De praktijk van de voorwaardelijke invrijheidstelling in relatie tot speciale preventie en re-integratie

Samenvatting 9
Afkortingen 15

1 Inleiding 17
1.1 Inleiding en achtergrond van het onderzoek 17
1.2 Onderzoeksvragen en opzet 20
1.3 Leeswijzer 26

2 Het wettelijk kader van de v.i. 29
2.1 Inleiding 29
2.2 De wettelijke doelstellingen van de v.i. 29
2.3 Het wettelijk toepassingsbereik van de v.i. 31
2.4 Het wettelijk toepassingskader van de v.i. 33
2.4.1 Verlening van de v.i. en de duur 33
2.4.2 Uitstel of achterwege blijven van de v.i. 37
2.4.3 Inhoud van de v.i.: algemene en bijzondere voorwaarden 39
2.4.4 Herroeping en schorsing van de v.i. 43

3 De bij het v.i.-proces betrokken organisaties 49
3.1 Inleiding 49
3.2 Bronnen 49
3.3 Taken en verantwoordelijkheden van de bij het v.i.-proces betrokken organisaties 51
3.3.1 Het Openbaar Ministerie 52
3.3.2 Het Centraal Justitieel Incassobureau 55
3.3.3 De Dienst Justitiële Inrichtingen 56
3.3.4 3RO 57
3.3.5 De zittende magistratuur 60
3.3.6 Politie 61
3.3.7 Justitiële Informatiedienst 62
3.3.8 Overzicht activiteiten, actoren en beroepsmogelijkheden 62
3.4 Praktische samenwerking tussen de bij het v.i.-proces betrokken organisaties 63
3.5 Samenvattende bevindingen 64

4 Het v.i.-proces: cijfers en ervaringen 65
4.1 Inleiding 65
4.2 Standaard individuele advisering 65
4.2.1 Enkele algemene cijfers over het v.i.-proces 66
4.2.2 Advies van de Reclassering 68
4.2.3 Advies van de directeur van de PI 70
4.2.4 Advies van het lokale OM 71
4.2.5 Onderlinge afstemming en contact over de adviezen 71
4.3 Uitstel en achterwege blijven van de v.i. 73
4.3.1 De vordering tot uitstel of achterwege blijven van de v.i. 73
4.3.2 De rechterlijke beoordeling van de vordering tot uitstel of achterwege blijven van de v.i. 74
4.4 Verlening van de v.i., bijzondere voorwaarden en het toezicht 76
4.4.1 Geadviseerde bijzondere voorwaarden 77
4.4.2 Gestelde voorwaarden 79
4.4.3 Wijziging van voorwaarden, waarschuwingsgesprekken en verlenging van de proeftijd 83
4.4.4 Overtreding van voorwaarden 85
4.5 Herroeping van de v.i. 87
4.5.1 Advies tot herroeping van de v.i. 88
4.5.2 De vorderingen tot herroeping van de v.i. 88
4.5.3 De rechterlijke beoordeling van de vordering tot herroeping van de v.i. 89
4.6 Schorsing van de v.i. 94
4.6.1 De vorderingen tot schorsing van de v.i. 94
4.6.2 De rechterlijke beoordeling van de vordering tot schorsing van de v.i. 96
4.7 Ervaren knelpunten in het v.i.-proces 98
4.7.1 De uitsluiting van de v.i. bij de voorwaardelijke gevangenisstraf 99
4.7.2 Gebrek aan specialisatie bij parketten en rechtbanken 100
4.7.3 De rol van de rechter in het wijzigen van bijzondere voorwaarden 103
4.7.4 Uitwisseling van informatie over veiligheidsrisico’s 104
4.8 Bevindingen ten aanzien van het v.i.-proces 105

5 De v.i. in relatie tot speciale preventie en re-integratie 109
5.1 Inleiding 109
5.2 Uitstel en achterwege blijven van de v.i. in relatie tot de beoogde doelen 110
5.2.1 Het motiveren om alsnog mee te werken aan toezicht en begeleiding 111
5.2.2 Uitstel als laatste waarschuwing bij onttrekking en veroordeling tijdens detentie 113
5.2.3 Uitstel om de noodzakelijke condities voor re-integratie te realiseren 114
5.2.4 Achterwege blijven van de v.i. 115
5.3 De gestelde voorwaarden in geding in relatie tot de beoogde doelen 117
5.4 Verlenging van de proeftijd van de v.i. in relatie tot de beoogde doelen 120
5.4.1 Het afmaken van een ingezette gedragsinterventie of behandeling 122
5.4.2 Tijd voor het tot stand brengen van de begeleiding en realiseren van voorwaarden 123
5.4.3 Samenloop met andere instrumenten tot gedragsbeïnvloeding 126
5.4.4 Geen verlenging van de proeftijd ondanks de niet behaalde doelen 128
5.5 Schorsing en herroeping van de v.i. in relatie tot de beoogde doelen 130
5.5.1 Dreigen met herroeping om de veroordeelde tot medewerking te prikkelen 130
5.5.2 Gedeeltelijke herroeping om de veroordeelde tot medewerking te prikkelen 131
5.5.3 Volledige herroeping vanwege een nieuwe veroordeling 133
5.6 Ervaren knelpunten bij de v.i. in relatie tot de beoogde doelen 136
5.6.1 De afstemming van de v.i. met de detentiefasering en het PP 136
5.6.2 De behandeling van veroordeelden met een psychiatrische problematiek 138
5.6.3 Het bereiken van de fictieve v.i.-datum tijdens de voorlopige hechtenis 140
5.6.4 Verlof tijdens herroeping en het ontbreken van een time-outmogelijkheid 141
5.6.5 Calculerend gedrag, mede in relatie tot de kabinetsplannen 142
5.7 Bevindingen ten aanzien van de v.i. in relatie tot de beoogde doelen 145

6 Conclusies en aanbevelingen 149
6.1 Inleiding 149
6.2 Conclusies 149
6.3 Aanbevelingen 154

Geraadpleegde bronnen 157
Literatuur 157
Wetgeving 160
Aanwijzingen en uitvoeringsbesluiten 161
Jurisprudentie 162

Bijlage 1 Onderzoeksvragen 165
Bijlage 2 Overzicht tabellen 167
Bijlage 3 Vragenlijsten interviews 168
Bijlage 4 Respondenten 173
Bijlage 5 Begeleidingscommissie 174