Integriteit in de zakelijke advocatuur

Voorwoord 11

1 Zakelijke advocatuur: een ontwikkelingsgeschiedenis 13
Robert Sanders
1.1 Inleiding 13
1.2 De archetypische advocatenpraktijk 14
1.3 Opkomst van de advocatenassociatie 16
1.4 Commerciële beperkingen in het ererecht 18
1.5 Na de Tweede Wereldoorlog: de eerste fusiegolf 20
1.6 Zelfreflectie binnen de balie 21
1.7 Multidisciplinaire samenwerking 23
1.8 De Wouters-zaak 26
1.9 Schaalvergroting na 1970 28
1.10 Specialisatie 30
1.11 Niche- en boetiekkantoren 32
1.12 Slotbeschouwingen 33
Gedragsrechtelijke onderwerpen
2 Verdediging van het gerechtvaardigd belang van rechtspersonen in strafzaken 37
Jan Leliveld
2.1 Inleiding 37
2.2 De aard en omvang van de belanghebbenden bij een rechtspersoon 39
2.3 De aard en de omvang van de rechtspersoon 41
2.4 De aard en de omvang van de (strafrechtelijke) bijstand 42
2.5 Waar leidt dit toe? 47
3 Multidisciplinaire samenwerking in de praktijk 51
Robert Sanders
3.1 Inleiding 51
3.2 Korte voorgeschiedenis 51
3.3 Verordening op de advocatuur 52
3.4 Eigendomsverhoudingen in het multidisciplinaire kantoor 53
3.5 Internationale samenwerking 54
3.6 Specifieke risico’s 55
3.7 Flexibele schil 61
4 Tegenstrijdig belang 65
Hans Londonck Sluijk
4.1 Inleiding 65
4.2 Optreden voor meer partijen 65
4.3 Gebruik van ‘Chinese Walls’ 69
4.4 Optreden tegen (oud-)cliënten 71
4.5 Delen van vertrouwelijke informatie door niet-cliënten (‘blokkeren’) 79
4.6 Klachten van derden 80
4.7 De ‘overstappende advocaat’ 82
5 Tuchtrechtelijk kader interne onderzoeken 87
Vanessa Liem en Roan Lamp
5.1 Introductie 87
5.2 De kernwaarden, beroeps- en gedragsregels 89
6 Dilemma’s bij interne onderzoeken: wat kan wél en wat kan niet? 103
Gerard Endedijk
6.1 Inleiding 103
6.2 Intern onderzoek, wat is dat? 104
6.3 Startpunt: gedragsrecht 105
6.4 Maatschappelijke omgeving 108
6.5 Wat vindt de tuchtrechter? 112
6.6 De (civiele) rechter 116
6.7 Slot: wat wel en wat niet? 118
7 ‘Spreken is zilver, zwijgen is goud?’ Over de reikwijdte van gedragsregel 8 in en buiten rechte 121
Jeroen Mencke en Emilie van Rijckevorsel-Teeuwen
7.1 Inleiding 121
7.2 Gedragsregel 8 en de kernwaarden voor de advocatuur 122
7.3 Wanneer is sprake van feitelijke informatie? 124
7.4 Verstrekken en achterhouden 126
7.5 Conclusie 130
8 Geheimhouding en verschoningsrecht op het grote kantoor 131
Nathalie Fanoy
8.1 Inleiding 131
8.2 Regelgeving, belang en grondslag 132
8.3 Inhoud en reikwijdte van de geheimhoudingsplicht en het verschoningsrecht 134
8.4 Uitzonderingen en grenzen 143
8.5 Conclusie 146
9 De rekening 147
Leonie Rammeloo
9.1 De praktijk 147
9.2 Regelgeving 149
9.3 Tuchtrechtelijk kader 150
9.4 Andere kaders 157
10 Derdengelden 159
Jan Loorbach
10.1 Inleiding 159
10.2 Kernprincipes van de VODA-derdengeldenregeling 160
10.3 Verrekening met de declaratie 162
10.4 Enkele VODA-bepalingen 162
10.5 Verzekering 163
10.6 Rente en kosten 163
10.7 Verschoningsrecht en de derdengeldenrekening 163
10.8 Gezamenlijke rechthebbenden zijn een gemeenschap; consequenties voor verjaring 164
10.9 De gerechtigde is zoek 166
10.10Wwft 166
10.11 Conclusie 167
11 Proceskansinschatting ten behoeve van de jaarrekening 169
Alexander van der Voort Maarschalk
11.1 Inleiding 169
11.2 Wanneer moet in verband met geschillen een voorziening worden opgenomen? 170
11.3 Wanneer mag in verband met geschillen een vordering worden opgenomen? 173
11.4 De controle van de jaarrekening door de externe accountant 173
11.5 Proceskansinschatting van de advocaat 177
11.6 Conclusie 178
12 De samenhang tussen Voda en Wwft 179
Birgit Snijder-Kuipers
12.1 Inleiding 179
12.2 Toepassingsbereik Voda en Wwft 180
12.3 Cliëntidentificatie 189
12.4 Tot slot 192
13 Tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid van bestuurders en kantoren – Individuele verantwoordelijkheid en de randvoorwaarden voor een goede dienstverlening 197
Caressa Bol en Rianne Herregodts
13.1 Inleiding 197
13.2 Advocaten 199
13.3 Zorgverleners 205
13.4 Slotbeschouwing 211
14 Internationaal gedrags- en tuchtrecht voor advocaten 213
Maurice Mooibroek
14.1 Inleiding 213
14.2 Begrip en functie van Nederlands internationaal gedrags- en tuchtrecht voor advocaten 214
14.3 Bronnen van Nederlands internationaal gedrags- en tuchtrecht voor advocaten 215
14.4 Inhoud van Nederlands internationaal gedrags- en tuchtrecht voor buitenlandse advocaten 216
14.5 Inhoud van internationaal gedrags- en tuchtrecht voor Nederlandse advocaten in het buitenland 226
14.6 Discussie 227
15 Strafbare gedragingen en onwettige activiteiten 229
Jurjan Geertsma
15.1 Inleiding 229
15.2 Strafrechtelijk kader – strafbare gedragingen 230
15.3 Gedragsrechtelijk kader – onwettige activiteiten 234
15.4 Resumé 241
16 De onafhankelijkheid van de in house advocaat 243
Sabine de Haardt
16.1 Inleiding 243
16.2 Het concept onafhankelijkheid en de betekenis voor de in house advocaat 244
16.3 Kritiek op de onafhankelijkheid van de in house advocaat 246
16.4 Wettelijke waarborgen voor de onafhankelijkheid van in house advocaten 249
16.5 Onafhankelijkheid en het verschoningsrecht van de in house advocaat 251
16.6 Dilemma’s voor de in house advocaat 254
16.7 Slotoverweging 256
Algemene onderwerpen
17 Het advocatenkantoor als (goed) werkgever 259
Paul Vestering
17.1 In welke organisatie werkt de advocaat-werknemer? 259
17.2 Arbeidsrechtelijke verplichtingen ten aanzien van advocaat-werknemers 260
17.3 Beroepsregels en werkgeversgezag 261
17.4 Toepassing van de beroepsregels in de arbeidsverhouding: de praktijk 263
17.5 Slotopmerkingen 266
18 Zet het hek open 267
Hendrik Jan Biemond
19 Hoe woke mag een advocaat zijn? – Nieuwe dilemma’s voor de advocatuurlijke beroepsethiek 275
Jonathan Soeharno en Jelle van Dijk
19.1 Achter de oren krabben 275
19.2 Een korte verkenning – wiens brood men eet? 276
19.3 Wat is woke? 279
19.4 De juridische versie van woke 283
19.5 Hoe woke te waarderen? 288
19.6 Saai maar waar 293
19.7 Besluit – meer nuance en minder polarisatie 295
20 Integriteitsmanagement in grote kantoren – handvatten voor een integrale aanpak 297
Lotte J. Reitsma en Malouke E. Kuiper
20.1 Moraliteit als core business 297
20.2 Kantoorverantwoordelijkheid voor een ethische cultuur 298
20.3 Van naleving wet- en regelgeving naar bevorderen van integer gedrag 299
20.4 Ontwikkelen van een integrale integriteitsaanpak 300
20.5 Tot slot 303
21Can ethics be taught? – Ofwel: is het zinvol in de Beroepsopleiding Advocaten aandacht te besteden aan ethiek? 305
Nora Streep
22.1 Inleiding 305
22.2 Wat streven we na? 306
22.3 Nature of nurture? 309
22.4 Hoe richten we het in? 312
22.5 Conclusie 318

Over de auteurs 321