1 Inleiding 9
1.1 Aanleiding en reikwijdte 9
1.2 Onderzoeksvragen 9
1.3 Uitvoering: Inhoud van het rapport 11
2 Probleemanalyse, algemeen kader EVRM en nationaal recht 15
2.1 Probleemanalyse weigerende observandi 15
2.2 Relevant kader EVRM 19
2.2.1 Inleiding 19
2.2.2 De gronden 21
2.2.3 Nadere eisen, met name voorzienbaarheid 22
2.2.4 EVRM en (het belang van) de stoornis 23
2.2.5 Extrapolatie: het EVRM en de ‘splitsing’ van beslissing; mogelijke consequenties voor de gronden en de voorzienbaarheid 24
2.3 Algemene aspecten verbonden aan splitsing van rechterlijke beslissingen in de sanctionering, met name de tbs in relatie tot gevangenisstraf 26
2.4 Plaatsbepaling van de factor ‘stoornis’ in het (juridisch) concept van tbs-oplegging 33
2.4.1 Gevaar staat al voorop, vraagt om relativering van het stoornisvereiste 33
2.4.2 Stoornis als vereiste voor legitimatie van ongelimiteerde/disproportionele vrijheidsbeneming 38
3 Beoordeling van de afzonderlijke voorstellen 41
3.1 Voorstel 1: Het voorstel van de Autoriteit Persoonsgegevens 41
3.1.1 Achtergrond en inhoud voorstel 41
3.1.2 Werkzaamheid 43
3.1.3 Juridische implicaties 44
3.1.4 Europeesrechtelijke toets 47
3.1.5 Nationaalrechtelijke toets 48
3.1.6 Eindoordeel over het voorstel 50
3.1.7 Achtergrond en inhoud van het aan ‘voorstel 1’ toegevoegde voorstel 52
3.1.8 Werkzaamheid van het aan ‘voorstel 1’ toegevoegde voorstel 53
3.1.9 Juridische implicaties van het aan ‘voorstel 1’ toegevoegde voorstel 54
3.1.10 Europeesrechtelijke toets van het aan ‘voorstel 1’ toegevoegde voorstel 54
3.1.11 Nationaalrechtelijke toets van het aan ‘voorstel 1’ toegevoegde voorstel 55
3.1.12 Eindoordeel van het aan ‘voorstel 1’ toegevoegde voorstel 57
3.2 Voorstel 2: Het voorstel van de Kamerleden Kuiken/Van Oosten 58
3.2.1 Achtergrond en inhoud voorstel 58
3.2.2 Werkzaamheid 59
3.2.3 Juridische implicaties 60
3.2.4 Europeesrechtelijke toets 61
3.2.5 Nationaalrechtelijke toets 61
3.2.6 Eindoordeel over het voorstel 61
3.3 Voorstel 3: Tweefasenproces 62
3.3.1 Achtergrond en inhoud voorstel 62
3.3.2 Werkzaamheid 66
3.3.3 Juridische implicaties 69
3.3.4 Europeesrechtelijke toets 73
3.3.5 Nationaalrechtelijke toets 75
3.3.6 Eindoordeel over het voorstel 78
3.3.7 Aanvullende beoordeling van twee varianten 79
3.4 Voorstel 4: Koppeling oplegging tbs-maatregel aan recidiverisico 83
3.4.1 Achtergrond en inhoud voorstel 83
3.4.2 Werkzaamheid 84
3.4.3 Juridische implicaties 85
3.4.4 Europeesrechtelijke toets 87
3.4.5 Nationaalrechtelijke toets 88
3.4.6 Eindoordeel over het voorstel 88
3.5 Voorstel 5: Weigering onderzoek/observatie leidt tot automatisch opleggen van tbs-maatregel 89
3.5.1 Achtergrond en inhoud voorstel 89
3.5.2 Werkzaamheid 89
3.5.3 Juridische implicaties 90
3.5.4 Europeesrechtelijke toets 95
3.5.5 Nationaalrechtelijke toets 95
3.5.6 Eindoordeel over het voorstel 95
3.6 Voorstel 6: Weigering onderzoek/observatie leidt tot maximale gevangenisstraf bij strafoplegging 96
3.6.1 Achtergrond en inhoud voorstel 96
3.6.2 Werkzaamheid 97
3.6.3 Juridische implicaties 98
3.6.4 Europeesrechtelijke toets 98
3.6.5 Nationaalrechtelijke toets 98
3.6.6 Eindoordeel over het voorstel 99
3.7 Voorstel 7: Meewerken aan onderzoek door Pieter Baan Centrum verplicht stellen 99
3.7.1 Achtergrond en inhoud voorstel 99
3.7.2 Werkzaamheid 99
3.7.3 Juridische implicaties 100
3.7.4 Europeesrechtelijke toets 101
3.7.5 Nationaalrechtelijke toets 101
3.7.6 Eindoordeel over het voorstel 101
3.8 Voorstel 8: Vereis niet langer ‘doorwerking van de stoornis ten tijde van het delict’ 102
3.8.1 Achtergrond en inhoud voorstel 102
3.8.2 Werkzaamheid 102
3.8.3 Juridische implicaties 102
3.8.4 Europeesrechtelijke toets 102
3.8.5 Nationaalrechtelijke toets 102
3.8.6 Eindoordeel over het voorstel 102
3.9 Voorstel 9: Laat de rechter oplegging baseren op ‘vermoeden van’ een stoornis 103
3.9.1 Achtergrond en inhoud voorstel 103
3.9.2 Werkzaamheid 103
3.9.3 Juridische implicaties 103
3.9.4 Europeesrechtelijke toets 104
3.9.5 Nationaalrechtelijke toets 104
3.9.6 Eindoordeel over het voorstel 105
3.10 Voorstel 10: Voeg een psychiater toe aan het rechtscollege waar tbs (mogelijk) aan de orde is 105
3.10.1 Achtergrond en inhoud voorstel 105
3.10.2 Werkzaamheid 105
3.10.3 Juridische implicaties 106
3.10.4 Europeesrechtelijke toets 106
3.10.5 Nationaalrechtelijke toets 107
3.10.6 Eindoordeel over het voorstel 108
3.11 Voorstel 11: Pas artikel 37a aan (voorstel D66) 109
3.11.1 Achtergrond en inhoud voorstel 109
3.11.2 Werkzaamheid 112
3.11.3 Juridische implicaties 113
3.11.4 Europeesrechtelijke toets 113
3.11.5 Nationaalrechtelijke toets 114
3.11.6 Eindoordeel over het voorstel 114
3.12 Voorstel 12: Voorlopige tbs-maatregel (voorstel VVD) 114
3.12.1 Achtergrond en inhoud voorstel 114
3.12.2 Werkzaamheid 115
3.12.3 Juridische implicaties 116
3.12.4 Europeesrechtelijke toets 117
3.12.5 Nationaalrechtelijke toets 117
3.12.6 Eindoordeel over het voorstel 117
4 Slotbeschouwing 119
Voorstel Autoriteit Persoonsgegevens d.d. 11 januari 2018 127
Motie Kamerleden Kuiken/Van Oosten 137
Risico in plaats van stoornis 13
