Praktijkgids Sociale Zekerheid 2021

Woord vooraf V
Lijst van afkortingen VII

1 ALGEMEEN DEEL 1
1.1 Kenmerken van de sociale zekerheid 2
1.1.1 Sociale verzekeringen en sociale voorzieningen 2
1.1.2 Verplichte verzekering en premiebetaling 5
1.1.3 Verband tussen verzekering en premiebetaling 7
1.1.4 Vrijwillige verzekering 7
1.1.5 Indeling naar verzekerd risico 8
1.1.6 Aanvullende sociale zekerheid 11
1.2 De uitvoering van de sociale zekerheid 13
1.2.1 Sociale verzekeringsbank 13
1.2.2 Uitvoering werknemersverzekeringen 14
1.2.3 Arbodienst 20
1.2.4 Toezicht op de uitvoering 21
1.2.5 Inzage- en correctierecht 22
1.2.6 Zorgverzekeraars 23
1.2.7 Gemeenten 24
1.2.8 Digitaal dossier 25
1.3 Verzekeringsplicht werknemersverzekeringen 26
1.3.1 Arbeidsverhouding 26
1.3.2 Arbeidsovereenkomst 27
1.3.3 Flexibele arbeidscontracten 31
1.3.4 Fictieve dienstbetrekking 33
1.3.5 Uitzonderingen op de verzekeringsplicht 35
1.3.6 Uitlokken van een beslissing 36
1.3.7 Zelfstandigheid 36
1.4 Premieplicht werknemersverzekeringen 38
1.4.1 Grondslag premie-inning 39
1.4.2 Verstrekken van gegevens 43
1.4.3 Vaststelling en invordering van de premie 44
1.4.4 Premieheffing WAO en WGA 45
1.4.5 Beoordeling van de juistheid van de premieafdracht 46
1.5 Dagloonregels werknemersverzekeringen 48
1.5.1 Dagloonbesluit werknemersverzekeringen 48
1.5.2 Hoofdregels voor berekening van het dagloon 50
1.5.3 Algemene bijzondere bepalingen 52
1.5.4 Wetspecifieke bijzondere bepalingen 54
1.6 Verzekeringsplicht volksverzekeringen 57
1.6.1 Ingezetenen 57
1.6.2 Uitbreiding en beperking kring verzekerden 58
1.6.3 Vrijwillige verzekering 61
1.6.4 Zelfstandigen 61
1.7 Premieplicht volksverzekeringen en loonbelasting 62
1.7.1 Dienstbetrekking 63
1.7.2 Het loonbegrip 64
1.7.3 Wat is loon? 64
1.7.4 Loonvormen 64
1.7.5 Toepassing van het tarief 65
1.7.6 Administratieve verplichtingen 66
1.7.7 Afdracht aan de Belastingdienst 67
1.7.8 Afdrachtvermindering 68
1.7.9 Nettoloonafspraak 68
1.7.10 Heffing en invordering 68
1.7.11 Zelfstandigen 70
1.7.12 Kennismigranten 70
1.7.13 Maatregelen bij niet betalen premies 70
1.8 Bestuurdersaansprakelijkheid 72
1.8.1 Begrip bestuurder 72
1.8.2 Melding van betalingsonmacht 72
1.8.3 Voorwaarden voor rechtsgeldige melding 73
1.8.4 Kennelijk onbehoorlijk bestuur 74
1.8.5 Bezwaar en beroep 75
1.9 Gelijkstelling niet-huwelijkse samenlevingsvormen 76
1.9.1 Gelijke behandeling van ongehuwd samenwonenden 76
1.9.2 Gelijkstellingsartikel 76
1.9.3 Invulling van de criteria 77
1.9.4 Geregistreerd partnerschap 78
1.10 Misbruik en fraude; boeten en terugvordering 79
1.10.1 Inleiding 80
1.10.2 Het Maatregelenbesluit Sociale Verzekeringswetten 81
1.10.3 Uitkeringsfraude 81
1.10.4 Terugvordering van uitkeringen 82
1.10.5 Boeten en andere maatregelen 85
1.10.6 Strafsancties bij uitkeringsfraude 87
1.10.7 Identificatieplicht 87
1.10.8 Gegevensuitwisseling 89
1.10.9 Grensoverschrijdende fraude 89
1.10.10 Beslag op uitkeringen 90
1.11 Uitzending naar het buitenland 92
1.11.1 Uitzending voor langere duur 92
1.11.2 Uitzending voor korte duur (detachering) 94
1.11.3 Uitzending naar een niet-verdragsland 96
1.11.4 Problemen met verzekerings- en premieplicht 96
1.11.5 Gezinsleden 96
1.11.6 Vrijwillige verzekering 97
1.11.7 Beperking export uitkeringen 97
1.12 Vrijwillige verzekeringen 100
1.12.1 Vrijwillige Ziektewetverzekering 100
1.12.2 Vrijwillige WAO-verzekering 101
1.12.3 Vrijwillige WIA-verzekering 102
1.12.4 Vrijwillige WW-verzekering 102
1.12.5 Vrijwillige verzekering volksverzekeringen 102
1.12.6 Particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekeringen 103
1.12.7 Verzekeren van het ziekterisico 104
1.12.8 WAO-gat/WIA-hiaat verzekeringen 105
1.12.9 WIA, premiedifferentiatie en eigenrisicodragerschap 105
1.12.10 Startende zelfstandigen 106
1.12.11 Zorgverzekering 106
1.12.12 Aanvullend pensioen, overlijdensuitkering 106

2 KORTDURENDE ZIEKTE VAN DE WERKNEMER 108
2.1 Doorbetalingsplicht van de werkgever 110
2.1.1 Loondoorbetalingsplicht bij ziekte 110
2.1.2 Verplichting tot loonbetaling 112
2.1.3 Te verrekenen inkomsten 119
2.1.4 Relatie werkgever/werknemer 120
2.1.5 Rol UWV 120
2.1.6 Regresrecht 120
2.1.7 Verzekering van de loondoorbetalingsperiode 121
2.2 Controle en begeleiding; Wet verbetering poortwachter 123
2.2.1 Controle van zieke werknemers 123
2.2.2 Adviesaanvraag bij dreigend langdurig verzuim 128
2.2.3 Plan van aanpak 129
2.2.4 Het re-integratieverslag 130
2.2.5 Dienstverband eindigt tijdens ziekte 134
2.2.6 Geschillen over ziekte 136
2.2.7 Praktische gang van zaken bij meningsverschil over ongeschiktheid 140
2.2.8 Verlenging van de loondoorbetalingsperiode 141
2.2.9 Nalatigheid van de werknemer 142
2.2.10 Onwettige afwezigheid 143
2.3 Vakantierechten en verlof bij ziekte 145
2.3.1 Werknemer bouwt tijdens ziekte vakantie op 145
2.3.2 Vakantietoeslag 147
2.3.3 Loonbetaling bij bezoek arts, fysiotherapeut, etc. 147
2.4 De Ziektewet 148
2.4.1 Inleiding 149
2.4.2 Kring van verzekerden 149
2.4.3 Uitkering ziekengeld 150
2.4.4 Ziekmelding en controle 152
2.4.5 Het begrip ziekte 152
2.4.6 Zijn arbeid 153
2.4.7 Passende arbeid 155
2.4.8 Zwangerschap en bevalling 155
2.4.9 Duur van de uitkering 157
2.4.10 Vijfdaagsuitkeringssysteem 157
2.4.11 Hoogte van de uitkering 158
2.4.12 Uitkering onder het sociaal minimum 158
2.4.13 Uitkering bij overlijden 159
2.4.14 Inhoudingen 159
2.4.15 Vrijwillige verzekering 159

3 WET WERK EN INKOMEN NAAR ARBEIDSVERMOGEN 160
3.1 Inleiding WIA; voorwaarden, wachttijd, aanvraag en uitbetaling 162
3.1.1 Inleiding WIA 162
3.1.2 Verzekering 163
3.1.3 Wachttijd 166
3.1.4 Aanvraag van de uitkering 168
3.1.5 Uitsluitingsgronden 169
3.1.6 Dagloon 170
3.1.7 Uitbetaling 171
3.1.8 Aanvulling op grond van de Toeslagenwet 172
3.2 Schatting van de mate van arbeids(on)geschiktheid 174
3.2.1 Arbeidsongeschiktheidsbegrip 174
3.2.2 De claimbeoordeling 176
3.2.3 Onderzoek door de verzekeringsarts 177
3.2.4 Arbeidskundige beoordeling 179
3.2.5 Functieduiding 180
3.2.6 De Maatman 182
3.2.7 Berekening mate van arbeidsongeschiktheid 183
3.2.8 Beslissing 183
3.3 Inkomensverzekering volledig arbeidsongeschikten (IVA) 185
3.3.1 Hoofdlijnen IVA 185
3.3.2 Volledige arbeidsongeschiktheid 186
3.3.3 Duurzame arbeidsongeschiktheid 186
3.3.4 Geringe kans op herstel 187
3.3.5 Hoogte van de IVA-uitkering 188
3.3.6 Overlijdensuitkering 188
3.3.7 Werkhervatting en re-integratie 188
3.3.8 Einde van de IVA-uitkering 189
3.3.9 Herleven van de IVA-uitkering 189
3.3.10 Uitvoering en financiering 189
3.4 Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) 190
3.4.1 Hoofdlijnen WGA 190
3.4.2 Loongerelateerde WGA-uitkering 192
3.4.3 De loonaanvullingsregeling 193
3.4.4 De WGA-vervolguitkering 195
3.4.5 Informatie aan belanghebbende 195
3.4.6 Verhoging bij hulpbehoevendheid 195
3.4.7 Overlijdensuitkering 196
3.4.8 Einde van het recht op WGA-uitkering 196
3.4.9 Herleven van het recht op WGA-uitkering 196
3.5 Wijziging van de mate van arbeidsongeschiktheid 198
3.5.1 Herbeoordelingen 198
3.5.2 Toename van de arbeidsongeschiktheid 198
3.5.3 Afname van de arbeidsongeschiktheid 199
3.6 Verplichtingen voor WIA-gerechtigden 201
3.6.1 Algemene verplichtingen 201
3.6.2 Verplichtingen van de WGA-gerechtigde 203
3.6.3 Sancties 208
3.6.4 Directe opschorting of schorsing uitkering bij mogelijke overtreding re-integratieverplichtingen 208
3.6.5 Sancties eigenrisicodrager 209

4 OVERIGE ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSREGELINGEN 211
4.1 De WAO 212
4.1.1 Afbakening tussen WAO en WIA 212
4.1.2 Schatting van de mate van arbeidsongeschiktheid 213
4.1.3 Hoogte en duur van de uitkering 214
4.1.4 Dagloon 216
4.1.5 Uitbetaling van de uitkering 217
4.1.6 Herziening van de WAO-uitkering 217
4.1.7 Re-integratieverplichtingen en sancties 220
4.1.8 Re-integratie-instrumenten voor WAO-gerechtigden 221
4.2 WAZ en Wajong 223
4.2.1 Inleiding 224
4.2.2 Zelfstandigen: de WAZ 224
4.2.3 Jonggehandicapten: Wajong 224
4.2.4 De Wet Werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten 227

5 RE-INTEGRATIE 229
5.1 Maatregelen ter bevordering van re-integratie 230
5.1.1 Inleiding 231
5.1.2 Passende arbeid verrichten 231
5.1.3 Herplaatsing bij een andere werkgever 234
5.1.4 Ontslag 234
5.2 Re-integratiemiddelen, voorzieningen en subsidies 238
5.2.1 Proefplaatsing 238
5.2.2 No-riskpolis 239
5.2.3 Loonkostenvoordeel vervangt premiekorting 241
5.2.4 Werkgeverssubsidie 241
5.2.5 Arbeidsplaatsvoorzieningen aan werknemers 243
5.2.6 Loon- en inkomenssuppletie 248
5.2.7 Loondispensatie 250

6 WERKLOOSHEID 251
6.1 De kring van verzekerden 253
6.1.1 Begrip werknemer 253
6.1.2 Einde verzekering 253
6.1.3 Herkrijgen werknemerschap door ex-zelfstandige 254
6.1.4 Vrijwilligerswerk 254
6.1.5 Vrijwillige verzekering 255
6.2 Voorwaarden voor WW-uitkering 256
6.2.1 Wat te doen bij werkloosheid? 256
6.2.2 Voorwaarden voor het recht op uitkering 256
6.2.3 Verplichtingen voor het geldend maken van het recht 256
6.2.4 Duur en hoogte van de uitkering 257
6.2.5 Betaling van de uitkering 257
6.2.6 Beëindiging 257
6.2.7 Herleving 257
6.3 Het begrip werkloos 260
6.3.1 Arbeidsurenverlies (hoofdregels) 260
6.3.2 Berekening van het urenverlies 261
6.3.3 Opeenvolgend verlies van arbeidsuren 262
6.3.4 Urenverlies bij afwijkende arbeidspatronen 263
6.3.5 Beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt 263
6.3.6 Geen recht op inkomen 265
6.3.7 Eerste werkloosheidsdag 267
6.3.8 Gevolgen voor de uitkering van werkhervatting 267
6.3.9 Hervatten in onbetaald werk 267
6.4 Wekeneis 269
6.4.1 Hoofdregels 269
6.4.2 Referteperiode van 36 weken 269
6.4.3 Weken die niet meetellen voor de referteperiode 269
6.4.4 Het tellen van weken voor de wekeneis 270
6.5 Uitsluitingsgronden 272
6.5.1 Uitsluitingsgronden 272
6.5.2 Herleving uitkeringsrecht na uitsluitingsgrond 274
6.6 Ontslag en WW 276
6.6.1 Verband tussen ontslag en WW-rechten 276
6.6.2 Beëindiging van de arbeidsovereenkomst 276
6.6.3 Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 277
6.6.4 Verwijtbaar gedrag van de werknemer 278
6.6.5 Werknemer moet werkloosheid voorkomen 279
6.6.6 Ontslagname door de werknemer 280
6.6.7 Voorschotregeling 280
6.7 Verplichtingen van de werkloze werknemer 282
6.7.1 Inschrijven als werkzoekende 282
6.7.2 Aanvragen van de uitkering 282
6.7.3 Sollicitatieplicht 283
6.7.4 Passende arbeid aanvaarden 284
6.7.5 Andere verplichtingen 286
6.7.6 Sancties 286
6.7.7 Vrijstelling of ontheffing van verplichtingen 287
6.7.8 Juiste inschrijving bij de gemeente 289
6.8 Duur van de uitkering 290
6.8.1 De duur van de uitkering 290
6.8.2 Bijstand, IOAW, IOW en private aanvulling WW 292
6.9 Hoogte van de uitkering 293
6.9.1 De hoogte van de uitkering 293
6.9.2 Aanvulling op de uitkering 294
6.10 Re-integratiemaatregelen bij werkloosheid 295
6.10.1 Re-integratiemaatregelen 295
6.10.2 Scholing 295
6.10.3 Proefplaatsing 297
6.10.4 Onbeloonde werkzaamheden 298
6.10.5 Starten als zelfstandige 298
6.10.6 Loonkostenvoordeel 299
6.11 Betalingsonmacht van de werkgever 300
6.11.1 Betalingsonmacht 300
6.11.2 Betalingsverplichtingen die overgenomen kunnen worden 301
6.11.3 Aangifte bij UWV 302
6.11.4 Overige verplichtingen uit de WW 303
6.11.5 Gevolg van de overname voor de werkgever 303
6.11.6 Gevolg van bedrijfsovername 303
6.11.7 Betalingsonwil 303
6.11.8 Overlijdensuitkering 304
6.12 Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW) 305
6.12.1 Kring van gerechtigden 305
6.12.2 Aanvragen van een IOW-uitkering 305
6.12.3 Uitsluitingsgronden 305
6.12.4 Hoogte van de uitkering 306
6.12.5 Rechten en plichten 306
6.12.6 Betaling van de uitkering 307

7 TOESLAGEN 308
7.1 Toeslagenwet 309
7.1.1 Kring van gerechtigden 309
7.1.2 Vaststelling van het recht op toeslag 311
7.1.3 Aanvragen van toeslag 312
7.1.4 Verplichtingen en sancties 313

8 GENEESKUNDIGE VERZORGING 314
8.1 Zorgverzekeringswet 315
8.1.1 Verzekeringsplichtigen 315
8.1.2 Acceptatieplicht voor zorgverzekeraars 316
8.1.3 Afsluiten van een zorgverzekering 316
8.1.4 Inhoud verzekeringspolis 319
8.1.5 Soorten verzekeringen 319
8.1.6 Eigen risico 321
8.1.7 Beëindiging verzekering 323
8.1.8 Vergoedingen 325
8.1.9 Handhaving 328
8.1.10 Zorgverzekering: geschillen 328
8.1.11 Kabinetsplannen 329
8.2 Wet langdurige zorg 330
8.2.1 Kring van verzekerden 330
8.2.2 Zorgaanspraken 331
8.2.3 Eigen bijdrage 338
8.2.4 Premies Wlz 341
8.2.5 De uitvoering 341

9 OUDERDOM EN OVERLIJDEN 342
9.1 Algemene ouderdomswet 343
9.1.1 Kring van verzekerden 343
9.1.2 Opbouwverzekering 344
9.1.3 Ingangsdatum AOW 346
9.1.4 Hoogte van het AOW-pensioen 348
9.1.5 Aanvraag pensioen 352
9.1.6 Opgave inkomen in verband met toeslag 352
9.1.7 Wijzigingen die invloed hebben op de AOW-uitkering 353
9.1.8 Bezwaar en beroep 354
9.2 Nabestaandenwetgeving 355
9.2.1 Kring van verzekerden 355
9.2.2 Twee soorten uitkeringen 355
9.2.3 Nabestaandenuitkering 355
9.2.4 Wezenuitkering 359
9.2.5 Uitsluitingsgronden 360
9.2.6 Aanvragen van de uitkering 360
9.2.7 Einde van de uitkering 360
9.2.8 Export van uitkering 361
9.3 Aanvullend pensioen 362
9.3.1 Inleiding 363
9.3.2 De pensioenovereenkomst 364
9.3.3 Pensioengevend salaris en pensioengrondslag 368
9.3.4 Pensioensystemen 373
9.3.5 Pensioensoorten 379
9.3.6 De pensioeningangsdatum 382
9.3.7 Pensioen bij ontslag en pensioenbreuk 387
9.3.8 Het uitruilen van pensioensoorten 390
9.3.9 Gelijke behandeling 392
9.3.10 Gevolgen van verlof 393
9.3.11 Premiebetaling 394
9.3.12 Informatieplicht pensioenuitvoerder 394
9.3.13 Pensioen en echtscheiding 395
9.3.14 Wet op de Ondernemingsraden (WOR) 396
9.3.15 Pensioenregister 397

10 KINDERBIJSLAG 398
10.1 Kinderbijslag 399
10.1.1 Kring van gerechtigden 400
10.1.2 Voorwaarden voor recht op kinderbijslag 401
10.1.3 Eigen kind, stiefkind, pleegkind 401
10.1.4 Onderhoudsbeginsel 402
10.1.5 Kinderen tot zestien jaar 403
10.1.6 Kinderen van zestien en zeventien jaar 403
10.1.7 Gehandicapte kinderen 404
10.1.8 Aanvragen van kinderbijslag 405
10.1.9 Het kindgebonden budget 405
10.1.10 Peildatum 406
10.1.11 Hoogte van de kinderbijslag 407

11 BEZWAAR EN BEROEP 408
11.1 Bezwaar en beroep inzake uitkeringen, werknemers- en volksverzekeringen 409
11.1.1 Beroep bij rechtbank/Centrale Raad van Beroep 409
11.1.2 Beslistermijn 411
11.1.3 Bezwaarschriftprocedure 412
11.1.4 Instellen van beroep 412
11.1.5 Beroepstermijn 414
11.1.6 Griffierecht 415
11.1.7 Het beroepschrift 415
11.1.8 Beroep kennelijk niet-ontvankelijk of ongegrond 416
11.1.9 De procedure bij de rechtbank 416
11.1.10 De uitspraak 418
11.1.11 Toetsingsgronden 419
11.1.12 Hoger beroep 420
11.1.13 Cassatie bij Hoge Raad 420
11.1.14 Vergoeding van proceskosten 421
11.2 Bezwaar en beroep inzake loonbelasting en premies volksverzekeringen 423
11.2.1 Geschil met Belastingdienst 423
11.2.2 Bezwaarschrift aan inspecteur 424
11.2.3 Uitstel van betaling 425
11.2.4 Bezwaar tegen invorderingsrente 425
11.2.5 Beroep bij de rechtbank 426
11.2.6 Beroep bij het gerechtshof 427
11.2.7 Kort geding/voorlopige voorziening 427
11.2.8 Beroep bij de Hoge Raad 428
11.2.9 Bezwaar of beroep werknemer 428
11.2.10 Vergoeding van proceskosten 428
11.3 Bezwaar en beroep inzake sociale voorzieningen 429
11.3.1 Beslissing van B&W 429
11.3.2 Bezwaarschrift indienen bij B&W 429
11.3.3 Beroep bij de rechtbank 430
11.3.4 Hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep 430
11.3.5 Spoedprocedure bijstand 431
11.3.6 Vergoeding van proceskosten 431

12 INTERNATIONAAL SOCIAAL ZEKERHEIDSRECHT 432
12.1 Internationale bronnen 433
12.1.1 Inleiding 433
12.1.2 Grondrechtelijke normen 434
12.2 Coördinatieregels bij grensoverschrijdend werken 437
12.2.1 De noodzaak van coördinatie 437
12.2.2 Coördinatie in EU-verband 438
12.2.3 Uitgangspunten van de coördinatieregels 440
12.2.4 Inhoud van de coördinatieregels 442
12.2.5 Ziekte en moederschap 442
12.2.6 Arbeidsongeschiktheid 443
12.2.7 Ouderdom 444
12.2.8 Nagelaten betrekkingen 444
12.2.9 Arbeidsongevallen en beroepsziekten 445
12.2.10 Werkloosheid 445
12.2.11 Gezin-/kinderbijslagen 446
12.3 Internationale bescherming van grondrechten 447
12.3.1 Gelijke behandeling m/v 448
12.3.2 IVBPR-verdrag 449
12.3.3 Andere discriminatiegronden 450
12.3.4 Behoorlijke rechtspraak 450
12.4 Rechtsbescherming 452
12.4.1 Beroep bij nationale rechter 452
12.4.2 Internationale rechtsgang 452

13 BIJLAGEN 455
13.1 Wettelijk minimumloon 456
13.2 Premiepercentages 2021 457
13.3 Premiebedragen en premiegrenzen 2021 458
13.4 WGA-totaal parameters 2021 459
13.5 Uitkeringspercentages WAO/WAZ/Wajong 460
13.6 Grondslagen Wajong 461
13.7 Uitkeringen AOW en Anw 462
13.8 Bedragen kinderbijslag en kindertoeslag 463
13.9 Bijstandsnormen Participatiewet 2021 464
13.10 Bedragen IOAW/IOAZ 465
13.11 Tarief loonheffing 466

14 MODELLEN 467
14.1 Bezwaarschrift aan UWV 468
14.2 Beroepschrift rechtbank 469
14.3 Voorlopig beroepschrift 470
14.4 Intrekken beroep bij rechtbank 471
14.5 Machtiging 472
14.6 Verzetschrift 473
14.7 Hoger Beroepschrift Centrale Raad van Beroep 474
14.8 Bezwaarschrift Burgemeester en Wethouders 475

TREFWOORDENREGISTER 477