Ontspanning voor leerkrachten

1. Inleiding 11
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 13
2. De stress die ik ervaar 15
2.1 Bewust worden van de stress die je ervaart 15
2.2 Vragenlijst naar stress 16
2.3 Uitleg over je stress-score 17
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 18
3. Identificeer wat je stress geeft 19
3.1 Stress in mijn privéleven 19
3.2 Stress op het werk 21
3.3 Hoe kun je dit boek benutten om minder stress te ervaren? 27
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 28
4. Actief aanpakken 29
4.1 Wat voor soort aanpak? 30
4.2 Hoe stel je haalbare doelen? 31
4.3 De paperclipmethode 34
4.4 Achteraf meten in plaats van vooruit 34
4.5 Datum prikken 34
4.6 Oefening baart kunst 35
4.7 Collage 35
4.8 Motiveer jezelf 35
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 36
5. Management van je tijd 37
5.1 Bijhouden en verbeteren 37
5.2 Bezigheden die niet bij jouw rol horen of waarom je je doelen niet bereikt 38
5.3 Belangrijke, waardevolle bezigheden 39
5.4 Tussendoortaken/bezigheden 39
5.5 Uitstelbezigheden 40
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 40

6. Voldoende tijd vinden voor ontspanning en je privéleven 41
6.1 Inleiding op het stappenplan 41
6.2 Grenzen tussen werk en privé 41
6.3 Een stappenplan 42
Stap 1: Stop met schuldgevoel 42
Stap 2: Stop met perfectionisme 42
Stap 3: Laat het los 43
Stap 4: Zorg voor lichaamsbeweging 44
Stap 5: Leer te weigeren 44
Stap 6: Stel prioriteiten 45
Stap 7: Zorg voor activiteiten die jou echt ontspannen 46
Stap 8: Zorg voor een positief zelfbeeld dat uit meerdere domeinen bestaat 46
Stap 9: Wees flexibel 47
Stap 10: Maak een plan en gebruik veel reservetijd 47
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 48
7. Klassenmanagement en contact met de leerlingen 51
7.1 Fysieke indeling 51
7.2 Duidelijkheid over je verwachtingen 52
7.3 Routines 53
7.4 Specifieke complimenten 54
7.5 Actieve houding 54
7.6 Zorg voor leerlingbetrokkenheid 55
7.7 Consequent reageren 55
7.8 Focus op goed gedrag 56
7.9 Heb vertrouwen en blijf optimistisch 57
7.10 Oefeningen 58
7.10.1 Verzin een ochtendroutine 58
7.10.2 Analyse van moeilijk gedrag 59
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 60
8. Communiceren met je leidinggevende 61
8.1 Wees duidelijk over je behoeften en wensen 61
8.2 Houd rekening met de manier waarop je leidinggevende graag communiceert 61
8.3 Laat zien wat je waard bent 62
8.4 Zorg voor een goede verstandhouding 62
8.5 Let op je lichaamstaal en op die van je leidinggevende 63

8.6 Straal vertrouwen uit 63
8.7 Als je een fout hebt gemaakt... 66
8.8 Wees alert op beeldvorming 67
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 68
9. Verhogen van je emotionele intelligentie 69
9.1 Emoties begrijpen 69
9.2 Herkennen van emoties 72
9.2.1 Enkele tips om emoties te identificeren 73
9.2.2 Oefening in het identificeren van emoties 75
9.3 Emoties in goede banen leiden 75
9.3.1 Blijdschap 75
9.3.2 Boosheid 75
9.3.4 Walging 76
9.3.5 Verdriet 77
9.3.6 Minachting 77
9.3.7 Angst 79
9.3.8 Verrassing/schrik/verbazing 79
9.3.9 Schaamte 80
9.3.10 Schuld 81
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 82
10. Contact met collega’s 83
Tip 1: Initiatief 83
Tip 2: Hou het vooral positief 83
Tip 3: Voel je niet schuldig over ‘niet-nuttige’ interacties 84
Tip 4: Werk samen 84
Tip 5: Wees betrouwbaar 84
Tip 6: Open mind 84
Tip 7: Wees jezelf 85
Tip 8: Zet je emotionele intelligentie in 87
Tip 9: Laat het los 87
Tip 10: Besef dat collega’s collega’s zijn 88
Tip 11: Vraag en accepteer hulp en biedt dat ook een ander 88
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 89

11. Contact met ouders/verzorgers
11.1 Gebruik je emotionele intelligentie 91
11.2 Rapporten en gesprekken met ouders (en kinderen) 93
11.3 Communiceren kun je leren 95
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 96
12. Ontspanningsoefeningen 97
12.1 Muziek 97
12.2 Appeltaart bakken 99
12.3 Slaapritueel 101
12.4 Bodyscan 103
12.5 Mindfulness 104
12.6 Lichaamsbeweging 106
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 106
13. Optimisme 109
13.1 Aandacht voor de goede dingen 109
13.2 Uitdagen van negatieve gedachten 110
13.3 Uitdagen van de meest hardnekkige negatieve gedachten 111
13.4 Zorgen parkeren 111
13.5 Pessimistische gedachten vervangen door optimistische gedachten 112
13.6 Denkfouten herkennen 115
13.7 Positief denken 117
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 118
14. Professionele identiteit 119
14.1 Gedachten en gevoelens 119
14.2 Oefening 122
14.3 Good soldier syndrome 122
14.3.1 Oefeningen om het aapje van je schouder te houden 125
14.4 Authentiek 126
14.5 Balans vinden 129
14.6 Vragenlijst Balans 129
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 134

15. Aanpassingsvermogen 135
15.1 Toewijding, controle en uitdaging 135
15.2 Inspiratie vanuit de filosofie 137
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 139
16. Superpraktisch 141
16.1 Beroepskeuze 141
16.2 SOS-middelen voor in de klas 142
16.3 Social media 143
16.4 Lees- en kijktips 144
16.5 Gebruik humor 145
16.6 Enkele direct stressverlagende strategieën 146
16.7 Tot slot 147
Gebruikte literatuur bij dit hoofdstuk 147
Over de auteur 149
Extra materiaal 151