Niet storen?

De meeste bijdragen van deze bundel cirkelen rond de thema’s ‘boosheid’ (in de samenleving, bij gedetineerden, bij onszelf) en ‘stoornis’ als een fenomeen dat geestelijke verzorgers ook in hun werk met ingeslotenen vandaag regelmatig tegengekomen. Als uitgangspunt daarbij is het boek Borderline Times. Het einde van de normaliteit (2012) van de Belgische psychiater Dirk De Wachter genomen. Daarbij werd het vermoeden uitgesproken dat geestelijk verzorgers bij justitie in hun dagelijks werk veel zullen herkennen van de in dat boek geboden diagnosen, zoals verlies van vertrouwen en van identiteit. Hoe kunnen we gedetineerden beter verstaan in het licht van De Wachters analyse?

Tegelijkertijd wilden de protestantse geestelijk verzorgers niet voorbij gaan aan de viering van 500 jaar Reformatie: kan die erfenis onze eigen identiteit vandaag versterken? Zij zochten dus ook naar empowerment, om hun werk zowel geloofwaardig als met realiteitszin te kunnen blijven uitoefenen.

Binnen dit kader stellen de auteurs vragen als de volgende: welke invloed heeft de marginalisering van religie op het gezag van de professionele geestelijk verzorger? Hoe veranderen religie en de omgang met de Bijbel mee met seculiere waarden als zelfexpressie en subjectieve beleving? Is er nog ruimte voor ‘zending’, de uitnodiging aan mensen, een respons te geven op het evangelie in Jezus Christus? Of dient men vanuit pastorale overwegingen juist erg voorzichtig te zijn met missionaire activiteiten, in het bijzonder bij gedetineerden? Hoe verandert de taak van een geestelijk verzorger wanneer hij in penitentiaire inrichtingen te maken heeft met mensen met een stoornis? En kan een herwaardering van het begrip ‘ziel’ ons helpen bij herstelgerichte geestelijke verzorging?

De bundel bevat verder bijdragen over religieus geïnspireerde nazorg aan exgedetineerden (hoe kunnen geloofsgemeenschappen op dit vlak meer inclusieve, spirituele en lerende kerken worden?), over ‘onze manier van straffen’ en de reflecties van geestelijk verzorgers daarover, en over het verschil tussen ‘hoop’ en ‘optimisme’.

Deze bundel is een uitgave van het Centrum voor Justitiepastoraat (CJP). Het CJP is een samenwerking tussen de Protestantse Theologische Universiteit en de Universiteit van Tilburg. Het Centrum verricht wetenschappelijk onderzoek en biedt onderwijs en dienstverlening op het gebied van de geestelijke verzorging in justitiële inrichtingen.