / 176
5.13.1.2 AKW / 176
5.13.1.3 Premieheffing volksverzekeringen / 177
5.13.1.4 Participatiewet / 177
5.13.1.5 ZW/WW/WIA/WAO / 177
5.13.1.6 TW/IOAW/IOAZ / 178
5.13.1.7 ZW, WIA, WAO, WW, Anw, IOAW, IOAZ en TW / 178
5.13.2 Doorwerken na pensioen op de reguliere pensioendatum / 178
5.14 Ontslag / 179
5.14.1 Ontslagvergoeding / 179
5.14.2 Transitievergoeding / 179
5.14.3 Belastingheffing over de ontslaguitkering / 180
5.14.3.1 De ontslaguitkering in de Wet op de loonbelasting 1965 tot 2014 / 181
5.14.3.2 De ontslaguitkering in de Wet op de loonbelasting 1965 vanaf 2014 / 181
5.14.3.3 Overgangsrecht / 182
5.14.4 Excessieve vertrekvergoeding / 183
5.14.5 VUT-vervangende uitkering (RVU) / 183
5.14.6 Aanwendingsmogelijkheden van de ontslaguitkering / 184
5.14.7 De stamrecht-bv / 184
5.15 Het Pensioenakkoord uit 2019 (met uitwerkingen in 2020 e.v.) / 185
Deel C. Sparen en beleggen / 189
1 Inleiding / 191
2 NYSE Euronext Amsterdam / 192
2.1 NYSE Euronext Amsterdam Stock Market / 192
3 Wetgeving / 194
3.1 Toezichthouders / 194
3.1.1 Functioneel toezicht / 194
3.1.2 Strafrechtelijk toezicht / 196
3.1.3 Beroepsmogelijkheden tegen sancties vantoezichthouders / 196
3.1.4 Stichting Dutch Securities Institute / 197
3.1.5 Klachteninstituut Financiële Dienstverlening / 198
3.1.6 De Wet op het financieel toezicht (Wft) / 198
3.2 Zorgplicht / 199
3.2.1 Informatieverschaffing / 200
3.2.2 Klantprofiel / 201
3.2.3 Klachtenregeling / 202
3.2.4 Checklist voor goede zorgplicht / 202
3.3 De AFM / 203
3.4 MiFID II / 207
3.5 Depositogarantiestelsel / 211
3.5.1 Voor welke banken geldt de depositogarantieregeling? / 213
3.6 De AP / 214
3.7 Tuchtrecht banken / 214
4 Verzekeraars / 215
4.1 Solvency II / 215
4.2 Kleine natura-uitvaartverzekeraars / 215
4.3 Kleine schadeverzekeraars / 215
4.4 Insurance Distribution Directive / 216
4.4.1 Adviseurs / 217
4.4.1.1 Beleggingsadviseurs / 217
4.4.1.2 Vermogensbeheerders / 218
4.4.1.3 Effectenbemiddelaars / 218
4.4.1.4 Commissionairs / 218
4.4.2 Banken / 218
4.4.2.1 Commerciële banken / 218
4.4.2.2 Spaarbanken / 218
4.4.3 Institutionele beleggers / 219
4.4.3.1 Beleggingsinstellingen / 219
4.4.3.2 Pensioenfondsen / 219
4.4.3.3 Algemeen Pensioenfondsen / 219
4.4.3.4 Premiepensioeninstelling (PPI) / 219
4.4.3.5 Verzekeringsmaatschappijen / 220
5 Rendement en risico / 221
5.1 Rendement / 221
5.2 Risico / 221
5.2.1 Koopkrachtrisico / 221
5.2.2 Renterisico / 221
5.2.3 Valutarisico / 221
5.2.4 Beursrisico / 222
5.2.5 Debiteurenrisico / 222
5.2.6 Liquiditeitsrisico / 222
6 Spaarvormen / 223
6.1 Spaarrekeningen / 223
6.2 Termijndeposito’s / 223
6.3 Kasbiljetten en spaarbrieven / 224
6.4 Valutarekeningen / 224
6.5 Vaste of variabele rente / 224
7 Obligaties / 225
7.1 De prijs van een obligatie / 225
7.1.1 Nettokoers / 225
7.1.2 Opgelopen rente / 226
7.2 De looptijd van een obligatie / 226
7.3 De aflossing van een obligatie / 226
7.3.1 Bulletleningen / 226
7.3.2 Vervroegde aflossing door debiteur (callable) / 226
7.3.3 Vervroegde aflossing door belegger (putable) / 227
7.3.4 Verlengbare obligatie (extendible) / 227
7.4 Het rendement van een obligatie / 227
7.4.1 Het couponrendement / 228
7.4.2 Het effectief rendement / 228
7.5 De yieldcurve / 229
7.5.1 Het verloop van de yieldcurve / 230
7.6 Risico van obligaties / 232
7.6.1 Inleiding / 232
7.7 Duration / 233
7.7.1 Inleiding / 233
7.7.2 Berekening / 234
7.7.3 Verband tussen duration en looptijd / 235
7.7.4 Modified duration / 236
7.8 Het debiteurenrisico / 237
7.8.1 Algemeen / 237
7.8.2 Ratings / 237
7.8.3 Garanties / 238
7.9 Varianten op de gewone obligatie / 239
7.9.1 Optieobligaties / 239
7.9.2 Winstdelende obligaties / 239
7.9.3 Inkomstenobligaties / 239
7.9.4 Achtergestelde obligaties / 240
7.9.5 Deep-discountobligaties / 240
7.9.6 Nulprocentobligaties / 240
7.9.7 Geïndexeerde obligaties (floating rate notes) / 240
7.9.8 Goud- en aandelenindexobligaties / 241
7.9.9 Reset notes / 241
7.9.10 Pandbrieven / 241
7.9.11 Converteerbare obligaties / 241
7.9.12 Perpetuele obligaties / 242
7.9.13 Strips / 242
8 Aandelen / 243
8.1 Zeggenschap bij aandelen / 243
8.2 Rendement op aandelen / 244
8.3 Risico van aandelen / 245
8.4 Varianten op het gewone aandeel / 245
8.4.1 Certificaten van aandelen / 245
8.4.2 Preferente aandelen / 246
8.4.3 Prioriteitsaandelen / 246
9 Beleggingsfondsen / 247
9.1 Beleggingsfondsen in aandelen / 247
9.1.1 Wereldwijde fondsen / 248
9.1.2 Regiofondsen / 248
9.1.3 Landenfondsen / 248
9.1.4 Bedrijfstakfondsen / 248
9.1.5 Themafondsen / 248
9.1.6 Indexfondsen / 248
9.1.7 Exchange traded funds (ETF’s) / 249
9.1.8 Clickfondsen / 250
9.2 Beleggingsfondsen in obligaties / 250
9.3 Groene beleggingen / 251
9.4 Mixfondsen / 251
9.5 Hedgefunds / 251
9.6 Open-end en closed-end beleggingsfondsen / 252
9.6.1 Open-end beleggingsfonds / 252
9.6.2 Closed-end beleggingsfonds / 252
9.6.3 Semi-open-end beleggingsfondsen / 252
9.7 De vrijgestelde beleggingsinstelling / 253
9.8 Beleggingsbeleid / 254
10 Derivaten / 255
10.1 Opties / 255
10.1.1 Calloptie / 255
10.1.2 Putoptie / 257
10.1.3 Prijsvorming van opties / 258
10.1.3.1 Intrinsieke waarde / 258
10.1.3.2 Tijds- en verwachtingswaarde / 258
10.1.4 Optiestrategieën / 260
10.1.4.1 Callopties of putopties / 260
10.1.4.2 Combinaties van callopties of putopties op dezelfde onderliggende waarde / 261
10.1.4.3 Combinaties van callopties en putopties op dezelfde onderliggende waarde / 261
10.1.5 Marginverplichting bij opties / 261
10.2 Financial futures / 262
10.2.1 Prijsvorming van financial futures / 264
10.2.2 Futuresstrategieën / 264
11 Overige beleggingen / 266
11.1 Vastgoed / 266
11.2 Edele metalen / 266
11.3 Kunstvoorwerpen / 266
11.4 Commodities / 267
11.5 Crowdfunding / 267
11.6 Cryptomunten / 268
12 Fundamentele en technische analyse / 270
12.1 De fundamentele analyse / 270
12.1.1 Liquiditeitsratio’s / 270
12.1.2 Solvabiliteitsratio’s / 270
12.1.3 Rentabiliteitsratio’s / 270
12.1.4 Koersratio’s / 271
12.2 De technische analyse / 271
12.2.1 Trendlijnen en trendkanalen / 271
12.2.1.1 Trendlijnen / 272
12.2.1.2 Trendkanalen / 272
12.2.2 Voortschrijdend gemiddelde / 272
12.2.3 Koerspatronen / 273
12.2.3.1 Hoofd- en schouderformaties / 274
12.2.3.2 Driehoeksformaties / 275
13 De portefeuilletheorie / 276
13.1 Rendement / 276
13.2 Risico / 276
13.3 De combinatie van rendement en risico / 276
13.4 De efficiënte grenslijn / 277
13.5 De bèta / 278
14 Vermogensallocatie / 279
14.1 Beleggingshorizon van een belegger / 279
14.1.1 Lange beleggingshorizon / 279
14.1.2 Korte beleggingshorizon / 279
14.2 De inkomstenpositie van de belegger / 280
14.3 De vermogenspositie van de belegger / 280
14.4 Risicoprofiel van de belegger / 280
14.4.1 De toelaatbare risicograad / 280
14.4.2 De risicoperceptie / 281
14.4.3 De risicometer / 281
14.5 De kennis en ervaring van de belegger / 281
14.6 Situatieverandering / 281
14.7 Portefeuillesamenstelling / 282
14.7.1 Top-downbenadering / 282
14.7.1.1 Spreiding over beleggingscategorieën / 282
14.7.1.2 Spreiding over geografische regio’s / 282
14.7.1.3 Spreiding over bedrijfstakken / 282
14.7.1.4 Spreiding over individuele ondernemingen / 283
14.7.2 Bottom-upbenadering / 283
Deel D. Financieringen / 285
1 Hypothecaire kredietverlening / 287
1.1 Hypotheekvormen / 287
1.1.1 Lineaire hypotheek / 287
1.1.2 Annuïteitenhypotheek / 287
1.1.2.1 Gelijkblijvende annuïteiten / 287
1.1.2.2 Groei-annuïteiten / 288
1.1.3 Levenhypotheek (hypotheek met gemengde verzekering) / 288
1.1.4 Spaarhypotheek / 288
1.1.5 Aflossingsvrije hypotheek / 289
1.1.6 Blokhypotheek / 289
1.1.7 Blijverslening / 289
1.1.8 Verzilverlening / 290
2 De Nationale Hypotheek Garantie / 292
3 Starterslening / 296
4 Zakelijke kredietverlening / 297
4.1 Financiële kengetallen / 297
4.1.1 Liquiditeitskengetallen / 297
4.1.1.1 Liquiditeit / 297
4.1.1.2 Current ratio / 297
4.1.1.3 Quick ratio / 297
4.1.1.4 Nettowerkkapitaal / 297
4.1.1.5 Netto cashflow (operationele activiteiten) / 297
4.1.2 Solvabiliteitskengetallen / 298
4.1.2.1 Solvabiliteit / 298
4.1.2.2 Vermogensverhoudingen / 298
4.1.2.3 Debt ratio / 299
4.1.2.4 Interest coverage / 299
4.1.2.5 Cashflow/interest / 299
4.1.2.6 Cashflow coverage / 299
4.1.2.7 Omzetsnelheid eigen vermogen / 299
4.1.3 Winstkengetallen / 299
4.1.3.1 Rentabiliteit totale vermogen / 299
4.1.3.2 Rentabiliteit eigen vermogen / 300
4.1.3.3 Brutowinstmarge / 300
4.1.4 Activiteitskengetallen / 300
4.1.4.1 Omlooptijd voorraden / 300
4.1.4.2 Omzetsnelheid voorraden / 300
4.1.4.3 Omlooptijd debiteuren / 300
4.1.4.4 Omzetsnelheid debiteuren / 301
4.1.4.5 Omlooptijd crediteuren / 301
4.1.4.6 Omzetsnelheid crediteuren / 301
4.1.4.7 Omzetsnelheid totaal vermogen / 301
4.1.4.8 Werkkapitaal / 301
4.2 Kredieten midden- en kleinbedrijf / 301
4.2.1 Borgstelling MKB-kredieten / 301
4.2.2 Financieringsinstrumenten van de overheid / 303
4.2.2.1 Reguliere regelingen / 303
4.2.2.2 Corona / 303
4.2.2.2.1 Garantie Klein Krediet Corona (KKC) / 303
4.2.2.2.2 Overige kredietmogelijkheden / 303
4.2.3 Crowdfunding / 304
4.3 Bijstandverlening zelfstandigen / 305
5 Rentetarieven / 306
5.1 Rentetarieven geldmarkt / 306
5.2 Rentetarieven kapitaalmarkt en aandelenbeursindices / 306
6 Vreemde valuta / 308
6.1 Omrekeningskoersen vreemde valuta / 308
6.2 Kruistabel EMU-valuta’s / 309
Deel E. Belastingen / 311
1 Fiscale informatie- en inzageverplichtingen / 313
1.1 Algemeen / 313
1.2 De informatieplicht over de eigen belastingplicht / 313
1.2.1 Het vragen om informatie / 313
1.2.1.1 De potentiële fiscale relevantie / 314
1.2.1.2 De wijze van informatieverstrekking / 314
1.2.1.3 De geheimhoudingsplicht / 314
1.2.1.4 Fiscus mag inlichtingen inwinnen via civiele dwangsom / 315
1.3 De inzageplicht voor de eigen belastingplicht / 315
1.3.1 Het vragen om boeken, bescheiden en andere gegevensdragers / 315
1.3.2 De fiscaal relevante boeken, bescheiden en andere gegevensdragers / 316
1.3.3 De wijze van verstrekking/de geheimhoudingsplicht / 316
1.3.4 De kopieën, leesbare afdrukken of uittreksels / 317
1.3.5 De bewaarplicht en conversie / 317
1.3.6 Rechtsbescherming bij controlehandelingen / 319
1.3.7 Overmacht / 319
1.4 De informatieplicht met het oog op de belastingheffing (bij derden) / 319
1.4.1 De subjecten / 319
1.4.2 Informatieverstrekking aan de Belastingdienst bij eigenwoningschuld / 320
1.4.3 De omvang van de verplichting / 320
1.4.4 Voorschrift informatie fiscus-banken / 321
1.5 De sancties / 323
2 Inkomstenbelasting / 327
2.1 Inleiding / 327
2.2 Algemeen / 327
2.2.1 Opbouw en structuur Wet IB 2001 / 327
2.2.2 Raamwerk / 329
2.2.2.1 Belastingplichtigen / 329
2.2.2.2 Boxenstructuur / 330
2.2.2.3 Heffing inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen / 330
2.2.2.3.1 Gewone aanslag/conserverende aanslag / 337
2.2.2.3.2 Verliesverrekening tussen de boxen / 339
2.2.2.4 Toerekeningsregels / 340
2.2.2.4.1 Rangorderegeling / 340
2.2.2.4.2 Partners / 342
2.2.2.4.3 Afgezonderd particulier vermogen / 345
2.2.2.4.4 Minderjarige kinderen / 346
2.2.3 Verzamelinkomen / 347
2.3 Box 1 – inkomen uit werk en woning / 348
2.3.1 Belastbaar inkomen uit werk en woning (box 1) / 348
2.3.2 Belastbare winst uit onderneming / 349
2.3.2.1 Opbouw en systematiek van de winstsfeer / 349
2.3.2.1.1 Inleiding / 349
2.3.2.2 Ondernemer / 350
2.3.2.2.1 Inleiding / 350
2.3.2.2.2 Feitelijk ondernemerschap / 350
2.3.2.2.3 Rechtstreeks voor ondernemingsverbintenissen verbonden / 351
2.3.2.2.4 Medegerechtigden/winstgerechtigden / 352
2.3.2.3 Begrip urencriterium/verlaagd urencriterium / 355
2.3.2.4 Winst uit onderneming / 357
2.3.2.5 Goed koopmansgebruik / 357
2.3.2.6 Vrijgestelde winst / 358
2.3.2.7 Aftrekbeperkingen kosten van winst / 359
2.3.2.8 Van winst aftrekbare kosten woon-werkverkeer / 363
2.3.2.9 Bijtelling winst voor privégebruik woning / 363
2.3.2.10 Bijtelling winst voor privégebruik auto en privégebruik fiets / 364
2.3.2.10.1 Auto van de zaak / 364
2.3.2.10.2 Fiets van de zaak / 365
2.3.2.11 Tonnageregeling zeescheepvaart / 367
2.3.2.12 Waardering pensioenverplichtingen / 367
2.3.2.13 Afschrijving bedrijfsmiddelen / 368
2.3.2.14 Willekeurige afschrijving / 370
2.3.2.15 Investeringsaftrek / 370
2.3.2.15.1 Baangerelateerde investeringskorting (BIK-afdrachtvermindering) (vanaf 2021) / 376
2.3.2.16 Fiscale reserves / 377
2.3.2.16.1 Egalisatiereserve / 377
2.3.2.16.2 Herinvesteringsreserve / 377
2.3.2.16.3 Terugkeerreserve / 378
2.3.2.17 Fiscale coronareserve / 379
2.3.2.18 Oudedagsreserve / 380
2.3.2.19 Aandelenfusie / 380
2.3.2.20 Juridische splitsing en juridische fusie / 381
2.3.2.21 Staking/doorschuiving/overbrenging naar buitenland/ eindafrekening/geruisloze omzetting / 381
2.3.2.21.1 Doorschuiving of staking van de onderneming door overlijden van de ondernemer / 382
2.3.2.21.2 Doorschuiving of staking van de onderneming door ontbinding huwelijksgemeenschap / 382
2.3.2.21.3 Doorschuiving naar ondernemers en werknemers / 383
2.3.2.21.4 Overbrenging vermogensbestanddelen naar het buitenland / 384
2.3.2.21.5 Eindafrekening / 384
2.3.2.21.6 Omzetting in een nv of bv / 384
2.3.2.21.7 Geruisloze terugkeer / 385
2.3.2.22 Ondernemersaftrek / 385
2.3.2.22.1 Zelfstandigenaftrek / 385
2.3.2.22.2 S&O-aftrek / 387
2.3.2.22.3 Meewerkaftrek / 387
2.3.2.22.4 Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid / 388
2.3.2.22.5 Stakingsaftrek / 388
2.3.2.23 MKB-winstvrijstelling / 388
2.3.3 De werknemer in de loon- en inkomstenbelasting / 389
2.3.3.1 Dienstbetrekking / 389
2.3.3.2 Belastbaar loon / 391
2.3.3.3 Vrijgesteld loon / 392
2.3.3.4 Reisaftrek / 394
2.3.3.5 Werkkostenregeling / 396
2.3.3.5.1 Algemeen / 396
2.3.3.5.2 Werkplekgerelateerde voorzieningen / 398
2.3.3.5.3 Gerichte vrijstellingen / 399
2.3.3.5.4 Waarde van verstrekkingen / 401
2.3.3.5.5 80% eindheffing / 402
2.3.3.5.6 Overige aspecten / 402
2.3.4 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden / 403
2.3.5 Belastbare periodieke uitkeringen en verstrekkingen / 409
2.3.6 Belastbare inkomsten uit eigen woning / 412
2.3.6.1 Eigen woning / 412
2.3.6.1.1 Voordelen uit eigen woning / 414
2.3.6.2 Voordeel uit kapitaalverzekering eigen woning, spaarrekening eigen woning en beleggingsrecht eigen woning / 416
2.3.6.3 Aftrekbare kosten eigen woning / 416
2.3.6.3.1 Tariefaanpassing aftrekbare kosten eigen woning / 417
2.3.6.3.2 Renteaftrek vanaf 1-1-2013 / 418
2.3.6.3.3 Vooruitbetaalde rente/kosten / 427
2.3.6.4 De aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld / 428
2.3.6.5 Overgangsrecht kapitaalverzekeringen / 429
2.3.7 Uitgaven voor inkomensvoorzieningen / 429
2.3.8 Negatieve uitgaven voor inkomensvoorzieningen / 430
2.3.9 Negatieve persoonsgebonden aftrek / 430
2.3.10 Waardering niet in geld genoten inkomen / 430
2.3.11 Tijdstip genieten/tijdstip aftrek / 431
2.3.12 Verrekening verlies uit werk en woning / 431
2.3.13 Middeling inkomen uit werk en woning / 432
2.4 Box 2 – inkomen uit aanmerkelijk belang / 434
2.4.1 Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang / 434
2.4.2 Gelijkstellingen / 435
2.4.3 Begrip aanmerkelijk belang / 435
2.4.4 Reguliere voordelen uit aanmerkelijk belang / 437
2.4.4.1 Reguliere voordelen / 437
2.4.4.2 Forfaitair rendement van een buitenlandse beleggingsvennootschap en van een vrijgestelde beleggingsinstelling / 438
2.4.4.3 Kosten van reguliere voordelen / 439
2.4.4.4 Excessief lenen bij eigen vennootschap / 439
2.4.5 Vervreemdingsvoordelen uit aanmerkelijk belang/ doorschuiving / 440
2.4.6 Overdrachtsprijs en verkrijgingsprijs aanmerkelijk belang / 443
2.4.7 Tijdstip genieten/tijdstip aftrek inkomen uit aanmerkelijk belang / 446
2.4.8 Verrekening verlies uit aanmerkelijk belang / 447
2.5 Box 3 – inkomen uit sparen en beleggen / 449
2.5.1 Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen / 449
2.5.1.1 Vermogensrendementsheffing / 449
2.5.1.1.1 Vermogensrendementsheffing en partners / 451
2.5.1.1.2 Vruchtgebruik / 452
2.5.2 Rendementsgrondslag / 452
2.5.2.1 Bezittingen / 452
2.5.2.2 Schulden / 454
2.5.3 Vrijgestelde bezittingen en schulden / 455
2.5.4 Waardering van de bezittingen en schulden / 457
2.6 Persoonsgebonden aftrek / 463
2.6.1 Algemeen / 463
2.6.2 Uitgaven voor onderhoudsverplichtingen / 464
2.6.3 Gereserveerd / 465
2.6.4 Uitgaven voor specifieke zorgkosten / 465
2.6.5 Weekenduitgaven voor gehandicapten / 470
2.6.6 Scholingsuitgaven / 470
2.6.7 Gereserveerd / 471
2.6.8 Aftrekbare giften / 471
2.7 Algemene bepalingen binnenlandse en buitenlandse belastingplicht / 473
2.7.1 Belastbaar inkomen uit werk en woning in Nederland (box 1) / 475
2.7.2 Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang in een in Nederland gevestigde vennootschap (box 2) / 477
2.7.3 Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen in Nederland (box 3) / 478
2.8 Heffingskorting / 479
2.8.1 Gecombineerde heffingskorting / 481
2.8.2 Algemene heffingskorting / 484
2.8.3 Arbeidskorting / 484
2.8.4 Gereserveerd / 485
2.8.5 Inkomensafhankelijke combinatiekorting / 485
2.8.6 Jonggehandicaptenkorting / 485
2.8.7 Ouderenkorting / 486
2.8.8 Alleenstaande-ouderenkorting / 486
2.8.9 Levensloopverlofkorting / 486
2.8.10 Korting voor groene beleggingen / 487
2.8.11 Toepassing heffingskortingen / 487
2.9 Wijze van heffing / 488
2.9.1 Voorheffingen / 488
2.9.2 Wel of geen aanslag / 489
3 Vennootschapsbelasting / 491
3.1 Tarieven / 491
4 Dividendbelasting / 493
4.1 Gerechtigden / 493
4.2 Opbrengst / 493
4.3 Vrijstellingen / 494
4.4 Tarief / 494
4.5 Overig / 494
5 Successiewet / 496
5.1 Inleiding / 496
5.2 Formele belastingschuld / 496
5.3 Fictiebepalingen / 497
5.4 Kinderen / 497
5.5 Partnerbegrip / 498
5.6 Materiële belastingschuld / 498
5.7 Waardebepaling / 500
5.7.1 Waarderingsregels / 501
5.8 Tarief en vrijstellingen / 503
5.8.1 Vrijstellingen erfbelasting / 503
5.8.2 Vrijstellingen schenkbelasting / 504
5.8.3 Tarief schenk- en erfbelasting / 505
5.8.4 Tariefgroepen / 506
6 Belastingen van rechtsverkeer / 507
6.1 Overdrachtsbelasting / 507
6.2 Assurantiebelasting / 510
7 Verhuurderheffing / 511
Deel F. Juridische aspecten / 513
1 Familierecht / 515
1.1 Huwelijksvermogensrecht / 515
1.1.1 Huwelijksgoederenrecht t/m 2017 / 515
1.1.2 Huwelijksgoederenrecht vanaf 2018 / 516
1.1.3 Gevolgen stelsel 2018 / 517
1.1.4 Drie soorten vermogen en vergoedingsrechten / 519
1.1.5 Voorhuwelijksvermogen: woning en aanmerkelijk belang / 519
1.1.6 Finaal verrekenbeding / 520
2 Echtscheidingsrecht / 521
2.1 Algemeen / 521
2.2 Echtscheiding op verzoek / 521
2.3 Alimentatie / 522
2.3.1 Algemeen / 522
2.3.2 Hoogte alimentatie / 522
2.3.3 Indexering / 523
2.3.4 Duur alimentatie / 523
2.4 Ouderschapsplan / 524
2.5 Scheiding van tafel en bed / 525
2.6 Verdeling huwelijksgemeenschap / 525
3 Erfrecht / 527
3.1 Algemeen / 527
3.2 Erfrecht bij versterf / 528
3.2.1 Algemeen / 528
3.2.2 Stiefouderlijk gevaar / 529
3.2.3 Schulden van de nalatenschap / 530
3.3 Testamentair erfrecht / 531
3.4 Onbeheerde nalatenschap / 531
3.5 Legitieme portie / 532
3.6 Executeur / 533
3.7 Boedelverdeling / 534
3.8 De gift en de schenking / 534
3.8.1 Vormvereisten / 535
3.8.2 Schenking met behoud van zeggenschap / 536
3.8.2.1 Herroepelijke schenking / 536
3.8.2.2 Papieren schenking / 536
4 Levenstestament / 538
5 Ondernemingsvormen / 539
5.1 Algemeen / 539
5.1.1 Rechtsvormen / 539
5.1.2 Begrippen onderneming/bedrijf / 539
5.1.3 Boekhoudingsplicht / 540
5.1.4 Omzetting van ondernemingsvorm / 540
5.1.5 Ontbindingsprocedure lege rechtspersonen / 540
5.1.6 Aandeelhoudersregister / 541
5.1.7 Tijdelijke wet Covid-19 / 541
5.1.8 Wet modernisering personenvennootschappen / 541
5.2 Eenmanszaak / 542
5.2.1 Rechtskarakter / 542
5.2.2 Oprichting / 542
5.2.3 Aansprakelijkheid/huwelijk / 542
5.2.4 Verkoop eenmanszaak / 543
5.2.5 Sociale verzekeringen / 543
5.2.6 Fiscale aspecten / 543
5.2.7 Eenmanszaak en erfrecht / 544
5.3 Maatschap / 544
5.3.1 Rechtskarakter / 544
5.3.2 Oprichting / 544
5.3.3 Vertegenwoordiging/aansprakelijkheid / 545
5.3.4 Maatschap en huwelijk / 545
5.3.5 Fiscale aspecten / 545
5.3.6 Beëindiging en ontbinding maatschap / 545
5.4 Vennootschap onder firma / 546
5.4.1 Inleiding / 546
5.4.2 Rechtskarakter / 546
5.4.3 Oprichting / 546
5.4.4 Vertegenwoordiging/aansprakelijkheid / 546
5.4.5 Voortzettings- en vermogensbedingen / 547
5.4.6 Vof en huwelijk / 547
5.4.7 Fiscale aspecten / 548
5.4.8 Beëindiging en ontbinding van Vof / 548
5.5 Commanditaire vennootschap / 548
5.5.1 Rechtskarakter / 548
5.5.2 Oprichting / 548
5.5.3 Vertegenwoordiging/aansprakelijkheid / 548
5.5.4 Fiscale aspecten / 549
5.5.5 Beëindiging en ontbinding van cv / 549
5.6 Vereniging / 549
5.6.1 Rechtskarakter / 549
5.6.2 Oprichting / 549
5.6.3 Aansprakelijkheid / 550
5.6.4 Organisatorische opbouw van vereniging / 550
5.6.5 Jaarverslaggeving / 550
5.6.6 Fiscale aspecten / 550
5.6.7 Beëindiging en ontbinding van vereniging / 550
5.7 Coöperatie / 551
5.7.1 Rechtskarakter / 551
5.7.2 Oprichting / 551
5.8 Onderlinge waarborgmaatschappij / 551
5.8.1 Rechtskarakter / 551
5.8.2 Oprichting / 551
5.9 Stichting / 551
5.9.1 Rechtskarakter / 551
5.9.2 Oprichting / 552
5.9.3 Aansprakelijkheid / 552
5.9.4 Organisatorische opbouw / 552
5.9.5 Fiscale aspecten / 552
5.9.6 Beëindiging en ontbinding van stichting / 552
5.10 Besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid / 552
5.10.1 Rechtskarakter / 552
5.10.2 Oprichting / 553
5.10.3 Aansprakelijkheid / 554
5.10.3.1 Oprichter / 554
5.10.3.2 Aandeelhouder / 554
5.10.3.3 Bestuurder / 555
5.10.4 (Dividend)uitkering / 556
5.10.5 Jaarrekening / 556
5.11 Naamloze vennootschap / 557
5.12 Eenpersoonsvennootschappen / 557
Deel G. Sociale zekerheid / 559
1 Algemeen / 561
1.1 Inleiding / 561
1.2 Premie-inkomen, premiepercentages, premiebedragen / 563
1.3 Percentages premie volksverzekeringen/ inkomstenbelasting / 564
2 Algemene Ouderdomswet (AOW) / 565
2.1 Kring van verzekerden / 565
2.2 Recht op uitkering / 565
2.3 Hoogte van de uitkering / 567
2.4 AOW-ingangsdatum / 571
3 Algemene nabestaandenwet (Anw) / 572
3.1 Kring van gerechtigden voor de Anw en voorwaarden voor de uitkering / 572
3.2 De hoogte van de uitkering / 573
3.3 Toepassing van de inkomenstoets / 575
3.4 De kostendelersnorm en tweewoningenregel / 575
4 Ziektewet (ZW) / 576
4.1 Kring van verzekerden / 576
4.2 Uitkeringsvoorwaarden / 577
4.3 Hoogte en duur ziekengeld / 579
4.4 Werken na de AOW-gerechtigde leeftijd / 579
4.5 Premie en uitkeringsloon / 581
4.5.1 Premieberekening middelgrote- en grote ondernemingen / 582
4.5.2 Maximum uitkeringsdagloon / 584
4.6 Zwangerschaps- en bevallingsverlof / 584
4.6.1 Wijzigingen in zwangerschaps- en bevallingsverlof / 585
4.7 Poortwachter / 586
4.8 Wijziging Ziektewet i.v.m. weekendwerk / 587
4.9 Wet wijziging verrekening inkomsten met ziekengeld / 587
4.10 De Wet beperking ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters (Wet BeZaVa) / 588
4.11 Benadelingsbehandeling nu ook voor eigenrisicodrager / 588
5 Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) / 589
5.1 Personenkring / 589
5.2 Uitkeringsvoorwaarden / 589
5.3 Hoogte uitkering / 589
5.4 Duur uitkering / 590
5.5 Premie / 591
5.6 Tegemoetkomingen loondomein / 591
5.6.1 Loonkostenvoordelen (LKV’s) / 592
5.6.2 Lage-inkomensvoordeel (LIV) / 595
5.6.3 Jeugd-LIV / 595
5.7 WAO is WIA geworden / 596
5.8 Uniformering wachttijd WAO / 596
6 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) / 598
6.1 Algemeen / 598
6.2 Eigen risico dragen voor de WIA / 603
6.3 Premies voor de WIA / 604
6.4 Wijziging van de WGA-financiering / 604
6.4.1 Berekening WGA-gedifferentieerde premie / 605
7 Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) / 607
7.1 Wajong / 607
7.2 Personenkring / 608
7.3 Wet Wajong 2010-2015 / 608
7.4 Wajong 2015 / 609
7.5 Herkeuring / 610
7.6 Uitkeringsgrondslag / 610
7.7 Aanvullende tegemoetkoming / 611
7.8 Harmonisatie en vergroting mogelijkheden participatie / 611
7.9 Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten / 612
8 Werkloosheidswet (WW) / 614
8.1 Kring van gerechtigden en voorwaarden om in aanmerking te komen voor een uitkering / 614
8.2 De duur en hoogte van de WW-uitkering / 616
8.2.1 De WW vanaf 1-10-2006 / 616
8.2.1.1 Inkomensvoorziening oudere werklozen / 621
8.2.2 Doorbetaling WW bij ziekte / 621
8.2.3 Maximumpremieloon per tijdvak en percentages WW-premie / 622
8.3 Beëindiging en herleving van de uitkering / 623
8.4 Private aanvulling op de werkloosheidsuitkering / 624
8.5 Premievrije pensioenopbouw tijdens WW / 625
9 Zorgverzekeringswet (Zvw) / 627
9.1 Algemeen / 627
9.2 Verzekeringsplicht / 627
9.3 Acceptatieplicht / 627
9.4 Basispakket / 627
9.5 Aanvullende verzekering / 628
9.6 Keuzemogelijkheden / 628
9.7 Nominale premie / 629
9.8 Inkomensafhankelijke bijdrage / 629
9.9 Zorgtoeslag / 629
9.10 Eigen risico / 630
9.11 Opsporing onverzekerden / 630
9.12 Wet Structurele maatregelen wanbetalers zorgverzekering / 631
9.13 Insurance Distribution Directive (IDD) / 632
Lijst van afkortingen / 633
Trefwoordenregister / 637
