De lerende overheidsorganisatie

Voorwoord 9
Inleiding 13

Hoofdstuk 1
Veranderingsmanagement in de overheid anno 2018: de case van SYNTRA Vlaanderen 18
1. Een agentschap voor een grote uitdaging 23
Transitie: what’s in a name? 24
Transitie Levenslang Leren 25
2. Het ‘gevaar’: een nieuwe decretale opdracht 27
Ondernemersvorming: op zoek naar een nieuwe bestaansreden 28
Van actor naar regisseur 30
3. De ‘kans’: naar een lerende overheidsorganisatie 37
De vijf principes van lerende organisaties 38
Hoe wordt SYNTRA Vlaanderen een lerende overheidsorganisatie? 40
De ziektes van de hiërarchie overwinnen 43
4. De transitie concreet: een nieuw organogram 45
Fase 1: de voorbereidende fase (januari 2014-juni 2016) 45
Fase 2: de transitiefase (juni 2016–juli 2017) 48
Fase 3: de implementatiefase (juli 2017-juni 2018) 49
5. Conclusie: wat hebben we geleerd over veranderingsprocessen? 51

Hoofdstuk 2
Theoretische basisinzichten over veranderingsmanagement 54
1. Twee fundamentele eigenschappen van elk verandertraject 56
Verandering als een driefasenproces 56
Verandering als een psychologisch proces 58
2. Twee theoretische modellen voor veranderingsmanagement 61
Het 6R-model van Annemarie Mars 62
Het 8-stappenmodel van John Kotter 66
3. Conclusie: een theoretische bril om te kijken naar concrete praktijkvoorbeelden 72

Hoofdstuk 3
Veranderingsmanagement in tien praktijklessen 74
Les 1: denk nooit ‘We zullen dit klusje wel even klaren’ 79
Les 2: stel zelf je toolbox voor transitie samen 85
Les 3: als de top niet wil veranderen, verander dan eerst de top 95
Les 4: zonder visie is er geen toekomst 103
Les 5: communiceren kun je leren 112
Les 6: geef mensen ruimte voor nieuwsgierige angst 133
Les 7: plannen is noodzakelijk, maar niet voldoende 154
Les 8: blijf steeds gefocust op resultaten 167
Les 9: maak de reflectie: hoe zitten wij in de verandering? 176
Les 10: we staan nog maar aan het begin van een diepere cultuurverandering 186
De tien praktijklessen samengevat in drie modellen 194

Hoofdstuk 4
SYNTRA Vlaanderen blijft in beweging 196
1. Digitale strategie 199
2. Innovatiestrategie 202
3. Organisatiestrategie 206
4. Ondernemersvorming in de 21ste eeuw 214
5. Conclusie: een organisatieverandering is nooit af 215

Dankwoord 216
Referenties 219
Eindnoten 223