Alternatieve bedrijfsstructuren voor advocaten

Dankwoord IX

Samenvatting XI
1. Over het onderzoek XI
2. Landenvergelijking XIII
3. Evaluatie, conclusies en aanbevelingen XIX

Summary XXV
1. About the research XXV
2. Countries compared XXVI
3. Evaluation, conclusions and recommendations XXXIII

Gebruikte afkortingen XXXIX

1. Over het onderzoek 1
1.1 Aanleiding tot het onderzoek 1
1.2 Reguleringsdoelen 2
1.3 Probleemstelling van het onderzoek 6
1.3.1 Hoofdvraag en toelichting 6
1.3.2 Deelvragen 9
1.3.3 Verantwoording van methodiek en bronnen 10
1.3.4 Leeswijzer 11
1.4 Ontwikkelingen in Europa 11
1.4.1 Europese Unie 12
1.4.2 Raad van Europa 20

2. Nederland 21
2.1 Inleiding 21
2.2 Toegelaten praktijkstructuren en verdienmodellen 21
2.2.1 Toegelaten praktijkstructuren 21
2.2.2 Achterliggende ontwikkelingen 27
2.2.3 Toegelaten verdienmodellen 31
2.3 Regulatoir kader: beroepsregulering 33
2.3.1 Organisatie van de beroepsgroep 33
2.3.2 Beroepseisen advocaat 35
2.3.3 Gereguleerde juridische diensten 37
2.3.4 Gedragsregels en kernwaarden 38
2.3.5 Toezicht op advocaten; tucht- en klachtrecht 42
2.4 Bestaande markt en marktverhoudingen 45
2.4.1 Kerncijfers advocatuur en markt 46
2.4.2 Sociale advocatuur 49
2.4.3 Rechtsbijstandsverzekeraars 51
2.4.4 Voorbeelden van innovatieve aanbieders 54
2.5 Actuele discussies 57
2.5.1 Opvattingen over onafhankelijkheid 57
2.5.2 Initiatief ‘Versterkt conflictoplossend vermogen’ 60
2.5.3 Ontwikkelingen in de accountancy 62
2.6 Samenvatting 64

3. Engeland 67
3.1 Inleiding 67
3.2 Toegelaten praktijkstructuren en verdienmodellen 71
3.2.1 Toegelaten praktijkstructuren 71
3.2.2 Achterliggende ontwikkelingen 74
3.2.3 Toegelaten verdienmodellen 77
3.3 Regulatoir kader: beroeps- en dienstenregulering 80
3.3.1 Organisatie van de juridische beroepsgroepen 81
3.3.2 Beroepseisen barrister en solicitor 84
3.3.3 Gereguleerde juridische diensten 84
3.3.4 Gedragsregels en kernwaarden 87
3.3.5 Toezicht op advocaten; tucht- en klachtrecht 89
3.4 Bestaande markt en marktverhoudingen 92
3.4.1 Kerncijfers advocatuur en markt 92
3.4.2 Sociale advocatuur 95
3.4.3 Rechtsbijstandsverzekeraars 96
3.4.4 Voorbeelden van innovatieve aanbieders 97
3.5 Evaluaties en actuele discussies 103
3.5.1 ABS en innovatie: stand van zaken 103
3.5.2 Evaluaties over ABS en liberalisering 104
3.6 Samenvatting 112

4. België 115
4.1 Inleiding 115
4.2 Toegelaten praktijkstructuren en verdienmodellen 115
4.2.1 Toegelaten praktijkstructuren 116
4.2.2 Achterliggende ontwikkelingen 120
4.2.3 Toegelaten verdienmodellen 120
4.3 Regulatoir kader: beroepsregulering 122
4.3.1 Organisatie van de beroepsgroep 123
4.3.2 Beroepseisen advocaat 125
4.3.3 Gereguleerde juridische diensten 126
4.3.4 Gedragsregels en kernwaarden 127
4.3.5 Toezicht op advocaten; tucht- en klachtrecht 128
4.4 Bestaande markt en marktverhoudingen 131
4.4.1 Kerncijfers advocatuur en markt 131
4.4.2 Sociale advocatuur 134
4.4.3 Rechtsbijstandsverzekeraars 136
4.4.4 Voorbeelden van innovatieve aanbieders 137
4.5 Actuele discussies 139
4.5.1 Ontwikkelingen rond de advocatuur 139
4.5.2 Ontwikkelingen rond de bedrijfsjuristen 145
4.5.3 Bijzonderheden voor Franssprekend België 146
4.6 Samenvatting 148

5. Duitsland 151
5.1 Inleiding 151
5.2 Toegelaten praktijkstructuren en verdienmodellen 152
5.2.1 Toegelaten praktijkstructuren 152
5.2.2 Achterliggende ontwikkelingen 156
5.2.3 Toegelaten verdienmodellen 160
5.3 Regulatoir kader: beroepsregulering 163
5.3.1 Organisatie beroepsgroep 163
5.3.2 Beroepseisen advocaat 166
5.3.3 Gereguleerde juridische diensten 168
5.3.4 Gedragsregels en kernwaarden 171
5.3.5 Toezicht op advocaten; tucht- en klachtrecht 175
5.4 Bestaande markt en marktverhoudingen 176
5.4.1 Kerncijfers advocatuur en markt 177
5.4.2 Geen sociale advocatuur 178
5.4.3 Rechtsbijstandsverzekeraars 178
5.4.4 Voorbeelden van innovatieve aanbieders 179
5.5 Actuele discussies 182
5.5.1 Hommerich & Kilian over ervaringen van burgers 182
5.5.2 Discussie over kapitaalinvesteringen door derden 183
5.6 Samenvatting 185

6. Frankrijk 187
6.1 Inleiding 187
6.2 Toegelaten praktijkstructuren en verdienmodellen 187
6.2.1 Toegelaten praktijkstructuren 188
6.2.2 Achterliggende ontwikkelingen 194
6.2.3 Toegelaten verdienmodellen 196
6.3 Regulatoir kader: beroepsregulering 198
6.3.1 Organisatie van de beroepsgroep 198
6.3.2 Beroepseisen advocaat 201
6.3.3 Gereguleerde juridische diensten 202
6.3.4 Gedragsregels en kernwaarden 204
6.3.5 Toezicht op advocaten; tucht- en klachtrecht 207
6.4 Bestaande markt en marktverhoudingen 208
6.4.1 Kerncijfers advocatuur en markt 208
6.4.2 Sociale advocatuur 210
6.4.3 Rechtsbijstandsverzekeraars 212
6.4.4 Voorbeelden van innovatieve aanbieders 213
6.5 Actuele discussies 216
6.5.1 De analyses van Thierry Wickers en Christian Bessy 216
6.5.2 Meer Franse geluiden 221
6.6 Samenvatting 226

7. Landenvergelijking, evaluatie en conclusies 229
7.1 Inleiding 229
7.2 Landenvergelijking 232
7.2.1 Regulering praktijk- en verdienmodellen 232
7.2.2 Verdere aspecten van regulering 236
7.2.3 Mate van zelfregulering en onafhankelijkheid 239
7.2.4 Aspecten van de juridische markt 244
7.3 Evaluatie 247
7.3.1 Uitgangspunten 248
7.3.2 Argumenten voor ABS 252
7.3.3 Institutionele randvoorwaarden 257
7.3.4 Aan ABS-en te stellen eisen 265
7.4 Conclusies 269
7.4.1 ABS in andere landen 269
7.4.2 Verwachte gevolgen van ABS in Nederland 270
7.4.3 Concrete aanbevelingen 275

Bronnen 277

Bijlagen 315
Bijlage A – Samenstelling begeleidingscommissie 317
Bijlage B – Lijst gesprekspartners 319
Bijlage C – Vragenlijst gesprekken 321
Bijlage D – Versterking toegang tot het recht (infographic van J&V) 325
Bijlage E – Verplichte procesvertegenwoordiging (Nederland) 327
Bijlage F – ABA Model for Regulatory Objectives 331
Bijlage G – Onafhankelijkheid advocaat (infographic Noto-Jaffeux) 333
Bijlage H1 – Landenprofielen 335
Bijlage H2 – Country Profiles 349