Vitaal houden van de pulpa

Een geëxponeerde pulpa is nog lang geen verloren orgaan. Een tandpulpa die niet geïnfecteerd is met micro-organismen en die op de juiste manier wordt overkapt, heeft het vermogen om te regenereren, waardoor het gebitselement zijn vitaliteit behoudt. Suspensies van calciumhydroxide en calciumsilicaatcement stimuleren het regeneratievermogen van pulpaweefsel. Calciumsilicaatcementen, zoals MTA of Biodentine™, zijn ten opzichte van een waterige suspensie van calciumhydroxide chemisch stabieler en sluiten het pulpaweefsel hermetisch af, waardoor er geen bacteriële lekkage optreedt. De slagingspercentages van vitale-pulpabehandelingen zijn niet afhankelijk van de leeftijd van de patiënt en de plek en de omvang van de pulpa-expositie. Wel zijn achtergebleven cariës, micro-organismen en monomeren in vulmaterialen ongunstig voor het welslagen, omdat ze weefselontstekingen kunnen veroorzaken. De pulpa mag niet gecontamineerd worden met micro-organismen. Daarom is het raadzaam bij het behandelen van diepe cariëslaesies een rubberdam te gebruiken en bij het excaveren te verhinderen dat de geïnfecteerde dentine de pulpa (verder) besmet. De caviteit moet na het overkappen van de pulpa in dezelfde zitting voorzien worden van een definitieve, lekvrije restauratie. Met deze voorzorgsmaatregelen heeft de vitaliteitsbehoudende behandeling een slaagkans van 80%.
Met de huidige stand van de wetenschap zijn vitale-pulpabehandelingen geïndiceerd bij gebitselementen die asymptomatisch zijn of hooguit symptomen van een reversibele pulpitis vertonen. Het bewijs dat vitale-pulpabehandelingen ook bij gebitselementen met een irreversibele pulpitis succesvol zijn, is nog zwak. Er is hierover nog geen langetermijnonderzoek voorhanden. Op basis van de huidige gegevens lijkt een partiële of totale pulpotomie bij een irreversibele pulpitis een goede behandeloptie als alternatief voor een vitaalextirpatie en wortelkanaalbehandeling.
Het ligt in de rede dat de behandeling van diepe cariëslaesies door voortschrijdende kennis over het wel en wee van de pulpa en het op de markt komen van betere overkappingsmaterialen de komende jaren steeds meer zal veranderen in een aanpak die erop gericht is de pulpa zo lang mogelijk vitaal te houden.