Introductie (internationale) mediation

Inleiding 11

1 Mediation 13
1.1 Definitie van mediation 13
1.2 De mediator 15
1.3 Vrijwillig en vertrouwelijk 17
1.4 Fasen in een mediationproces 19

2 Enkele veelgebruikte onderhandelingsmethoden 31
2.1 De Harvard-methode 32
2.2 Geweldloze communicatie 40
2.2.1 Emoties 40
2.2.2 Behoeften 42
2.3 ABC-methode 43
2.3.1 Escalatie is communicatie van conflict 45
2.3.2 Aanvaarden 46
2.3.3 Benoemen 49
2.3.4 Creativiteit 52
2.4 Core concerns, emoties respecteren 54
2.4.1 Waardering 54
2.4.2 Verbinding 55
2.4.3 Autonomie 56
2.4.4 Status 57
2.4.5 Rol 57
2.5 De vier methoden vergeleken 59

3 Escalatie 61
3.1 Conflictstijlen 61
3.2 Macht 66
3.3 Escalatie versus de-escalatie 67
3.4 Warme en koude conflicten 72
3.4.1 Verschil in het mediationproces voor warme en koude conflicten 75
3.4.2 Warme en koude conflicten, welk gedrag is effectief? 76
3.5 Diagnose als middel 78
3.6 Tijd 79
3.7 De tactieken 79
3.8 Conclusie 82

4 Problematisch gedrag herkennen en aanpakken 83
4.1 Wat doe je als partijen niet oprecht zijn? 83
4.2 Reageer niet 85
4.3 Twisten heeft geen zin 86
4.4 Gebruik het woord ‘nee’ niet 87
4.5 Zet de ander niet onder druk 87
4.6 Laat de zaak niet escaleren 88
4.7 Conclusie 90

5 Van ik naar wij, gezamenlijk een probleem oplossen 91
5.1 Risicomanagement 91
5.2 Gemeenschappelijke taal 92
5.3 Oriëntatie op de toekomst 93

6 Mediation in context 95
6.1 Verschillen tussen rechter en mediator 95
6.2 Voordelen van mediation 96
6.3 Nadelen van mediation 96
6.4 Risico’s en contra-indicaties bij mediation 97
6.5 Misbruik van macht 97
6.6 Partijen buitensluiten 98
6.7 Asymmetrie tussen partijen 98

7 De rol van mediator 101
7.1 De mediator 101
7.2 Welke vaardigheden moet een mediator hebben? 101
7.3 Vereisten waaraan een mediator dient te voldoen 102

8 Problemen bij internationale mediation 105
8.1 Wie zijn de mediators bij internationale vredesonderhandelingen? 106
8.1.1 Karakteristieken van een internationale bemiddelaar 106
8.1.2 Vormen van internationale conflictoplossing 107
8.1.3 Formele en informele mediation 107
8.1.4 Vormen van mediation 108
8.1.5 Strategie van de mediator 109
8.1.6 Interactieve conflictoplossing 111
8.1.7 Workshops als training voor onderhandelaars 112
8.1.8 Militaire interventie 113
8.2 Barrières in het onderhandelingsproces 114
8.3 Conclusie 118

9 Internationale mediation en de rol van vrouwen 119
9.1 Inleiding 119
9.2 Rollen van vrouwen in conflictsituaties 120
9.2.1 Vrouwen in conflict, Resolutie 1325 (2000) 121
9.2.2 Positie van vrouwen aan de onderhandelingstafel 124
9.2.3 Gender en de agenda voor vredesonderhandelingen 125
9.3 Fasen in de mediation: het feitenrelaas 126
9.4 Fasen in de mediation: emoties aan de orde stellen 126
9.5 Fasen in een mediation: het kantelpunt 127
9.6 Nederland, de NAVO en genderinclusiviteit 127
9.7 Fasen in een mediation: het tekenen van een overeenkomst 128
9.8 Post-conflict reconstruction 128
9.9 Theorie versus praktijk in vredesonderhandelingen 130
9.10 Conclusie 131

10 Interculturele communicatie 133

11 Aandachtspunten voor de internationale mediator 137
11.1 Gebruik formules die in het verleden goed werkten 137
11.2 Veiligheid binnen de mediation 138
11.3 Hoe ga je om met spoilers? 138
11.4 Mobiliseer de actoren die straks de oplossing gaan implementeren 139
11.5 Zorg voor steun van de thuisbasis 140
11.6 De factor tijd 140

12 Conclusie en samenvatting, toepassing in de praktijk 143

Epiloog 147
Wil je verder lezen? 149
Over de auteurs 153
Register 155