Goed gezondheidsrecht

Gezondheidsrecht in het algemeen 17

Privaatrecht en publiekrecht in de zorg in het tijdperk ‘Legemaate’ 19
Jaap Sijmons
1 Inleiding 19
2 Juridiseren en interveniëren 20
3 Richtlijnen en normstelling IGJ 21
4 Grensvervaging publiek en privaatrecht 23
5 Push or pull 25
6 Dubbele knopen en losse eindjes 28
6.1 Recht op loon 28
6.2 Hinderpaal voor vrije artsenkeuze 30
6.3 Meerpartijenverhoudingen en bestuurlijke convenanten 31
7 Tot slot 33

Wetsevaluatie als samenwerkingsproject 35
Heinrich Winter, Erwin Krol en Nicolette Woestenburg
1 Inleiding 35
2 De inrichting van een wetsevaluatie 36
3 Samenwerking in twee projecten 39
4 Resultaten 41
5 Conclusie 42

Voedselregulering als fundamenteel ingrediënt in het gezondheidsrecht 45
Hannah van Kolfschooten, Anniek de Ruijter en Brigit Toebes
1 Inleiding 45
2 Een recht op gezond voedsel? 46
2.1 Het recht op gezond voedsel in de internationale mensenrechten 46
3 Het reguleren van (on)gezond voedsel: de vier p’s 49
4 De ongezonde voedselomgeving als gezondheidsprobleem 50
10 Goed gezondheidsrecht
4.1 Een overdaad aan vet, suiker en zout 50
4.2 Mogelijkheden omtrent het reguleren van de voedselomgeving 52
5 Conclusie en food for thought 53

Procedure of proces? Over de relatie tussen juridische regels en de
praktijk van de zorg 55
Guy Widdershoven
1 Inleiding 55
2 De relatie tussen juridische regels en zorgpraktijk 56
3 Actieve levensbeëindiging op verzoek 58
4 Dwang in de psychiatrie 60
5 Besluit 62
Kwaliteit 65

Abortushulpverlening door de huisarts 67
Corrette Ploem en Merel Spaander
1 Inleiding 67
2 Wetgevingsontwikkelingen rond abortuszorg door de huisarts 68
3 Verschillende visies op abortuszorg door de huisarts 70
4 Neemt concept-AMvB zorgen over kwaliteit weg? 72
5 Ter afsluiting: abortus uit het strafrecht? 74

Kwaliteit van zorg in de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde;
de bete kenis van de Wkkgz 77
Sjef Gevers en Rogier Simons
1 Inleiding 77
2 Toepasselijkheid van de Wkkgz 78
3 Betekenis van hoofdstuk 2 Wkkgz voor de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskunde 80
4 Hoe om te gaan met toepassing van de wet op ‘andere zorg’? 83
5 Ten slotte 85

Gender en gezondheidsrecht – juridische en ethische aspecten 87
Aart Hendriks, Mirjam Sombroek van Doorm en Martine de Vries
1 Inleiding 87
2 Gender, transgender en genderdysforie 88
3 Gezondheidsrechtelijke aspecten van geslachtsveranderende behandeling 90
4 Wat zeggen de professionele en kwaliteitsstandaarden? 91
5 Wat zijn de rechten van minderjarigen in geval van geslachtsverandering? 93
6 Medische indicatie: wordt de behandeling door verzekeraars vergoed? 95
7 Geslachts-/genderaanduiding in officiële documenten 96
8 Conclusies en slot 98
Beroepsuitoefening 101

Transparantie over financiële relaties tussen zorgprofessionals en geneesen
hulpmiddelenbedrijven 103
Mirjam de Bruin
1 Inleiding 103
2 Regelgeving over gunstbetoon 104
2.1 Uitgangspunt bij regelgeving over financiële relaties 104
2.2 Regelgeving geneesmiddelen 104
2.3 Regelgeving medische hulpmiddelen 105
3 Regelgeving over transparantie inzake gunstbetoon 106
3.1 Zelfregulering over transparantie bij geneesmiddelen 106
3.2 Zelfregulering over transparantie bij medische hulpmiddelen 108
4 Volstaat de huidige op zelfregulering gebaseerde regelgeving over transparantie? 108
4.1 Wat heeft het TRZ aan informatie opgeleverd? 108
4.2 Wordt de verplichting om financiële relaties te melden nageleefd? 110
4.3 Roep om wetgeving blijft 111

De opnieuw sterk veranderde juridische relatie ziekenhuis–medisch specialist en kwaliteit van zorg 115
Philip Kahn
1 Inleiding 115
2 De veranderingen rond 2000 in de relatie ziekenhuis–medisch specialist 117
3 De veranderingen na 2015 in de relatie ziekenhuis–medisch specialist 119
3.1 De integrale tarieven en het MSB 119
3.2 De verantwoordelijkheid voor kwaliteit: een contradictie 120
3.3 Beperkte invloed meer op aanname 122
3.4 De vergewisplicht en de meldingsplicht 122
3.5 Geschillen 123
3.6 Een eigen cliëntenraad voor het MSB: twee keer patiëntenmedezeggenschap 125
4 Verdere voor- en nadelen van het MSB model 125
4.1 Verdere voordelen 126
4.2 Verdere nadelen 127
5 Afsluiting 129
12 Goed gezondheidsrecht

Beoordeling disfunctioneren medisch specialist op de weegschaal van de rechter 131
Joep Hubben
1 Inleiding 131
2 Ontvankelijkheid 133
3 Samenstelling onderzoekscommissie 134
4 Werkwijze onderzoekscommissie 135
5 Keuze van informanten 137
6 Recht op inzage gespreksverslagen 138
7 Informatie over de namen van informanten 139
8 Tot slot 140
Patiëntenberichten 141

Het hinderpaalcriterium en de Europese patiëntenrichtlijn: vrije artsenkeuze in het buitenland 143
Bastiaan Wallage, Wouter Koelewijn en Loes Kooijmans
1 Inleiding 143
2 Europees recht 145
3 Het hinderpaalcriterium binnen het Nederlandse zorgstelsel 146
3.1 Ontwikkeling in de rechtspraak 147
3.2 De uitvoeringspraktijk 148
4 Twijfel over naleving Europese Patiëntenrichtlijn door zorgverzekeraars 149
5 Machtigingsvereiste 150
6 Conclusie 150

Tussen beroepsgeheim en data altruïsme 153
Sjaak Nouwt
1 Inleiding 153
2 Johan Legemaate over het medisch beroepsgeheim 154
3 Data-altruïsme 155
3.1 Data altruïsme als nieuw concept 155
3.2 Data altruïsme in Europa 156
3.3 Data altruïsme in Nederland 158
4 Ontwikkelingen in wet- en regelgeving 159
4.1 Wegiz 159
4.2 EHDS 160
5 Ontwikkelingen in beleid 161
5.1 Corona-opt-in 161
5.2 Herijking grondslagen en nationale visie gezondheidsinformatiestelsel 162
6 Slot 163

Herontdekking: een proefschrift afgestoft en opgepoetst 165
Dick Engberts
1 Inleiding 165
2 Achtergrond 166
3 Aanpak 167
4 Medische aspecten 168
5 Beschouwing 169
6 Over het proefschrift 170
7 Ten slotte 171

Tegenwerking in de zorg? 173
Frank de Haan
1 Proloog 173
2 Inleiding 174
3 Historie 174
4 Mens- en wereldbeeld 177
5 Waardenafweging 179
6 Betrokkenen en het recht 179
7 Ontwikkelingen 180
8 Conclusie en discussie 181
9 Tot slot 182
GGZ en Jeugdzorg 185

Proactieve zorgplanning in de Wet verplichte ggz 187
Emke Plomp
1 Inleiding 187
2 Eigen regie in de Wvggz 188
3 Continue dialoog 189
4 Van ‘eigen regie’ naar proactieve zorgplanning 191
5 Juridische betekenis van wilsverklaringen in het kader van de Wvggz 194
6 De Wet toetsing levensbeëindiging als inspiratiebron 196
7 Tot slot 197

Naar een Staatscommissie Gedwongen Zorg? 199
Ton-Peter Widdershoven
1 Aanloop 199
2 Twee constanten en de variant van een Staatscommissie 201
3 Onderwerpen ter reflectie 202
3.1 Over de rechtsgrond voor dwangzorg 202
3.2 Over de beslissingsbevoegdheid bij dwangzorg 203
3.3 Over forensische en niet-forensische dwangzorg 205
3.4 Over rechtsbescherming, uitvoering van dwangzorg en toezicht 205
4 Ten slotte 207

Een tevreden roker is geen onruststoker 209
Robinetta de Roode
1 Inleiding 209
2 Het regelgevende kader 210
3 Individuele beperkingen: een rookverbod via onvrijwillige zorg? 211
4 Algemene beperkingen: een rookverbod via huisregels? 212
5 Sancties op roken in strijd met de huisregels? 214
6 Tot besluit 215

Johan Legemaate – kalme gids in het gezondheidsrechtelijke sprookjesbos (met de geneesheer-directeur als fabeldier) 217
Rembrandt Zuijderhoudt
1 Inleiding 217
2 Historie 217
3 Verantwoordelijkheid 219
4 Geneesheer-directeur als bestuursorgaan 221
5 Essentie van de functie geneesheer-directeur 222
6 Regiefunctie 222
7 Tuchtrechtelijke aspecten 223
8 Tot slot 225

Onvrijwillige zorg in de ouderenzorg en zorg aan mensen met een ver standelijke beperking 227
Brenda Frederiks
1 Inleiding 227
2 Groeiende aandacht voor rechten van cliënten met een verstandelijke beperking en psychogeriatrische aandoening 228
2.1 Psychiatrie staat lang centraal 228
2.2 Gezondheidsrecht ontdekt de psychogeriatrie en zorg aan mensen met een verstandelijke beperking 229
3 Aanloop naar de Wzd 230
3.1 Tweede wetsevaluatie Wet bopz 230
3.2 Nieuwe regeling voor de psychogeriatrie en zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 231
4 Kritiek op de Wzd 233
4.1 Voortschrijdend inzicht 233
4.2 Wetsevaluatie Wzd 234
5 Terug naar een wet? 235

Jeugdrecht en (jeugd)gezondheidsrecht: 10 jaar na de Thematische wetse valuatie Gedwongen zorg 237
Mariëlle Bruning en Vivianne Dörenberg
1 Inleiding 237
2 Uitgangspunten in het jeugdrecht 239
2.1 Leeftijd of wilsbekwaamheid 239
2.2 Gesloten jeugdhulp en gedwongen zorg: van bescherming naar rechtsbescherming? 241
2.3 Ontwikkelingen in open jeugdhulp 243
3 Uitgangspunten in het gezondheidsrecht 244
3.1 Geleidelijke rechtsverkrijging 244
3.2 Leeftijd of wilsbekwaamheid leidend voor informed consent? 245
3.3 Rechtsbescherming voorop bij gedwongen zorg 246
4 Discussie en conclusie 248
Handhaving en aansprakelijkheid 251

Een verkenning van nut, noodzaak en wenselijkheid van art. 96 Wet BIG 253
Paul Mevis en Liselotte Postma
1 Inleiding 253
2 Wetsgeschiedenis en voorlopers 254
3 Art. 96 in de praktijk 255
4 Conclusie en aanbevelingen 260

Vaders minder centraal? 261
Rolinka Wijne
1 Inleiding 261
2 De centrale aansprakelijkheid 262
2.1 Het doel en de reikwijdte van de centrale aansprakelijkheid 262
2.2 De verschillen tussen de centrale aansprakelijkheid en de kwalitatieve aansprakelijkheid 264
3 De schakelbepaling 266
4 De vader in wrongful life en wrongful birth-zaken 266
4.1 Overpeinzingen: wat is de rechtsbetrekking met de vader? 266
4.2 Jurisprudentie 268
5 Conclusie 269

Team-, groeps- of ketenaansprakelijkheid in het tuchtrecht: zie ervan af! 271
Mieke de Die
1 Inleiding 271
2 Wat is het probleem? 271
3 Lijnen in de rechtspraak 272
4 Eerder gesuggereerde oplossingsrichtingen en bezwaren 274
5 Alternatief met twee varianten 276
5.1 Beoordeling en criteria 276
5.2 Welke instantie? 277
5.3 Doel en mogelijke uitkomsten 277
5.4 Mogelijkheid melding aan IGJ 279
6 Slotbeschouwing 279
Rechtsvergelijking 281

De onbevoegde uitoefening van de geneeskunde in een rechtsvergelijkend (Benelux) perspectief 283
Herman Nys
1 Inleiding 283
2 De wet van 12 maart 1818 en de uitoefening van de geneeskunst 283
3 De ontwikkelingen in België 284
4 Ontwikkelingen in Luxemburg 286
5 Ontwikkelingen in Nederland 287
6 Enige afrondende bedenkingen 289

Euthanasie bij voltooid leven: bedenkingen naar Belgisch en Nederlands recht 291
Thierry Vansweevelt
1 Inleiding 291
2 Toepassingsgebied levensmoeheid/klaar met leven/voltooid leven 293
3 Inzichten van personen die met kennis van zaken kunnen spreken 295
4 Toetsing voltooid leven aan de Euthanasieregeling 296
5 Besluit 300