Over grenzen

1 Achtergrond en initiatieven Regerings commissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld 13
1.1 Inleiding 13
1.2 Achtergrond 13
1.3 Aanstelling Regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld 15
1.3.1 Impactoverzicht 15
1.3.2 Nationaal Actieprogramma tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld 16
1.3.3 Handreiking Meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag en cultuurverandering op de werkvloer 17
1.4 Opzet boek 18
1.5 Gebruik begrippen 18
1.6 Assen en context bij seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer 18
1.7 Samenvatting 19

2 Europese regelgeving over seksuele intimidatie, Nederlandse gelijke behandelings wetgeving en het begrip seksuele intimidatie 21
2.1 Inleiding 21
2.2 Europese regelgeving over seksuele intimidatie 21
2.3 Nederlandse gelijkebehandelingswetgeving over seksuele intimidatie 23
2.3.1 Definitie seksuele intimidatie 23
2.3.2 Verschijningsvormen seksuele intimidatie 25
2.3.3 Beoordelingskader College voor de Rechten van de Mens 27
2.3.4 Verschoven bewijslast 31
2.3.5 Normadressaat gelijkebehandelingswetgeving 33
2.3.6 Verbod op benadeling 36
2.4 Samenvatting 38

3 Begrippen seksuele intimidatie, seksueel ongewenst gedrag en seksueel grensoverschrijdend gedrag 39
3.1 Inleiding 39
3.2 Seksueel grensoverschrijdend gedrag is niet synoniem aan seksuele intimidatie 40
3.3 Seksueel ongewenst gedrag en seksueel grensoverschrijdend gedrag 41
3.4 De begrippen seksueel ongewenst gedrag, seksueel grensoverschrijdend gedrag, seksuele intimidatie en seksueel geweld op een rij 42
3.5 Kenbaarheid grens 45
3.6 Collectief normenkader 45
3.6.1 Persoonlijke grenzen en gevoelens 46
3.6.2 Vlaggensysteem Movisie 47
3.6.3 Verantwoordelijkheid werkgever voor sociale veiligheid 48
3.7 Samenvatting 51

4 Wet- en regelgeving over arbeids omstandigheden en psychosociale arbeidsbelasting 53
4.1 Inleiding 53
4.2 Arbowetgeving 53
4.2.1 Arbeidsomstandigheden- en PSA-beleid 54
4.2.2 Stand van de wetenschap en professionele dienstverlening 54
4.2.3 Redelijkerwijsprincipe 55
4.3 Verplichting arbeidsongevallen te registreren 56
4.4 Risico-inventarisatie en -evaluatie en plan van aanpak 56
4.4.1 Bijstand bij PSA-beleid en RI&E 58
4.4.2 Systeem- en scopetoets 58
4.4.3 Arbeidsgezondheidskundig onderzoek 59
4.5 Verdere rol van de bedrijfsarts 60
4.6 Rol medezeggenschap in PSA-beleid en RI&E 63
4.7 Vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen 65
4.8 Handhavend optreden Arbeidsinspectie 65
4.8.1 BasisInspectieModule Intern ongewenst gedrag 66
4.8.2 Rol Arbeidsinspectie in individuele zaken 68
4.9 Samenvatting 68

5 Overige voor seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer relevante bepalingen uit het BW 71
5.1 Inleiding 71
5.2 Goed werkgeverschap en zorgplicht werkgever 71
5.3 Verplichtingen werknemer 74
5.3.1 Gedragingen in de privésfeer 75
5.3.2 Instructierecht 75
5.3.3 Omstandersverplichtingen 76
5.4 Samenvatting 77

6 Wet bescherming klokkenluiders 79
6.1 Inleiding 79
6.2 Interne meldprocedure, melder en Huis voor Klokkenluiders 79
6.3 Misstand in de zin van de Wbk 81
6.4 Is seksueel grensoverschrijdend gedrag een misstand in de zin van de Wbk? 81
6.5 Samenvatting 82

7 Wetboek van Strafrecht en het Wetsvoorstel seksuele misdrijven 85
7.1 Inleiding 85
7.2 Misdrijven tegen de zeden: aanranding en verkrachting 85
7.3 Wetsvoorstel seksuele misdrijven 86
7.3.1 Schuldaanranding en -verkrachting en opzetaanranding en -verkrachting 86
7.3.2 Strafbaarstelling seksuele intimidatie 88
7.3.3 NAP en Wetsvoorstel seksuele misdrijven lopen parallel 90
7.4 Samenvatting 90

8 Overige internationale regelgeving over seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer 93
8.1 Inleiding 93
8.2 Mensenrechtenverdragen 93
8.3 Verdrag betreffende de uitbanning van geweld en intimidatie in de wereld van werk van 2019 (IAO- verdrag 190) 94
8.3.1 Pijlers, aanpak, mechanismen en procedures IAO- verdrag 190 95
8.3.2 Aandachtspunten voortvloeiend uit IAO- verdrag 190 96
8.3.3 Bekrachtigingsprocedure IAO- verdrag 190 97
8.4 EU Corporate Sustainability Reporting Directive 98
8.5 Samenvatting 99

9 Vertrouwenspersoon ongewenste omgangsvormen 101
9.1 Inleiding 101
9.2 Taken vertrouwenspersoon 101
9.3 Gedragscode LVV en Protocol doorbreken vertrouwelijkheid 103
9.4 Wetsvoorstel verplicht stellen van een vertrouwenspersoon 104
9.5 Vertrouwenspersoon integriteit 107
9.6 Samenvatting 108

10 Onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag 111
10.1 Inleiding 111
10.2 Eisen klachtbehandeling College en rechter versus wegingskader BIM 112
10.3 Klachtonderzoek op basis van interne klachtenregeling en -commissie 115
10.4 Klachtonderzoek zonder interne klachtenregeling en -commissie 116
10.5 Randvoorwaarden en richtlijnen voor deugdelijk onderzoek 118
10.6 Kritische kanttekeningen bij kwaliteit onderzoek 119
10.7 Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus 120
10.8 De advocaat-onderzoeker en expertise onderzoeker 122
10.9 Voor onderzoek relevante privacywetgeving 125
10.9.1 Vereisten vanuit de AVG 125
10.9.2 Vereisten voor privacy vanuit de Wpbr 128
10.10 Cultuur- of systeemonderzoek 128
10.11 Samenvatting 129

11 Mediation in geval van seksueel ongewenst gedrag 131
11.1 Inleiding 131
11.2 Uitgangspunten mediation en proces 132
11.3 Functie van mediation en rol van mediator 133
11.4 Dwingende werking van mediationvoorstel in context van arbeidsrecht 134
11.5 Herstelbemiddeling of mediation in strafzaken 134
11.6 Interventies in mediation 135
11.7 Procedurele rechtvaardigheid in mediation 137
11.8 Verschillende settings voor mediation 139
11.9 Samenvatting 140

12 Ontslagrecht rond seksueel grensoverschrijdend gedrag 143
12.1 Inleiding 143
12.2 Ontbinding van de arbeidsovereenkomst op verzoek van de werkgever 144
12.2.1 De e-grond – verwijtbaar handelen of nalaten 144
12.2.2 De g-grond – verstoring van de arbeidsrelatie 147
12.3 Ontslag op staande voet 149
12.4 Transitievergoeding 153
12.5 Billijke vergoeding 156
12.6 Gefixeerde schadevergoeding 156
12.7 Geen vuistregel en kritiek daarop 158
12.8 Initiatief voor beëindiging bij de werknemer 160
12.9 Tijdelijke maatregelen 162
12.10 Samenvatting 164

De Bakelsreeks 167