Het dilemma van de notaris

Voorwoord prof. mr. C.G. Breedveld-de Voogd IX
Voorwoord van de auteur XI
Lijst met afkortingen XIII

1 Inleiding 1
1.1 Probleemstelling en onderzoeksvragen 3
1.2 Opzet 5

2 De positie van de notaris 7
2.1 Inleiding 9
2.2 De notaris onderworpen aan beroepsregels 9
2.2.1 Ministerieplicht 10
2.2.2 Geheimhoudingsplicht 10
2.3 De notaris onderworpen aan tuchtrecht 11
2.4 De zorgplicht van de notaris ten aanzien van derden 11
2.5 Tussenconclusie 12

3 De lijn van de notariële tuchtrechter 13
3.1 Inleiding 15
3.2 Een aanvang van de lijn in lagere notariële tuchtrechtspraak 15
3.3 De uitwerking van de lijn door de KNB 16
3.4 Voortzetting van de lijn door de hoogste notariële tuchtrechter 17
3.5 Laatste stand van zaken 19
3.6 Tussenconclusie 21

4 De civielrechtelijke lijn van de Hoge Raad 23
4.1 Inleiding 25
4.2 Wanprestatie en onrechtmatige daad van de koper 25
4.3 Wanprestatie en onrechtmatige daad bij de notaris: het arrest De Novitaris 28
4.3.1 Korte schets van de feiten 29
4.3.2 Het oordeel van de Hoge Raad 29
4.3.3 Voortzetting van deze lijn door de (lagere) civiele rechter 32
4.4 Het verschil tussen de civielrechtelijke en tuchtrechtelijke jurisprudentie 32
4.5 Tussenconclusie 32

5 Problematiek 35
5.1 Inleiding 37
5.2 Drie kernproblemen 37
5.2.1 Het probleem voor de notaris 38
5.2.2 Het probleem voor (de werking van) het civiele recht 40
5.2.3 Het probleem voor het notariaat als beroepsgroep 41
5.3 De noodzaak van een zekere civiel- en tuchtrechtelijke synthese 41
5.4 Verschil tussen tuchtnormen en civiele rechtsnormen 42
5.5 Mogelijkheden voor een eigen (strengere) tuchtrechtelijke lijn 44
5.6 Tussenconclusie 47

6 Vergelijking met het Duitse recht 49
6.1 Inleiding 51
6.2 De positie van de Duitse notaris 51
6.3 De zorgplicht voor derden 53
6.4 Civielrechtelijke en tuchtrechtelijke aansprakelijkheid 55
6.5 Tussenconclusie 56

7 Mogelijke oplossingen voor de problematiek 59
7.1 Inleiding 61
7.2 De aangedragen oplossingen 61
7.2.1 Eerste oplossing: bindende uitspraak voorzitter Kamer van Toezicht 61
7.2.2 Tweede oplossing: doorverwijzing naar ringbestuur of rechter 62
7.2.3 Derde oplossing: verordening van de KNB 64
7.2.4 Vierde oplossing: permanente KNB-commissie 65
7.2.5 Vijfde oplossing: cassatie in het belang der wet 66
7.2.6 Zesde oplossing: de positie van de notaris schoeien op Duitse leest 67
7.3 Tussenconclusie 67

8 Conclusies en aanbevelingen 69

Geraadpleegde literatuur 75
Geraadpleegde parlementaire stukken 83
Geraadpleegde jurisprudentie 85